Richard Widmark

Richard Widmark
	; Richard Widmark (1948)
Imię i nazwisko	Richard Weedt Widmark
Data i miejsce urodzenia	26 grudnia 1914 ; Sunrise
Data i miejsce śmierci	24 marca 2008 ; Roxbury
Zawód	aktor, producent
Współmałżonek	Jean Hazlewood; (1942–1997; jej śmierć); Susan Blanchard; (1999–2008; jego śmierć)
Lata aktywności	1938–2001
	Multimedia w Wikimedia Commons

Richard Weedt Widmark (ur. 26 grudnia 1914 w Sunrise, zm. 24 marca 2008 w Roxbury) – amerykański aktor filmowy, teatralny, telewizyjny i producent. Nominowany do Oscara za swój aktorski debiut, drugoplanową rolę w filmie Pocałunek śmierci (1947).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jego matka (Ethel Mae z d. Barr) była pochodzenia angielsko-szkockiego, ojciec (Carl H. Widmark) był z pochodzenia Szwedem. Studiował w Princeton High School w Illinois oraz w Lake Forest College. Pierwsze kroki w zawodzie aktora stawiał pod koniec lat 30. XX wieku, występując w słuchowiskach nowojorskich rozgłośni (po raz pierwszy w MBS w 1938). Na Broadwayu debiutował w 1943. (Kiss and Tell), na srebrnym ekranie w 1947 rolą w kryminale Pocałunek śmierci.

W swej karierze aktorskiej grywał tzw. twardych facetów, kowbojów, żołnierzy i czarne charaktery. Listę jego ról „New York Times” nazwał „galerią starych drani”. Wystąpił w ponad 60 filmach. Nominację do Oscara otrzymał za rolę chichoczącego zabójcy – mściwego gangstera-psychopaty Tommy’ego Udo w swym pierwszym filmie Pocałunek śmierci Henry’ego Hathawaya. W następnym roku wystąpił wspólnie z Gregorym Peckiem i Anne Baxter w westernie Williama A. Wellmana – Droga do Yellow Sky oraz w kryminale Williama Keighleya – Ulica bez nazwy.

Do jego najbardziej znaczących ról należą kreacje w takich filmach jak m.in.: Dwa złote colty (1959; Edward Dmytryk), gdzie zagrał z Henrym Fondą i Anthonym Quinnem, Alamo (1960; reż. John Wayne), Długie łodzie wikingów (1963; reż. Jack Cardiff) oraz Morderstwo w Orient Expressie (1974; reż. Sidney Lumet), gdzie zagrał m.in. z Ingrid Bergman.

Po raz ostatni pojawił się na ekranie w 1991 w filmie Herberta Rossa Barwy prawdy. Zmarł w wieku 93 lat w swoim domu w stanie Connecticut.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był dwukrotnie żonaty. Jean Hazlewood była jego żoną od 5 kwietnia 1942 do swej śmierci 2 marca 1997. Mieli córkę Anne Heath (ur. 1945). W 1999 ożenił się ponownie z Susan Blanchard, która w latach 50. była żoną Henry’ego Fondy.

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Pocałunek śmierci (1947) jako Tommy Udo
Droga do Yellow Sky (1948) jako Dude
Ulica bez nazwy (1948) jako Alec Stiles
Przeklęte wzgórza (1950) jako porucznik Karl Anderson
Bez wyjścia (1950) jako Ray Biddle
Noc i miasto (1950) jako Harry Fabian
Panika na ulicach (1950) jako dr Clinton Reed
Proszę nie pukać (1952) jako Jed Towers
Kradzież na South Street (1953) jako Skipp McCoy
Piekielna misja (1954; inny polski tytuł – Piekło) jako kpt. Adam Jones/R. J. MacDougal
Złamana lanca (1954) jako Ben Devereaux
Ogród zła (1954) jako Fiske
Pajęczyna (1955) jako dr Stewart McIver
Ostatni wóz (1956) jako Komancz Todd
Prawo i Jake Wade (1958) jako Clint Hollister
Dwa złote colty (1959) jako Johnny Gannon
Alamo (1960) jako porucznik James Bowie
Wyrok w Norymberdze (1961) jako Tad Lawson
Dwaj jeźdźcy (1961) jako Jim Gary
Jak zdobywano Dziki Zachód (1962) jako Mike King
Długie łodzie wikingów (1963) jako Rolfe
Jesień Czejenów (1964) jako kpt. Thomas Archer
Alvarez Kelly (1966) jako Tom Rossiter
Zachodni szlak (1967) jako Lije Evans
Śmierć rewolwerowca (1969) jako szeryf Frank Patch
Morderstwo w Orient Expressie (1974) jako Ratchett/Cassetti
Córka dla diabła (1976) jako John Verney
Ostatni promień blasku (1977) jako gen. Martin MacKenzie
Zasada domina (1977) jako Richard Widmark
Rollercoaster (1977) jako agent Hoyt
Coma (1978) jako dr George A. Harris
Rój (1978) jako gen. Thalius Slater
Wyspa Niedźwiedzia (1979) jako Otto Gerran
Hokus Pokus czyli ważna sprawa (1982; inny polski tytuł Hanky Panky czyli ważna sprawa) jako Ransom
Przeciw wszystkim (1984) jako Ben Caxton
Pewnego razu w pociągu do Teksasu (1988) jako kpt. Orlen Hayes
Barwy prawdy (1991) jako senator James Stiles

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jan Słodowski, Andrzej Roman: Gwiazdy światowego kina. Leksykon. Warszawa: Editions Spotkania, 1992. ISBN 83-85195-83-1.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Richard Widmark w bazie IMDb (ang.)
Richard Widmark w bazie Filmweb