Rynek w Nysie
| Śródmieście | |
 Widok na Dom Wagi Miejskiej, tzw. planty i kamienice na Rynku. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Nysy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nyskiego  | |
Położenie na mapie gminy Nysa  | |
 50°28′25,0″N 17°19′58,0″E/50,473611 17,332778 | |
Rynek w Nysie – średniowieczny plac targowy w Nysie, o kształcie zbliżonym do prostokąta zaokrąglonego przy południowo-zachodnim narożniku, o wymiarach ok. 200 m długości oraz ok. 100 m szerokości. W zabudowie otaczającej Rynek dominują bloki wybudowane w okresie powojennym w miejsce zniszczonych kamienic, zachowane kamienice stanowią niewielki fragment zabudowy. Północną, krótką stronę Rynku zamyka kościół i wolnostojąca dzwonnica. Wewnętrzna część rynku jest w większości zabudowana, z wyjątkiem małego placu w części południowej i większego w części północnej. Wewnętrzna zabudowa, z wyjątkiem kilku zachowanych zabytkowych kamienic, to współczesne budowle wzorowane na dawnej zabudowie, wśród nich odbudowany ratusz.
Na ulicy wokół zabudowy zewnętrznej Rynku dopuszczony jest ruch kołowy.
Zabytki znajdujące się na Rynku[edytuj | edytuj kod]
Na Rynku znajdują się:
- Dom Wagi Miejskiej (obecnie Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna)
- bazylika św. Jakuba i św. Agnieszki
- dzwonnica przy bazylice św. Jakuba i św. Agnieszki
- zespół kamieniczek mieszczańskich
- ratusz, odbudowany w latach 2006–2008. Pierwszy ratusz wzmiankowano w 1347 r. (choć prawdopodobnie istniał on wcześniej), od 1488 był rozbudowany. W 1499 Hans Kangenstein dobudował do niego strzelistą wieżę o wysokości ponad 90 m, w przyziemiu czworoboczną, a w wyższych partiach ośmioboczną z galerią, którą zwieńczono smukłym hełmem (ośmioboczną iglicą) z kulą i metalową chorągiewką. W XVI wieku ratusz doznał zniszczeń w wyniku burzy, a następnie trzęsienia ziemi w 1590 (odbudowano go w 1592) i pożarze wynikłym z uderzenia pioruna w 1627. Budynek ratusza rozebrano w 1782 z rozkazu Fryderyka II, a 94-metrowa wieża ratuszowa przetrwała do marca 1945. Zrealizowana w I dekadzie XXI wieku odbudowa ratusza zwieńczona została 22 grudnia 2008 montażem na odbudowanej 50-metrowej wieży (obecnie punkt widokowy) trzydziestometrowej iglicy[1].
Ponadto u wylotu ul. Wrocławskiej z Rynku stoi Piękna Studnia, a na zbiegu ulic Celnej i Brackiej oraz Rynku jest Fontanna Trytona.
Otoczenie Rynku[edytuj | edytuj kod]
Ulicą wewnętrzną Rynku jest ulica Sukiennicza.
Z Rynku wychodzą ulice: Bolesława Krzywoustego, Świętego Piotra, Bracka, Celna, Wrocławska, Wyzwolenia, Kupiecka, Henryka Siemiradzkiego.
Historyczne wydarzenia[edytuj | edytuj kod]
- Ścięcie Mikołaja II Niemodlińskiego w 1497 r. podczas obrad sejmiku.
Historyczny podział[edytuj | edytuj kod]
Rynek dzielił się na:
- Plac Parad (niem. Parade Platz) – zachodnia część Rynku
- Rynek Maślany (Targ Maślany, niem. Buttermarkt) – południowo-wschodnia część Rynku
- Rynek Zbożowy (Targ Zbożowy, niem. Getreidemarkt) – północno-zachodnia część Rynku
- Rynek Rybny (Targ Rybny, niem. Fischmarkt) – znajdował się on w okolicach nieistniejącego już pomnika Fryderyka III
- Naschmarkt – istniał przed kamienicami nieistniejącej wschodniej pierzei Rynku.
Obecnie podział ten nie funkcjonuje, m.in. z powodu utracenia przez Rynek swojej targowej funkcji oraz wyburzenia części zabudowy.
Rynek Maślany[edytuj | edytuj kod]
Rynek Maślany (niem. Buttermarkt) to południowo-wschodnia część Rynku, ciągnąca się wzdłuż rynku. W tej części jezdnia przebiegała blisko wewnętrznych kamienic Rynku i ratusza, od strony zewnętrznej rynku (wschodu) między jezdnią a kamienicami znajdowały się stragany z różnymi wyrobami. Rynek Maślany spotyka się z ulicami: Celną, Bracką oraz Wyzwolenia. Obecnie zachował się układ jezdni i chodników, a na pasie, na którym znajdowały się stragany, podczas rewitalizacji Rynku urządzono pas parkingowy z niewielką ilością zieleni.
Najnowsza historia Rynku[edytuj | edytuj kod]
Obecnie Rynek w Nysie w dużym stopniu odbiega od jego wyglądu przed wojną. Po zniszczeniu znacznej części zabudowy podczas wojny, większość z ruin oraz kamienic zostało rozebranych, a w ich miejsce na obwodzie Rynku wybudowano bloki mieszkalne. Wiosną 1966 wysadzono i uprzątnięto resztki starego ratusza, a w miejscu zniszczonej zabudowy wewnętrznej pierzei Rynku, w tym przedwojennych sukiennic, posiano trawę i urządzono tzw. planty.
Stopniowo prowadzone są zabiegi przywracające głównemu placu miasta wygląd sprzed lat. W 2008 roku do użytku oddano budzący sporo kontrowersji, niższy oraz nowocześniejszy od swojego poprzednika nowy ratusz oraz dwie nowe kamienice zbudowane na wzór stojących w tym samym miejscu przed zniszczeniem. Dużo wzburzeń powoduje też odbudowana wschodnia część śródrynkowej zabudowy[2], organizowane było w tej sprawie referendum.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Romuald M. Łuczyński Ratusz w Nysie, „Sudety” 4/2012
- ↑ Zagospodarowanie Rynku w Nysie - Wyniki konkursu [online], Archinea | Nowoczesna architektura, projekty domów, architektura wnętrz, dyplomy architektury, 24 maja 2012 [dostęp 2016-06-17] (pol.).