SM UC-68

SM UC-68
Ilustracja
SM UC-56, siostrzany okręt UC-68
Klasa

okręt podwodny

Typ

UC II

Projekt

41

Historia
Stocznia

Blohm & Voss, Hamburg

Położenie stępki

1916

Wodowanie

12 sierpnia 1916

 Kaiserliche Marine
Wejście do służby

17 grudnia 1916

Los okrętu

zaginął po 13 marca 1917

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


427 ton
508 ton

Długość

50,35 m

Szerokość

5,22 m

Zanurzenie

3,64 m

Zanurzenie testowe

50 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Materiał kadłuba

stal

Napęd
2 silniki Diesla o łącznej mocy 440 kW (600 KM)
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 460 kW (620 KM)
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


12 węzłów
7,4 w.

Zasięg

powierzchnia: 10 420 Mm przy 7 w.
zanurzenie: 52 Mm przy 4 w.

Uzbrojenie
18 min UC/200, 1 działo kal. 88 mm L/30, 7 torped
Wyrzutnie torpedowe

3 × 500 mm

Załoga

26

SM UC-68 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 zbudowanych jednostek typu UC II. Zwodowany 12 sierpnia 1916 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 17 grudnia 1916 roku. W czasie służby operacyjnej w składzie Flotylli Flandria okręt odbył dwa patrole bojowe, w wyniku których zatonął jeden statek o pojemności 2897 BRT i okręt o wyporności 550 ton, zaś dwa statki o łącznej pojemności 12 839 BRT zostały uszkodzone. SM UC-68 zaginął po 13 marca 1917 roku.

Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]

Dokonania pierwszych niemieckich podwodnych stawiaczy min typu UC I, a także zauważone niedostatki tej konstrukcji, skłoniły dowództwo Cesarskiej Marynarki Wojennej z admirałem von Tirpitzem na czele do działań mających na celu budowę nowego, znacznie większego i doskonalszego typu okrętu podwodnego. Opracowany latem 1915 roku projekt okrętu, oznaczonego później jako typ UC II, tworzony był równolegle z projektem przybrzeżnego torpedowego okrętu podwodnego typu UB II[1]. Głównymi zmianami w stosunku do poprzedniej serii były: instalacja wyrzutni torpedowych i działa pokładowego, zwiększenie mocy i niezawodności siłowni, oraz wzrost prędkości i zasięgu jednostki, kosztem rezygnacji z możliwości łatwego transportu kolejowego (ze względu na powiększone rozmiary)[1][2].

SM[a] UC-68 zamówiony został 12 stycznia 1916 roku jako jednostka z III serii okrętów typu UC II (numer projektu 41, nadany przez Inspektorat Okrętów Podwodnych[3]), w ramach wojennego programu rozbudowy floty[4][5]. Został zbudowany w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu jako jeden z dziewięciu okrętów III serii zamówionych w tej wytwórni[4][6][7]. UC-68 otrzymał numer stoczniowy 284 (Werk 284)[5][8]. Stępkę okrętu położono w 1916 roku[8], a zwodowany został 12 sierpnia 1916 roku[9][10]. Koszt budowy okrętu wyniósł 2 mln 141 tys. marek[11].

Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]

SM UC-68 był średniej wielkości przybrzeżnym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[2]. Długość całkowita wynosiła 50,35 metra[b], szerokość 5,22 metra i zanurzenie 3,64 metra[8][11]. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 39,3 metra długości i 3,61 metra szerokości, a wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,46 metra[13]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 427 ton, a w zanurzeniu 508 ton[6][12]. Jednostka miała wysoki, ostry dziób przystosowany do przecinania sieci przeciwpodwodnych; do jej wnętrza prowadziły trzy luki: pierwszy przed kioskiem, drugi w kiosku, a ostatni w części rufowej, prowadzący do maszynowni[14]. Cylindryczny kiosk miał średnicę 1,4 metra i wysokość 1,8 metra, obudowany był opływową osłoną[14]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne MAN S6V26/36 o łącznej mocy 440 kW (600 KM), zaś pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 460 kW (620 KM)[6][8]. Dwa wały napędowe obracały dwie śruby wykonane z brązu manganowego (o średnicy 1,9 metra i skoku 0,9 metra)[14]. Okręt osiągał prędkość 12 węzłów na powierzchni i 7,4 węzła w zanurzeniu[6][8]. Zasięg wynosił 10 420 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym oraz 52 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą[8][11][c]. Zbiorniki mieściły 56 ton paliwa[8][11][d], a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów 26 MAS po 62 ogniwa, zlokalizowanych pod przednim i tylnym pomieszczeniem mieszkalnym załogi[4][15]. Okręt miał siedem zewnętrznych zbiorników balastowych[14]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów[13][16], zaś czas wykonania manewru zanurzenia 40 sekund[17].

