Ramón Novarro
 Ramon Novarro (1933) | |
| Imię i nazwisko | José Ramón Gil Samaniego |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 6 lutego 1899 |
| Data i miejsce śmierci | 30 października 1968 |
| Zawód | aktor |
| Lata aktywności | 1917–1968 |
| Strona internetowa | |
Ramón Novarro, znany również jako Ramón Samaniego lub Ramon Samaniegos, właśc. José Ramón Gil Samaniego[1][2] (ur. 6 lutego 1899 w Durango, zm. 30 października 1968 w Los Angeles) – meksykański aktor filmowy występujący w hollywoodzkich produkcjach. Łącznie wystąpił w ponad 60 filmach kinowych i serialach telewizyjnych. Ma swoją gwiazdę na Hollywood Walk of Fame przy 6350 Hollywood Boulevard. W 1960 zdobył nagrodę specjalną podczas rozdania Złotych Globów „dla znakomitej gwiazdy kina niemego”. Był kuzynem aktorki Dolores del Río[3]. Mimo że urodził się w Meksyku, nie jest pełnokrwistym Meksykaninem. Jego rodzice pochodzili z Hiszpanii[4].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Przyszedł na świat 6 lutego 1899 w Durango[5] w Meksyku jako syn Elenor Gavilan i M. N. Samaniegosa. Jego rodzina miała dobry status społeczny, ojciec Ramona był dentystą. Ramon był najstarszym z 13 dzieci państwa Samaniego. Będąc dzieckiem, śpiewał w kościelnym chórze i uczył się gry na pianinie. W 1910 wybuchła rewolucja meksykańska i rodzina została zmuszona do emigracji. Kolejną dekadę spędzili w ubóstwie[6].
W 1914 wraz z młodszym bratem Mariano przeprowadzili się do Los Angeles, gdzie Ramonowi szybko udało się znaleźć powiązane z filmem zajęcia, m.in. był statystą. Jego początki w filmie nie są do końca znane, gdyż wiele filmów niemych, których Ramon stał się z czasem gwiazdorem, nie przetrwało, dlatego za jego oficjalny debiut uznaje się rolę w filmie The Little American (1917)[6], wyreżyserowanym przez Cecila B. DeMille’a. Po tym występie, jeszcze pod swoim prawdziwym nazwiskiem, kontynuował karierę, statystując w filmach Paramountu.
Jego wielki moment nadszedł wraz z zagraniem głównej roli w filmie Scaramouche (1923)[6]. Niespełna 24-letni Novarro wystąpił w nim u boku Lewisa Stone’a i pięknej Alice Terry, prywatnie żony reżysera Reksa Ingrama. Zaprzyjaźnił się z państwem Ingram, a Rex doradził mu, by zmienił swój pseudonim artystyczny na łatwiejszy do zapamiętania dla Amerykanów. Ingram promował go jako konkurencję dla Rudolpha Valentino – Ramón był prawdziwym latynosem. Mimo rywalizacji o tytuł najbardziej uwielbianego kochanka ekranu, prywatnie Novarro i Valentino byli przyjaciółmi[7].
W 1925 zagrał swoją najsławniejszą, tytułową rolę w Ben-Hurze. Jego niewiele zakrywające stroje ukazały bosko wyrzeźbione ciało, co tylko przysporzyło mu wielbicieli i wielbicielek. Novarro dołączył do hollywoodzkiej elity. Jego pozycja latynoskiego gwiazdora numer jeden w Hollywood została zagwarantowana wraz z niespodziewaną przedwczesną śmiercią Valentino. Wówczas o miano najbardziej uwielbianego aktora walczył z inną gwiazdą Metro-Goldwyn-Mayer, Johnem Gilbertem. Od tej pory pojawiał się u boku największych gwiazd: w 1927 partnerował Normie Shearer w filmie The Student Prince in Old Heidelberg[8], a rok później Joan Crawford w Across to Singapore[9].
