S-21 (silnik)
S-21 – polski silnik czterosuwowy, stanowiący gruntowne rozwinięcie wersji silnika M-20; czterocylindrowy, ośmiozaworowy, górnozaworowy, pojemność skokowa 2120 cm³, moc maksymalna 70 KM.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1958 roku w FSO rozpoczęto pierwsze prace mające na celu zmodernizowanie dolnozaworowego silnika typu M-20. W tym samym roku opracowano projekt modernizacji oraz skonstruowano pierwsze prototypowe egzemplarze tego silnika. W wyniku modernizacji skonstruowano nową górnozaworową głowicę silnika z zaworami napędzanymi popychaczami, zmodernizowano blok silnika oraz układy smarowania, wydechowy i zasilania. Celem tych prac miało być podniesienie stopnia sprężania i poprawy wymiany ładunku celem zmniejszania jednostkowego zużycia paliwa i wzrostu mocy. Produkcję seryjną zmodernizowanego silnika o oznaczeniu S-21 rozpoczęto w 1962 roku, pierwszym modelem samochodu wyposażonym w tę jednostkę była FSO Warszawa 202. Produkcja zakończona została 9 kwietnia 1993 roku, po wyprodukowaniu 1 188 520 egzemplarzy.
Silnik ten stosowany był w samochodach: Warszawa (wersje 202, 203, 223), Żuk (późniejsze wersje), Tarpan, Nysa (późniejsze wersje).
| Parametr | M-20 | S-21 | 4C90 |
|---|---|---|---|
| Typ silnika | benzynowy | wysokoprężny (Diesel) | |
| Liczba cylindrów | 4 | ||
| Średnica cylindra x skok tłoka | 82,0 x 100,0 mm | 90,0 x 95,0 mm | |
| Pojemność skokowa | 2120 cm³ | 2417 cm³ | |
| Stopień sprężania | 6,2:1/6,8:1 | 7,5:1 | 20,6:1 |
| Moc maksymalna | 50/52 KM (37/38,2 kW) | 70 KM (51,5 kW) | |
| Obroty mocy maks. | 3600 rpm | 4000 rpm | 4200 rpm |
| Maks. moment obrotowy | 122 Nm | 150 Nm | 145 Nm |
| Obroty maks. momentu | 2200 obr./min. | 2500 obr./min. | |
| Zasilanie | gaźnik | pompa wtryskowa | |
| Rodzaj rozrządu | SV | OHV | OHC |
| Kolejność zapłonu/wtrysku | 1-2-4-3 | 1-3-4-2 | |
| Masa suchego silnika | 195 kg | 188 kg | 232 kg |
Zalety[edytuj | edytuj kod]
- Wysoka trwałość
- Nieskomplikowana obsługa
- dobra elastyczność
Wady[edytuj | edytuj kod]
- niespełnianie aktualnych norm czystości spalin
- aktualnie niska sprawność (wysokie spalanie) z uwagi na niski stopień sprężania
W późniejszym okresie był zastępowany silnikiem wysokoprężnym 4C90.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Zieliński: Polskie Konstrukcje Motoryzacyjne 1947-1960. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2006. ISBN 978-83-206-1541-8.
- Zbigniew Boniewski: ...Jest u nas fabryka w Warszawie... Opowieść o FSO. Warszawa: Daewoo-FSO Motor sp. z o.o., 1999. ISBN 83-909310-0-1.