Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Mohylewie
 512Г000011 | |||||||||||||||||||
| sobór parafialny | |||||||||||||||||||
_%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0_%D1%9E_%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B5,_foto_2.jpg) Widok ogólny | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | 14/27 września | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Mohylewa  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Białorusi  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu mohylewskiego  | |||||||||||||||||||
| 53,89617°N 30,32525°E/53,896170 30,325250 | |||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||
Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego – prawosławny sobór w Mohylewie, w dekanacie mohylewskim miejskim[1] eparchii mohylewskiej i mścisławskiej Egzarchatu Białoruskiego Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cerkiew została wzniesiona w 1869 z funduszy zebranych wśród wiernych na ziemi mohylewskiej na miejscu starszej, powstałej najprawdopodobniej przed XVII wieku drewnianej cerkwi. Informacje o niej pochodzą z 1634, gdy na mocy wprowadzonych przez króla Władysława IV Wazę uregulowań konfliktu między prawosławnymi a unitami budowlę przekazano na użytkowanie tym pierwszym. Z dokumentów związanych z przekazaniem wynika, że cerkiew stanowiła część monasteru Podwyższenia Krzyża Pańskiego i Świętych Borysa i Gleba[2]. Bezpośrednio po 1634 świątynia była soborem katedralnym prawosławnej eparchii mohylewskiej, mścisławskiej i orszańskiej (zwanej później białoruską). Przy soborze mieszkali dwaj pierwsi ordynariusze eparchii – Józef i Sylwester[2]. W 1637 w świątyni obradował zwołany przez biskupa mohylewskiego, mścisławskiego i orszańskiego Sylwestra sobór eparchialny, po nim zaś zaczęła działać tam drukarnia[2]. Trzynaście lat później cerkiew Podwyższenia Krzyża Pańskiego przestała być soborem katedralnym, gdyż prawosławnym, po kilkunastu latach starań, udało się odzyskać monaster Przemienienia Pańskiego w Mohylewie[3]. Monaster Świętych Borysa i Gleba działał do 1665, gdy został zniszczony podczas wojny rosyjsko-szwedzkiej. Po zakończeniu działań wojennych nie odbudowano budynków klasztornych, a jedynie cerkiew, odtąd działającą jako parafialna[2]. O monasterze działającym przy cerkwi nie wspomina natomiast Iniessa Sluńkowa w swoim wykazie katolickich i prawosławnych klasztorów Mohylewa[4].
Wzniesiona w 1869 cerkiew w okresie radzieckim formalnie został zamknięty, faktycznie natomiast nieprzerwanie był użytkowany liturgicznie, przez dłuższy czas jako jedyna prawosławna świątynia w mieście. W 1986 metropolita miński i białoruski Filaret ponownie nadał obiektowi sakralnemu rangę soboru[2].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Sobór wzniesiony został w stylu bizantyjsko-rosyjskim. Jest to budowla pięciokopułowa, z czterema niewielkimi kopułami w narożnikach i jedną, znacznie większą, usytuowaną w centralnej części obiektu, na masywnym bębnie wspartym na czterech kolumnach. Budynek zdobiony jest detalem typowym dla stylu rosyjsko-bizantyjskiego: kokosznikami, obramowaniami okien w stylu rosyjskim, fryzem, pilastrami. W obiekcie funkcjonuje, obok ołtarza głównego Podwyższenia Krzyża Pańskiego, także boczny ołtarz Świętych Borysa i Gleba, stąd potocznie świątynia funkcjonuje także jako cerkiew pod wezwaniem tych świętych[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ МОГИЛЕВСКОЕ (ГОРОДСКОЕ) БЛАГОЧИНИЕ. mogeparhia.by. [dostęp 2020-10-09]. (ros.).
- ↑ a b c d e f История [online], church-mogilev.by [dostęp 2016-05-05].
- ↑ Mironowicz A.: Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2008, s. 82–83. ISBN 978-83-7431-150-2.
- ↑ I. Sluńkowa, Chramy i monastyri Biełarusi XIX wieka w sostawie Rossijskoj Impierii. Pieriesozdanije nasledija, „Progress-Tradicija”, Moskwa 2010, ISBN 978-5-89826-326-3, ss.597–598.