Głównym uzbrojeniem okrętu było 18 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej jeden za drugim w osi symetrii okrętu, pod kątem do tyłu (sposób stawiania – „pod siebie”)[2][18]. Układ ten powodował, że miny trzeba było stawiać na zaplanowanej przed rejsem głębokości, gdyż na morzu nie było do nich dostępu, co znacznie zmniejszało skuteczność okrętów[19][18]. Uzbrojenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (umiejscowione powyżej linii wodnej na dziobie, po obu stronach szybów minowych), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped), oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 88 mm L/30, z zapasem amunicji wynoszącym 130 naboi[2][13][20]. Okręt wyposażony był w trzy peryskopy Zeissa oraz kotwicę grzybkową o masie 272 kg[14].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 23 podoficerów i marynarzy[17][21][e].

Służba[edytuj | edytuj kod]

1916 rok[edytuj | edytuj kod]

17 grudnia 1916 roku SM UC-68 został przyjęty do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej[5][22]. Dowództwo jednostki objął por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Hans Degetau, dowodzący wcześniej UB-17[23].

1917 rok[edytuj | edytuj kod]

Po okresie szkolenia okręt został 16 lutego przydzielony do Flotylli Flandria[5]. 10 marca U-Boot wyszedł z Zeebrugge z zadaniem postawienia zagród minowych między Dartmouth a Plymouth[24]. 12 marca w odległości 20 Mm na południowy zachód od Portland UC-68 storpedował bez ostrzeżenia zbudowany w 1900 roku brytyjski parowiec „Tandil” o pojemności 2897 BRT, płynący z ładunkiem węgla z Barry do Portland. Statek zatonął na pozycji 49°36′N 2°57′W/49,600000 -2,950000 ze stratą czterech członków załogi[25][26]. Tego dnia w kanale La Manche okręt stoczył pojedynek artyleryjski ze zbudowanym w 1916 roku brytyjskim statkiem-pułapką HMS „Privet” (803 BRT), uszkadzając przeciwnika i zabijając dwóch członków załogi (na pozycji 49°52′N 3°10′W/49,866667 -3,166667)[27].

13 marca zanotowano ostatni kontakt z UC-68, który zaginął w kanale La Manche wraz z całą, liczącą 27 osób załogą[5]. Podawane są hipotezy, że zatonął tego dnia w wyniku eksplozji własnej miny lub został zatopiony przez brytyjski okręt podwodny HMS C7 5 kwietnia[f].

14 marca na postawioną przez U-Boota nieopodal Eddystone minę wszedł zbudowany w 1909 roku brytyjski parowiec pasażerski „Orsova” o pojemności 12 839 BRT, przewożący towary rządowe z Londynu do Devonport. Uszkodzony statek wyrzucono na brzeg, a na jego pokładzie zginęło osiem osób (w późniejszym czasie został podniesiony i naprawiony)[28]. Nazajutrz nieopodal Plymouth na pozycji 50°11′N 3°58′W/50,183333 -3,966667 na minę wszedł także brytyjski niszczyciel HMS „Foyle”. W wyniku eksplozji zginęło 28 członków załogi okrętu, który mimo wzięcia na hol zatonął na pozycji 50°16′N 4°10′W/50,266667 -4,166667[29].

