Smużka
| Sicista | |||
| J.E. Gray, 1827[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – smużka leśna (S. betulina) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | smużka | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Mus subtilis Pallas, 1773 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
Smużka[4] (Sicista) – rodzaj ssaków z rodziny smużek (Sminthidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Europie i Azji[5][6][7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 43,6–79 mm, długość ogona 60–118,2 mm, długość ucha 8,3–18 mm, długość tylnej stopy 12–22 mm; masa ciała 5–19 g[6][8].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1827 roku angielski zoolog John Edward Gray w rozdziale Synopsis of the species of the class Mammalia w książce pod redakcją Edwarda Griffitha o tytule The animal kingdom arranged in conformity with its organization[1]. Na gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) smużkę stepową (S. subtilis).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Sicista: etymologia niejasna, J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej[1]; Palmer sugeruje, że nazwa ta pochodzi od tatarskiego słowa sikistan, oznaczającego „stadną mysz”, bazując na opisie Pallasa[9]. Sam Pallas jednak wymienia nazwę tatarską dshilkis-sitskan („Dʃhilkis-Sitʃkan”), gdzie dshilkis to „stadny, żyjący w stadzie, gromadny” (łac. gregalis), natomiast sitskan to „mysz” (łac. mus, muris)[10], por. w jedenastowiecznym słowniku Mahmuda z Kaszgaru: yılkı „stado” i sıçgan „mysz”[11].
- Sminthus: gr. σμινθος sminthos „mysz”[12]. Gatunek typowy: Sminthus loriger Nathusius, 1840.
- Clonomys: gr. κλων klōn, κλωνος klōnos „gałąź”; μυς mus, μυος muos „mysz”[3]. Gatunek typowy: Mus betulina Pallas, 1779.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[13][8][5][4]:
- Sicista concolor (Büchner, 1892) – smużka jednobarwna
- Sicista tianschanica (Salensky, 1903) – smużka tienszańska
- Sicista terskeica Lebedev, Kovalskaya, Solovyeva, Zemlemerova, Bannikova, Rusin & Matrosova, 2021
- Sicista talgarica Lebedev, Kovalskaya, Solovyeva, Zemlemerova, Bannikova, Rusin & Matrosova, 2021
- Sicista zhetysuica Cserkész, Fülöp, Almerekova, Kondor, Laczkó & Sramkó, 2017
- Sicista caudata O. Thomas, 1907 – smużka długoogonowa
- Sicista caucasica Vinogradov, 1925 – smużka kaukaska
- Sicista kluchorica Sokolov, Kovalskaya & Baskevich, 1980 – smużka stokowa
- Sicista kazbegica Sokolov, Baskevich & Kovalskaya, 1986 – smużka gruzińska
- Sicista armenica Sokolov & Baskevich, 1988 – smużka armeńska
- Sicista napaea Hollister, 1912 – smużka ałtajska
- Sicista pseudonapaea Strautman, 1949 – smużka szara
- Sicista betulina (Pallas, 1779) – smużka leśna
- Sicista strandi Formozov, 1931 – smużka dońska
- Sicista subtilis (Pallas, 1773) – smużka stepowa
- Sicista cimlanica Kovalskaya, Tikhonov, Tikhonova, Surov & Bogomolov, 2000
- Sicista trizona (Frivaldszky, 1865)
- Sicista loriger (Nathusius, 1840)
- Sicista severtzovi Ognev, 1935 – smużka ciemna
Opisano również gatunki wymarłe:
- Sicista bagajevi Savinov, 1970[14] (Kazachstan; miocen/pliocen)
- Sicista bilikeensis Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016[15] (Chińska Republika Ludowa; pliocen)
- Sicista ertemteensis Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016[16] (Chińska Republika Ludowa; miocen)
- Sicista pliocaenica Erbajeva, 1976[17] (Rosja; plejstocen)
- Sicista praeloriger Kormos, 1930[18] (Rumunia; plejstocen)
- Sicista primus Kimura, 2011[19] (Chińska Republika Ludowa; miocen)
- Sicista wangi Qiu Zhuding & Storch, 2000[20] (Rosja; pliocen).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c J.E. Gray: Synopsis of the species of the class Mammalia. W: E. Griffith (red.): The animal kingdom arranged in conformity with its organization, by the baron Cuvier, member of the institute of France, &c. &c. &c. additional descriptions all the species hitherto named, and of many not before noticed. Cz. 5. London: Geo. B. Whittaker, 1827, s. 228. (ang.).
- ↑ A. von Nordmann: Catalogue raisonné des mammifères de la faune pontique. W: A.N. Demidov: Voyage dans la Russie méridionale et la Crimée, par la Hongrie, la Valachie et la Moldavie. Cz. 3. Paris: E. Bourdin, 1840, s. 49. (fr.).
- ↑ a b W.G. von Tilesius von Tilenau. Glirium species in Bavaria nonnullae. „Isis: encyclopädische Zeitschrift vorzüglich für Naturgeschichte, Physiologie etc”. 2, s. 28, 1850. (łac.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 316. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b M.E. Holden, T. Cserkész & G. Musser: Family Sminthidae (Birch Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 38–48. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Subfamily Sicistinae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-15].
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 204–205. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 630.
- ↑ P.S. Pallas: Novae species quadrupedum e Glirium ordine, cum illustrationibus variis complurium ex hoc ordine animalium. Erlangae: sumtu Wolfgangi Waltheri, 1778, s. 328. (łac.).
- ↑ Divan-i Luqat-i it-Türk Dizini. Türk Dil Kurumu, 2003, s. 242, 156. (tur.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 635.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-29]. (ang.).
- ↑ П.Ф. Савинов: Тушканчиковые (Rodentia, Mammalia) неогена Казахстана. W: Материалы по эволюции наземных позвоночных. Москва: Наука, 1970, s. 91–134. (ros.).
- ↑ Qiu i Li 2016 ↓, s. 202.
- ↑ Qiu i Li 2016 ↓, s. 198.
- ↑ М.А. Ербаева. Древние бугорчатозубые грызуны Забайкалья. „Геология и геофизика”. 1976 (2), s. 144, 1976. (ros.).
- ↑ T. Kormos. Diagnosen neuer Säugetiere aus der Ober-Pliozänen fauna des Somlyóberges bei Püspökfürdö. „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 27, s. 241, 1930. (niem.).
- ↑ Y. Kimura. The earliest record of birch mice from the Early Miocene Nei Mongol, China. „Naturwissenschaften”. 98 (1), s. 89, 2010. DOI: 10.1007/s00114-010-0744-1. (ang.).
- ↑ Z.-d. Qiu & G. Storch. The early Pliocene micromammalian fauna of Bilike, Inner Mongolia, China (Mammalia: Lipotyphla, Chiroptera, Rodentia, Lagomorpha). „Senckenbergiana lethaea”. 80 (1), s. 186, 2000. DOI: 10.1007/BF03043669. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23–48, s. 1–984, 1904. (ang.).
- 邱铸鼎 & 李强 / Z.-d. Qiu & Q. Li. 内蒙古中部新近纪啮齿类动物 / Neogene rodents from central Nei Mongol, China. „中国古生物志 总号 / Palaeontologia Sinica”. New series C. 30 (198), s. 1–684, 2016. (chiń. • ang.).