Sędziejowice (województwo świętokrzyskie)
| wieś | |
 panorama wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) | 339[2] |
| Strefa numeracyjna | 41 |
| Kod pocztowy | 26-020[3] |
| Tablice rejestracyjne | TKI |
| SIMC | 0235230[4] |
Położenie na mapie gminy Chmielnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
 50°34′51″N 20°39′13″E/50,580833 20,653611[1] | |
Sędziejowice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Chmielnik[5][4].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0235246 | Kąt | część wsi |
| 0235252 | Na Wzorach | część wsi |
| 0235269 | Podlesie | część wsi |
| 0235275 | Śmigowiec | przysiółek |
| 0235281 | Zacmentarze | część wsi |
| 0235298 | Zadworze | część wsi |
| 0235306 | Zakościele | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość powstała przed 1325 r. bowiem w tym roku erygowano kościół parafii rzymskokatolickiej. W XV w. Sędziejowice wchodziły w skład własności rodu Odrowążów. W wyżej wymienionym wieku parafia Sędziejowice składała się z 5 wsi, wspomnianych Sędziejowic oraz Borkowa, Chomentówka, Chrabkowa i Śladkowa.
Miejscowość związana prawdopodobnie z działalnością braci polskich. Po usunięciu w 1621 r. z kościoła ministra Franciszka Płachty duchownego nowej religii, ponownie we wsi rozpoczął działalność kościół rzymskokatolicki[6].
W 1783 r. wieś należąca wówczas do powiatu wiślickiego w województwie sandomierskim była własnością krajczego koronnego Szaniawskiego[7].
Następnie przeszła na własność rodu Dembińskich o czym świadczy wmurowana w ścianę kościoła tablica marmurowa z napisem, cyt. „Ignacy Dembiński kawaler orderu Orła Białego dziedzic tutejszy umarł dnia 20 lipca R-u 1799.”
Prawo własności dóbr Sędziejowice ród Dembińskich utracił w 1831 r. na rzecz skarbu Królestwa Polskiego. Była to kara za udział Henryka Dembińskiego w powstaniu listopadowym. W 1864 r. na mocy dekretu cara Aleksandra II o uwłaszczeniu włościan wieś stała się własnością jej mieszkańców.
W latach 1513–1748 we wsi działała szkoła pod patronatem kościoła katolickiego. Z okresu tego należy wyłączyć okres około 30 lat w XVII w., kiedy patronat sprawował dziedzic wsi prawdopodobnie zwolennik braci polskich. We wspomnianym 1748 r. do szkoły uczęszczało tylko 2 uczniów. W 1827 r. wieś liczyła 377 osób mieszkających w 48 domach.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych wraz z plebanią (nr rej.: A.299/1-2 z 4.01.1957 i z 23.06.1967)[8],
- budynek stacyjny Jędrzejowskiej Kolei Dojazdowej, wybudowany po 1918 r. (nr rej.: A.300 z 20.02.1995)[8].
Osoby związane z Sędziejowicami[edytuj | edytuj kod]
- Aleksander Wielopolski – polityk, naczelnik rządu cywilnego Królestwa Polskiego, XIII ordynat pińczowski.
- Henryk Dembiński – wódz naczelny powstania listopadowego i węgierskiej armii powstańczej podczas Wiosny Ludów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121527
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 11 [dostęp 2022-03-11]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1136 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Jan Wiśniewski, Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w stopnickiem., Kielce 2000, s. 224.
- ↑ Franciszek Czaykowski, Regestr Diecezjów Franciszka Czaykowskiego, czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784, Warszawa 2006, s. 255.
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 25 [dostęp 2015-11-05].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sulimierski Filip – Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich.
- WAŚ – Między Wisłą a Pilicą, Tom 8. Kielce 2007.
- Aleksander Patkowski – Pamiętnik świętokrzyski 1930. Kielce 1931.
- Stanisław Rogala – Parafia Chmielnik. Zarys dziejów. Kielce 2001.
- Kalendarz świętokrzyski 2005. Z dnia na dzień przez stulecia. Kielce 2004.
- Kot Stanisław – Szkolnictwo parafialne XVI-XVII w. Lwów 1912.
- Wiśniowski Eugeniusz – Prepozytura wiślicka do schyłku XVIII w. Materiały do struktury organizacyjnej. Lublin 1976.
- Iwaszkiewicz Janusz – Wykaz dóbr ziemskich skonfiskowanych przez rządy zaborcze w latach 1773-1867. Warszawa 1929.
Siedziba gminy: Chmielnik
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta |
|
| Wsie | |
| Części wsi |
|
| Kolonie wsi |
|
| Osady wsi |
|
| Przysiółki wsi |
|
