Retinopatia cukrzycowa
| retinopathia diabetica | |
 Zaawansowana retinopatia proliferacyjna – widoczna neowaskularyzacja | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Retinopatia cukrzycowa (łac. retinopathia diabetica) – uszkodzenie naczyń krwionośnych siatkówki oka pojawiające się w przebiegu cukrzycy, zaliczane do mikroangiopatii cukrzycowej. Zmiany te rozwijają się wprost proporcjonalnie do czasu trwania choroby oraz jej typu. Po 20 latach cukrzycy stwierdza się u prawie wszystkich chorych na cukrzycę typu 1 oraz u 60% osób chorych na cukrzycę typu 2. Podstawowe znaczenie w patogenezie mają hiperglikemia i nadciśnienie tętnicze. Istotne są procesy prowadzące do nasilenia stresu oksydacyjnego i nadmierne wytwarzanie czynników wzrostu (IGF-1, PEDF).
Czynniki ryzyka[edytuj | edytuj kod]
Postępowaniu retinopatii cukrzycowej sprzyjają:
- ciąża
- okres dojrzewania płciowego
- operacja zaćmy.
Makulopatia cukrzycowa – zmiany naczyniowe, powodujące blokadę krążenia krwi w siatkówce, prowadzące do obrzęku plamki, tworzenia się wysięków i krwawienia do siatkówki. Grozi utratą wzroku. Najczęstsza przyczyna utraty wzroku w cukrzycy 2 typu.
Podział[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa klasyfikacja WHO:
- retinopatia nieproliferacyjna bez makulopatii
- retinopatia nieproliferacyjna z makulopatią
- retinopatia przedproliferacyjna
- retinopatia proliferacyjna
- retinopatia proliferacyjna z powikłaniami
Brak leczenia, ale również wystarczająco długi okres przebiegu retinopatii proliferacyjnej, wskutek dołączenia się zmian bliznowatych, doprowadzają do odwarstwienia siatkówki i ślepoty[1].
Patogeneza i przebieg[edytuj | edytuj kod]
Kolejność uszkodzenia naczyń siatkówki:
- poszerzenie żył siatkówki, których wygląd przypomina sznur pereł
- uszkodzenie ścian drobnych tętniczek z następowym tworzeniem mikrotętniaków
- zamykanie się światła tętniczek przed naczyniami włosowatymi siatkówki
- tworzenie się nowych naczyń (neowaskularyzacja) przedsiatkówkowych oraz w obrębie tarczy nerwu wzrokowego
- pękanie osłabionych naczyń z tworzeniem wylewów krwawych, także do siatkówki.
Diagnostyka[edytuj | edytuj kod]
- badanie dna oka po uprzednim rozszerzeniu źrenicy (fundoskopia)
- angiografia lub angiografia fluoresceinowa
- badanie USG
- wzrokowe potencjały wywołane[2]
Profilaktyka[edytuj | edytuj kod]
Według zaleceń specjalistów diabetologów (Diabetes Care 2004), badanie okulistyczne w kierunku rozwoju retinopatii u osób chorych na cukrzycę, powinno być przeprowadzane:
- u osób chorych na cukrzycę typu 1 w ciągu 3-5 lat od rozpoznania – jeżeli pacjent ma lat 10 i więcej i coroczne powtarzania
- u osób chorych na cukrzycę typu 2 – w momencie rozpoznania i coroczne powtarzanie
- u kobiety chorej na cukrzycę i planującej ciążę – badanie w trakcie I trymestru ciąży.
Leczenie[edytuj | edytuj kod]
- fotokoagulacja laserowa siatkówki – w makulopatii, zaawansowanych postaciach retinopatii nieproliferacyjnej i w początkowej fazie retinopatii proliferacyjnej
- witrektomia – w zaawansowanej retinopatii proliferacyjnej (wylewy do ciała szklistego, rozrost tkanki łącznej)
- leczenie farmakologiczne: leki przeciwpłytkowe, dobesylan wapniowy, związki flawonowe – hamują reduktazę aldolazową, być może skuteczne w bardzo wczesnych fazach
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Retinopatia cukrzycowa - 5 rzeczy, które musisz o niej wiedzieć [online], Kodano.pl [dostęp 2023-03-29] (pol.).
- ↑ Jagoda Derkowska, Alicja Kędzia, Wojciech Derkowski, Komputerowo uśredniane wzrokowe potencjały wywołane w ocenie leczenia niektórych retinopatii., 2007, s. 309-312, DOI: 10.5281/ZENODO.10674266 [dostęp 2024-02-18] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 1202-120. ISBN 83-7430-031-0.
