Sejm grodzieński

Po prawej stronie budynek Batorówki należący do Sapiehów, który mieścił rezydencję króla Augusta II Mocnego, na którego tyłach wznosił się Pałac Sapiehów (Sapieżyński) mieszczący Izbę Poselską i Izbę Senatorską.
Nowy Zamek w Grodnie w XVIII wieku

Sejm grodzieński – zbiorcza nazwa dla sejmów I Rzeczypospolitej, odbywających się w Grodnie. Sejm odbywający się w Warszawie w 1673 zdecydował, że co trzeci sejm (z wyłączeniem tych, które wiązały się z elekcją króla – konwokacyjnych, elekcyjnych i koronacyjnych) będzie odbywał się w Grodnie[1]. Miało to zaakcentować fakt, że Rzeczpospolita składa się z Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego (alternata). Miasto Grodno zyskało tym samym obok Warszawy status Miasta Sejmowego Rzeczypospolitej, natomiast w świadomości ówczesnych stolicami w dalszym ciągu były Kraków i Wilno. W Grodnie odbyło się jedynie 11 sejmów. Pierwsze w latach: 1678-1679, 1688, 1693. Potem nastąpiła przerwa związana z elekcją Augusta II Mocnego, wielką wojną północną i walkami wewnętrznymi w kraju. Kolejne sejmy grodzieńskie, już w czasach saskich, odbyły się w latach: 1718, 1726, 1729, 1730, 1744, 1752.

W czasie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego w Grodnie odbyły się jedynie dwa sejmy: w roku 1784 oraz sejm grodzieński z 1793, który potwierdził II rozbiór Polski i okazał się ostatnim sejmem I Rzeczypospolitej[2].

Sejmy w Grodnie
Od Do Król Miejsce Marszałek Sejmu
15 grudnia 1678 3 kwietnia 1679 Jan III Sobieski Stary Zamek w Grodnie Franciszek Stefan Sapieha koniuszy wielki litewski
27 stycznia 1688 5 marca 1688 Jan III Sobieski Stary Zamek w Grodnie Andrzej Giełgud pisarz wielki litewski
9 stycznia 1693 11 lutego 1693 Jan III Sobieski Stary Zamek w Grodnie Michał Kryszpin-Kirszensztein pisarz polny litewski
3 października 1718 14 listopada 1718 August II Mocny Batorówka i Pałac Sapiehów w Grodnie Krzysztof Zawisza starosta miński
28 września 1726 9 listopada 1726 August II Mocny Batorówka i Pałac Sapiehów w Grodnie Stefan Potocki referendarz koronny
22 sierpnia 1729 27 sierpnia 1729 August II Mocny Batorówka i Pałac Sapiehów w Grodnie zerwany przed obiorem
2 października 1730 14 października 1730 August II Mocny zerwany przed obiorem
5 października 1744 19 listopada 1744 August III Sas Nowy Zamek w Grodnie Tadeusz Ogiński oboźny litewski
2 października 1752 26 października 1752 August III Sas Nowy Zamek w Grodnie Józef Adrian Massalski starosta grodzieński
4 października 1784 13 listopada 1784 Stanisław August Poniatowski Nowy Zamek w Grodnie Ksawery Chomiński starosta piński
17 czerwca 1793 23 listopada 1793 Stanisław August Poniatowski Nowy Zamek w Grodnie Stanisław Kostka Bieliński cześnik koronny

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Volumina Legum tom 5 s. 67 Seym trzeci w Wielkim Xięstwie Litewskim
  2. ↑ Rangę Grodna jako sejmowej stolicy potwierdził Sejm Wielki w ustawie Seymy z 28 maja 1791 (Volumina Legum tom 9 s. 250)

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Robert Kołodziej, Sejm z 1718 roku na tle pierwszych sejmów grodzieńskich. Uwagi na temat wybranych elementów procedury sejmów w Grodnie, [w:] W podróży przez wiek osiemnasty... Studia i szkice z epoki nowożytnej, red. nauk.A. Perłakowski, M. Wyszomirska, M. Zwierzykowski, Kraków–Poznań–Toruń, 2015, s. 41–50
  • W. Kriegseisen, Sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej (do 1763 roku). Geneza i kryzys władzy ustawodawczej, Warszawa 1995, s. 139–140
  • Markiewicz M., Rzeczpospolita bez sejmu. Funkcjonowanie państwa, [w:] Między barokiem a oświeceniem. Nowe spojrzenie na czasy saskie, praca zbiorowa, red. K. Stasiewicz, S. Achremczyk, Olsztyn 1996
  • Gordziejew J., Socjotopografia Grodna w XVIII w., Toruń 2009
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sejm_grodzieński&oldid=56665383”