Skrzela (lotnictwo)

Skrzela (inaczej sloty) – elementy mechanizacji skrzydła samolotu umieszczone wzdłuż krawędzi natarcia samolotu lub (wyjątkowo) szybowca, stałe lub ruchome. Sloty mają za zadanie poprawienie własności aerodynamicznych statku powietrznego przy locie z małymi prędkościami i na dużych kątach natarcia poprzez opóźnienie oderwania się strug. Odbywa się to poprzez zdmuchiwanie warstwy przyściennej przednią częścią skrzydła na części lub całości jego rozpiętości^[1].

Zastosowanie skrzeli skraca drogę startu i lądowania samolotu, zwiększa siłę nośną, zmniejsza ryzyko wpadnięcia w korkociąg, polepsza pracę lotek, umożliwia lot z niską prędkością (współgrając z klapami) oraz zmniejsza ryzyko przeciągnięcia^[2]. Działanie slotów polega na opóźnieniu oderwania warstwy przyściennej dzięki zwiększeniu jej energii kinetycznej na górnej powierzchni skrzydła poprzez zasilenie jej elementami powietrza pochodzącymi z dolnej powierzchni. Stosuje się sloty automatyczne lub stałe. Zastosowanie slotów automatycznych wiąże się z komplikacją konstrukcji skrzydła i wzrostem jego masy. Zasada działania slotów automatycznych opiera się na wykorzystaniu zmian w rozkładach ciśnień na profilu, jakie zachodzą podczas zmiany kąta natarcia. Ich położenie zależy od bilansu ciśnień na krawędzi natarcia – przy małych kątach natarcia nadciśnienie dociska slot do płata, wraz ze wzrostem kąta natarcia slot wysuwa się^[3]. Sloty stałe upraszczają konstrukcję skrzydła, ale to rozwiązanie sprawdza się jedynie w samolotach o niewielkiej prędkości lotu.

Po raz pierwszy urządzenie to zastosowano w samolotach produkowanych przez brytyjską wytwórnię lotniczą Handley Page.

Stałe sloty są np. w samolotach:

1. PZL-101 Gawron
2. PZL-104 Wilga
3. PZL-106 Kruk

Ruchome sloty zamontowano na samolotach:

1. RWD-6
2. RWD-9
3. RWD-13
4. RWD-14 Czapla
5. RWD-15
6. An-2

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Skrzydło szczelinowe. W: Zdzisław Brodzki, Stefan Górski, Ryszard Lewandowski: Ilustrowana Encyklopedia dla Wszystkich. Lotnictwo. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1979. ISBN 83-204-0005-8. OCLC 746314108.
• Ryszard Cymerkiewicz: Budowa samolotów. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1982. ISBN 83-206-0282-3. OCLC 749706309.
• Cezary Galiński: Wybrane zagadnienia projektowania samolotów. Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2016. ISBN 978-83-63539-31-3. OCLC 979252457.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• Powierzchnie sterowe