Rusyfikacja Białorusi
Rusyfikacja Białorusi (biał. Русіфікацыя Беларусі, Rusifikacyja Biełarusi) – polityka prowadzona najpierw przez władze Imperium Rosyjskiego, później ZSRR[1]. Od 1994 roku, kiedy władzę na Białorusi objął uważany za prorosyjskiego prezydent Alaksandr Łukaszenka, powrócono do rusyfikacji[2]. Celem takiej polityki jest wyeliminowanie języka białoruskiego z życia publicznego, a zastąpienia jego rosyjskim i wynarodowienia Białorusinów.
Rusyfikacja na Białorusi to proces złożοny z kilku elementów:
- Rusyfikacja szkoły:
- nauka w szkołach po rosyjsku, zamiast po białorusku[3].
- nauczanie poprzez paradygmaty rosyjskiej mentalności[4]
- Represje elit białoruskich:
- Sowieckie represje na Białorusi (historyczne)
- podległość białoruskich prawosławnych bezpośrednio wobec Patriarchatu Moskiewskiego[5].
- narzucenie kultury rosyjskiej[6]
- narzucenie rosyjskiej mentalności, nastrojów antyzachodnich i odrzucenie wartości państwa demokratycznego[7]
- sztuczna deformacja języka białoruskiego, aby upodobnić go do języka rosyjskiego
- zniszczenie lub modyfikacja kultury narodowej[8]
- budowanie pomników Rosjanom
- zmiana nazw obiektów geograficznych, np. ulic na cześć zasłużonych Rosjan
- dominacja rosyjskiej telewizji na Białorusi[9]
Rusyfikacja Białorusi za prezydentury Łukaszenki[edytuj | edytuj kod]
Przykładem obecnie prowadzonej rusyfikacji na Białorusi jest edukacja. W roku szkolnym 1994/1995 58% pierwszoklasistów szkół w Mińsku było uczonych w języku białoruskim. W pierwszych latach prezydentury Łukaszenki liczba klas z tym językiem została zmniejszona. W związku z tym w 1999 roku w Mińsku zaledwie 5,3% uczniów klas pierwszych uczyło się po białorusku[10]. W roku szkolnym 2016/2017 na całej Białorusi uczyło się 128 tys. uczniów w szkołach białoruskojęzycznych, co stanowi 13,3% ogółu. Większość szkół prowadzonych w tym języku znajduje się na obszarach wiejskich, które są często zamykane w związku z emigracją rodzin uczniów do dużych miast. Jeśli chodzi o szkoły białoruskojęzyczne w miastach, to znajduje się ich tylko siedem w całym kraju. Większość (sześć) mieści się w Mińsku[11].
| miasto | liczba szkół białoruskojęzycznych | liczba wszystkich szkół | procent szkół białoruskojęzycznych |
|---|---|---|---|
| Mińsk | 6 | 277 | 2,17% |
| Brześć | 0 | 37 | 0% |
| Witebsk | 0 | 48 | 0% |
| Grodno | 0 | 42 | 0% |
| Homel | 0 | 53 | 0% |
| Mohylew | 0 | 47 | 0% |
| inne miasta w sumie | 1 (Janów Poleski) | 920 | 0,11% |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Why Belarusians Don’t Speak Their Native Language?. s. belarusfeed.com. [dostęp 2020-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-28)]. (ang.).
- ↑ Нацыянальная катастрофа на тле мяккай беларусізацыі. s. novychas.by. [dostęp 2020-09-10]. (biał.).
- ↑ Zagrożony język białoruski: Łukaszenka wybrał rosyjski. s. polskieradio.pl. [dostęp 2020-09-10].
- ↑ National identity as a necessity for democracy. s. eesc.lt. [dostęp 2020-09-10]. (ang.).
- ↑ National identity as a necessity for democracy [online], eesc.lt [dostęp 2020-09-10] (ang.).
- ↑ Vadzim Smok, Belarusian Identity: the Impact of Lukashenka’s Rule [online], belarusdigest.com, 9 grudnia 2013 [dostęp 2020-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-18] (ang.).
- ↑ Yuliya Brel, The Failure of the Language Policy in Belarus, „New Vision for Public Affairs”, 9, University of Delaware, wiosna 2017 [dostęp 2020-09-10] (ang.).
- ↑ В. Волкава: Мінск 21 лютага 1918 г. вачыма нямецкага салдата (па матэрыялах газеты „Zeitung der 10. Armee”) // Беларускі гістарычны часопіс..
- ↑ Belarusian Identity: the Impact of Lukashenka’s Rule. s. belarusgidest.com. [dostęp 2020-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-18)].
- ↑ Антонава Т.: Моўныя пытаньні ў Беларусі // Зьвязда. 10 красавіка 1999.
- ↑ Вучыцца на роднай мове. 8 фактаў пра беларускія школы. s. svaboda.org. [dostęp 2020-09-12]. (biał.).