Robotniczy Instytut Oświaty i Kultury imienia S. Żeromskiego

Robotniczy Instytut Oświaty i Kultury im. S. Żeromskiego (RIOK) – syndykalistyczna organizacja oświatowa utworzona jesienią 1930.

RIOK współpracował z Generalną Federacją Pracy, a następnie ze Związkiem Związków Zawodowych (ZZZ), w tworzeniu grup samokształceniowych, organizowaniu szkoleń, obozów wypoczynkowych, zawodów sportowych i odczytów na tematy historyczne, syndykalistyczne i literackie.

W listopadzie 1932 r. do RIOK przystąpiło Polskie Towarzystwo Kultury i Oświaty Robotniczej "Pochodnia" znajdujące się pod wpływem Narodowej Partii Robotniczej-Lewica. Od grudnia 1933 roku RIOK wydawał pismo "Kultura Robotnicza".

W połowie 1935 roku miał 81 oddziałów terenowych i 57 własnych świetlic wyposażonych w radia, biblioteki i sale gier. Działały tam sekcje teatralne, chóry, organizowano wieczory poezji i odczyty z przeźroczami (m.in. dotyczące higieny). W 1936 roku RIOK zrzeszał 7700 osób.

Koszty działalności pokrywały ZZZ i subsydia Ministerstwa Opieki Społecznej (podobnie jak w przypadku Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (OMTUR)).

Prezesami RIOK byli kolejno: Józef Stypiński, Bolesław Pochmarski i prof. Kazimierz Zakrzewski, późniejszy założyciel Związku Syndykalistów Polskich (ZSP). Rozłam w ZZZ i represje ze strony sanacyjnych władz doprowadziły do ograniczenia działalności Instytutu. Pod koniec 1938 RIOK posiadał 27 lokalnych oddziałów ze świetlicami i jeden Dom Ludowy w Częstochowie.

Oddział łódzki powstał w 1933(?). Na przełomie lat 1937/1938 r. mieścił się przy ul. H. Sienkiewicza 3/5[1] Prezesem tego oddziału od powstania do stycznia 1938 r. był senator Karol Algajer[2]. Oddział został rozwiązany na wniosek Zarządu przez Zarząd Główny RIOiK w styczniu (?) 1938. Powodem było, według władz Oddziału "biegunowo różne stanowisko Zarządu Głównego dotyczącej wyznawanej i popularyzowanej ideologii; Zarząd Główny RIOiK, a raczej jednostki reprezentujące go stoją mianowicie na gruncie klasowym, prowadząc swą działalność w duchu ideologii anarcho-syndykalistycznej[3]. Oddział przekształcił się w Pracownicze Towarzystwo Oświatowo-Kulturalne im. S. Żeromskiego. W jego władzach pozostali generalnie ci sami ludzi z wyjątkiem senatora Algajera. Zainaugurowało swoją działalność w lutym 1938[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ „Komunikaty oddz. łódzkiego” RIOK z przełomu 1937/1938]; [w:] Wojewódzka B-ka im. J. Piłsudskiego, sygn. .... w oprac.
  2. ↑ "Łódź w Ilustracji", 27 II 1938, nr 9, s. 2 (na uroczystości inauguracji zajęć Uniw. Społecznego im. S. Żeromskiego przy oddz. łódzkim RIOK (20.02.1938).
  3. ↑ „Komunikaty oddz. łódzkiego” RIOK, ...XII(?) 1937, nr ..?..., s. 4 (artykuł: "W oczekiwaniu zmian" oraz "Komunikat Nr 11, 20 XII 1937, s. 2 (informacja W przededniu zmian organizacyjnych); [w:] Wojewódzka B-ka im. J. Piłsudskiego, sygn. .... w oprac.
  4. ↑ "Łódź w Ilustracji", 1938, nr 9, z 27 II 1938, s. 2 (inauguracja zajęć Uniw. Społecznego im. S. Żeromskiego przy oddz. łódzkim RIOK (20.02.1938).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • "Łódź w Ilustracji", 1934/32, z 12 VIII, s. 3 (słuchacze oddziału łódzkiego RIOK podczas wycieczki do Smardzewa k. Łodzi); Tamże, 1935/3, z 20 I, s. 7 („opłatek” dla rodzin członków Instytutu); Tamże, 1935/5, z 2 II, s. 4 („gwiazdka” dla dzieci bezrobotnych zorganizowana przez RIOK); Tamże, 1938/9, z 27 II 1938, s. 2 (inauguracja zajęć Uniw. Społecznego im. S. Żeromskiego przy oddz. łódzkim RIOK (20.02.1938).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Robotniczy_Instytut_Oświaty_i_Kultury_imienia_S._Żeromskiego&oldid=66141491”