Spoleto

Spoleto
	gmina
	; Panorama miasta
Państwo	Włochy
Region	Umbria
Prowincja	Perugia
Kod ISTAT	054051
Powierzchnia	349 km²
Populacja (2004); • liczba ludności	; 35 286
• gęstość	101,1 os./km²
Numer kierunkowy	0743
Kod pocztowy	06049
	Położenie na mapie Umbrii Spoleto
	Położenie na mapie Włoch Spoleto
	42°44′N 12°44′E/42,733333 12,733333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Spoleto (łac. Spoletium) – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Umbria, w prowincji Perugia.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miasto założone w VI w. p.n.e. przez Umbrów, których zastąpili Etruskowie. Od 241 p.n.e. rzymska kolonia Spoletium. W 217 p.n.e. Spoletium oparło się oblężeniu Hannibala.

W 82 p.n.e. w czasie wojen domowych pod Spoleto legaci Krassus i Pompejusz pobili oddziały Mariusza.

W 572 miasto zostało stolicą księstwa longobardzkiego, a pierwszym księciem, który zamieszkał w Spoleto był Faroald I. Miasto weszło w skład Księstwa Spoleto.

W 1198 przeszło pod władanie papieża Innocentego III. Kolejni papieże mianowali tu swoich gubernatorów, którymi z reguły stawali się kardynałowie.

W XIII i XIV wieku Spoleto prowadziło, z różnym skutkiem, szereg lokalnych wojen z sąsiednimi miastami: Perugią i Terni. W 1414 król Neapolu Władysław Andegaweński ogłosił się władcą miasta. Papież Eugeniusz IV na gubernatora miasta mianował opata z Monte Cassino Piero Tomacelliego, którego rządy zakończyły się buntem mieszkańców Spoleto. Na pomoc opatowi w 1438 przybył słynny kondotier Niccolò Piccinino.

22 sierpnia 1760 r. w Spoleto prawdopodobnie urodził się Annibale Sermattei della Genga, przyszły papież Leon XII.

W czasie kampanii 1860 roku miasto było bronione przez irlandzkiego pułkownika O’Reilly, który służył papieżowi.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Najważniejszym zabytkiem Spoleto jest katedra (XII, XV-XVII w.). Fasada katedry jest ozdobiona dużą mozaiką, dziełem Solsernusa. Wnętrze katedry zostało w 1640 przebudowane przez Berniniego. Na ścianach znajdują się freski Pinturicchio i Fra Filippo Lippiego, którego grób znajduje się w kościele.

W Spoleto znajdują się pozostałości rzymskich murów Porta della Fuga, ruiny teatru z I w. p.n.e., łuk triumfalny Druzusa i Germanika (I w.) oraz ruiny amfiteatru (II w.). Bazylika S. Salvatore (IV-VI w., przebudowana w IX w.).

Kościoły romańskie: S. Eufemia (X w.), SS. Giovanni e Paolo (XI w.), S. Gregorio Maggiore (XI-XII w., XIV w.), S. Pietro (XI, XIII w.).

Kościoły gotyckie: S. Domenico (XIII w.), S. Nicolo (XIV w.).

Kościoły renesansowe (XVI w.): Tempietto della Manna d’Oro, Madonna di Loreto.

Kościół barokowy S. Filippo (XVII w.), w którym znajdują się cztery kolumny z zielonego porfiru ze świątyni Klitumnusa. Most, Ponte Sanguinario, o długości 230 m z XIV w., zamek kardynała Albornoza (XIV-XV w.), Palazzo Aroni, Palazzo Comunale (XII, XVIII w.), pałace i domy (XV-XVIII w.).