Podsumowanie działalności bojowej[edytuj | edytuj kod]

SM UC-68 odbył dwa rejsy operacyjne, w wyniku których zatonął statek o pojemności 2897 BRT i niszczyciel o wyporności 550 ton, a dwie jednostki o łącznej pojemności 12 839 BRT zostały uszkodzone[30]. Pełne zestawienie zadanych przez niego strat przedstawia poniższa tabela[30]:

Data Nazwa Państwo Tonaż[g] Los jednostki
12 marca 1917 „Tandil”  Wielka Brytania 2897 zatopiony
12 marca 1917 HMS „Privet”  Royal Navy 803 uszkodzony
14 marca 1917 „Orsova”  Wielka Brytania 12 036 uszkodzony
15 marca 1917 HMS „Foyle”  Royal Navy 550 zatopiony
RAZEM zatopione: 2
uszkodzone: 2

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ SM – Seiner Majestät – [okręt] Jego Mości.
  2. ↑ Od 1917 roku: 53,15 metra[6][12].
  3. ↑ Opracowania znacznie różnią się wartościami zasięgu na powierzchni: Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313 podają, że wynosił on 6910 mil morskich przy prędkości 7 węzłów, zaś Hutchinson 2001 ↓, s. 52 – 6430 Mm przy prędkości 7 węzłów.
  4. ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182 podaje, że zbiorniki okrętu mieściły 63 tony paliwa.
  5. ↑ W momencie zatopienia na pokładzie UC-68 przebywało 27 ludzi[5].
  6. ↑ Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 151, Hutchinson 2001 ↓, s. 54, Fontenoy 2007 ↓, s. 106 i Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182 podają, że okręt został zatopiony przez brytyjski okręt podwodny HMS C7 na Morzu Północnym 5 kwietnia 1917 roku. Natomiast Perepeczko 2000 ↓, s. 311, Möller i Brack 2004 ↓, s. 62, Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 564, Gröner 1985 ↓, s. 61 i Gogin 2021 ↓ podają, że okręt zatonął w wyniku eksplozji własnej miny nieopodal Start Point 13 marca 1917 roku.
  7. ↑ Tonaż statków handlowych i innych cywilnych jednostek podany jest w tonach rejestrowych brutto, a w przypadku okrętów podana jest wyporność w tonach.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Fontenoy 2007 ↓, s. 106.
  2. ↑ a b c d Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182.
  3. ↑ Rössler 1989 ↓, s. 50.
  4. ↑ a b c Rössler 1989 ↓, s. 53.
  5. ↑ a b c d e f UC 68 ↓.
  6. ↑ a b c d e Möller i Brack 2004 ↓, s. 62.
  7. ↑ Williamson 2016 ↓, s. 14.
  8. ↑ a b c d e f g Gogin 2021 ↓.
  9. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 105.
  10. ↑ Hutchinson 2001 ↓, s. 54.
  11. ↑ a b c d Gröner 1985 ↓, s. 59.
  12. ↑ a b Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 564.
  13. ↑ a b c UC II ↓.
  14. ↑ a b c d e Knott 2015 ↓.
  15. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 247.
  16. ↑ Showell 2006 ↓, s. 56.
  17. ↑ a b Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313.
  18. ↑ a b Holicki 2020 ↓, s. 92, 95.
  19. ↑ Showell 2006 ↓, s. 57.
  20. ↑ Moore 1990 ↓, s. 127.
  21. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 246.
  22. ↑ Gröner 1985 ↓, s. 61.
  23. ↑ Hans Degetau ↓.
  24. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 311.
  25. ↑ Wwlossesbrms 2 ↓.
  26. ↑ Tandil ↓.
  27. ↑ HMS Privet ↓.
  28. ↑ Orsova ↓.
  29. ↑ HMS Foyle ↓.
  30. ↑ a b uboatsucc ↓.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • BRITISH MERCHANT SHIPS LOST to ENEMY ACTION Part 2 of 3 - January-August 1917 in date order. naval-history.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
  • Ivan Gogin: UC II type coastal submarine minelayers (1916-1917). Navypedia. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
  • Guðmundur Helgason: HMS Foyle. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: HMS Privet. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Oberleutnant zur See Hans Degetau. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Orsova. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Ships hit by UC 68. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Tandil. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UC 68. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UC II. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Wojciech Holicki. Niemieckie okręty podwodne typu UC II. Część I. „Technika Wojskowa Historia”. Nr specjalny 6, 2020. Magnum X. ISSN 2080-9743. 
  • Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
  • Peta Knott: UC-6 Thames Estuary: Archaeological Report. historicengland.org.uk. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (red.). London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
  • Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
  • Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
  • Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-241-2. (ang.).
  • Gordon Williamson: U-booty Kajzera. Niemieckie okręty podwodne I wojny światowej. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65652-73-7.
Okręty podwodne typu UC II

Kaiserliche Marine

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=SM_UC-68&oldid=73607559”