Sidney Reilly
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 24 marca 1874 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 5 listopada 1925 |
| Zawód, zajęcie | funkcjonariusz |
| Narodowość | |
| Odznaczenia | |
 | |
Sidney George Reilly, właśc. Sigmund Grigorjewicz Rosenblum (ur. 12 marca?/24 marca 1874 w Odessie, zm. 5 listopada 1925 k. Moskwy) – funkcjonariusz Scotland Yardu, a następnie Secret Service Bureau.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Młode lata[edytuj | edytuj kod]
Sigmund Grigorjewicz Rosenblum urodził się w Odessie w bogatej rodzinie żydowskiej. Jego rodzicami byli Paulina i Grigorij Rosenblumowie. W 1890 zerwał kontakty z rodziną i wyemigrował do Londynu, gdzie prowadził awanturniczy tryb życia[1]. W 1896 roku przebywając w Anglii Rosenblum zmienił nazwisko na Sidney Reilly. Otrzymał paszport i rozpoczął pracę na rzecz brytyjskiego wywiadu. Udało mu się wykraść dokumentację z zakładów zbrojeniowych Kruppa oraz plany budowy niemieckich okrętów. W czasie I wojny światowej, na zapleczu frontu zbierał informacje dla aliantów[2].
As szpiegów[edytuj | edytuj kod]
W 1918 został szpiegiem Secret Service Bureau (SSB) i od razu oddelegowano go wraz z brytyjskim dyplomatą Robertem Lockhartem do Rosji, aby organizować opozycję antybolszewicką. Lockhart razem z Borysem Sawinkowem opracował plan wymordowania wszystkich przywódców bolszewickich w ciągu nocy, w której w Rosji wylądują wojska alianckie[1]. Od samego początku byli oni obserwowani przez agentów Wszechrosyjskiej Komisji Nadzwyczajnej do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem. Po zamachu na Włodzimierza Lenina Lockhart i Reilly zostali aresztowani przez funkcjonariuszy WCzK. Obaj zostali wypuszczeni, a po ponownym aresztowaniu wymieniono ich na rosyjskich agentów aresztowanych przez brytyjskie służby w Londynie. Reilly został zwolniony ze służby SSB w 1921 w stopniu porucznika.
Przez wiele lat wokół Sidneya Reilly’ego krążyła legenda świetnego szpiega. W Wielkiej Brytanii był nazywany „Asem szpiegów”. W rzeczywistości Reilly współpracował z kilkoma wywiadami, pracując już dla Brytyjczyków. Miał co najmniej kilka paszportów i jednocześnie był żonaty z kilkoma kobietami w różnych krajach. W trakcie swojego pobytu w Rosji współpracował z wieloma organizacjami antybolszewickimi będącymi w rzeczywistości częścią najpierw WCzK, a potem OGPU. Na tej podstawie nieświadomie przekazywał Brytyjczykom nieprawdziwe informacje o rozległym podziemiu antybolszewickim, zakładanym w większości przez agentów radzieckich służb.
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
W 1925 roku pojechał do ZSRR z działaczem Monarchistycznego Związku Centralnej Rosji (MZCR), a w rzeczywistości z agentem OGPU Grigorijem Syrojeżkinem. Granicę fińsko-radziecką przekroczył 25 września 1925 roku, następnie dotarł do Moskwy gdzie w czasie spotkania z działaczami MZCR (którym przedstawił plan wywołania powstania oraz źródła finansowania) został aresztowany i przewieziony do siedziby OGPU w Moskwie przy ulicy Wielkiej Łubianki. W obawie przed śmiercią zaproponował współpracę, a do szefa OGPU Feliksa Dzierżyńskiego napisał, że dostarczy wszystkie informacje na temat brytyjskich tajnych służb[3]. Reilly został rozstrzelany 5 listopada 1925 roku w podmoskiewskim lesie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wołoszański 1995 ↓, s. 52.
- ↑ Grünberg 1998 ↓, s. 20.
- ↑ Wołoszański 1995 ↓, s. 60.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bogusław Wołoszański: Ten okrutny wiek. Sensacie XX wieku. Wyd. 1. Warszawa: Sensacie XX wieku Colori sp. z o.o., 1995. ISBN 83-904972-0-4.
- Andrew Cook, Sidney Reilly: ST1 (On His Majesty's Secret Service), NPI Media Group 2002
- Karol Grünberg: Szpiedzy Stalina. Z dziejów wywiadu radzieckiego. Wyd. 2. Warszawa: Książka i Wiedza, 1998. ISBN 83-05-12959-4.