Podczas, gdy wiele gwiazd filmu niemego pożegnało się z karierą filmową wraz z nadejściem ery dźwięku, Novarro nie miał tego problemu, a jego głos tylko uatrakcyjniał projekty, w których brał udział. W 1931 wystąpił u boku Grety Garbo w filmie Mata Hari[8], a w 1933 wraz z Myrną Loy w The Barbarian[9]. Ale mimo sukcesów tych filmów, popularność Ramona spadała. Kiedy kontrakt z wytwórnią Metro-Goldwyn-Mayer wygasł w 1935, Louis B. Mayer nie był zainteresowany jego przedłużeniem. Aktor od tej pory grywał sporadycznie, w różnych wytwórniach różnych krajów, ale raczej bez powodzenia. Próbował też swoich sił na Broadwayu, lecz również tam nie odnosił sukcesów. Nie cierpiał jednak niedostatku. W latach swoich największych sukcesów zarabiał astronomiczną jak na tamte czasy sumę ponad 100 tys. dolarów za film. Rozsądnie zainwestował pieniądze, co zapewniło mu komfort[9].
Był zdeklarowanym homoseksualistą[10]. Kłóciło się to jednocześnie z jego głębokim przywiązaniem do religii katolickiej, w której został wychowany. Aby ukryć orientację aktora, której odkrycie przez media spowodowałyby upadek mitu męskiego kochanka, Louis B. Mayer chciał zaaranżować małżeństwo aktora z kobietą. Ten jednak nie wyraził na to zgody.
Novarro zakończył życie śmiercią tragiczną. Pod koniec października 1968, 69-letni aktor zapłacił dwóm młodym braciom, 22-letniemu Paulowi i 17-letniemu Tomowi Ferguson[4], aby przyszli do jego domu i uprawiali z nim seks. Jednak bracia Ferguson mieli inne intencje. Wierzyli, że majętny aktor musiał ukryć w swoim domu pokaźną sumę. Zamordowali aktora, nie wierząc mu, że w rzeczywistości nie przechowywał on w domu majątku. Uciekli z zaledwie 20 dolarami, jakie znaleźli w jego portfelu. Przyczyną śmierci Novarro było gwałtowne zakrztuszenie się własną krwią, której upływ spowodowało ciężkie pobicie[4]. Ciało aktora pochowano w Los Angeles na katolickim cmentarzu Calvary. Bracia Ferguson, szybko złapani i wzajemnie się obwiniający, zostali skazani na długoletnie więzienie, ale wyszli na wolność, po skutecznej apelacji. Jednak za popełnione potem zbrodnie, w przypadku Paula Fergusona m.in. za gwałt, z czasem powrócili za więzienne kraty[10].
Pod koniec 2005 nowojorski Wings Theatre wystawił sztukę pt. Through a Naked Lens. Oparta jest ona na faktach z życia Novarro, pomieszanymi z literacką fikcją. Sztuka traktuje o drodze do sławy Novarro oraz jego romansie z hollywoodzkim dziennikarzem Herbertem Howe. Związek Novarro i Howe’a został również opisany przez dwóch biografów: Allana R. Ellenbergera w książce zatytułowanej pseudonimem artystycznym Novarro oraz André Soaresa w biografii Poza rajem: Życie Ramona Novarro (ang. Beyond Paradise: The Life of Ramon Novarro). Ramónowi przypisuje się również związek z amerykańskim autorem i podróżnikiem Richardem Halliburtonem, swoim wieloletnim przyjacielem.
Filmografia (wybór)[edytuj | edytuj kod]
- Romans królewski (1922)
- Scaramouche (1923) jako André-Louis Moreau
- Ben Hur (Ben-Hur: A Tale of the Christ, 1925) jako Judah Ben-Hur
- Książę student (The Student Prince in Old Heidelberg, 1927) jako książę Karl Heinrich
- Across to Singapore (1928) jako Joel Shore
- Mata Hari (1931) jako porucznik Alexis Rosanov
- The Barbarian lub A Night in Cairo (1933) jako Jamil El Shehab
- Kot i skrzypce (The Cat and the Fiddle, 1934) jako Victor Florescu
- Noc jest młoda (The Night Is Young, 1935) jako Arcyksiążę Paul „Gustl” Gustave
- The Big Steal (1949) jako pułkownik Ortega
- The Outriders (1950) jako Don Antonio Chavez
- Kryzys (Crisis, 1950) jako pułkownik Adragon
- Piękna złośnica (Heller in Pink Tights, 1960) jako De Leon
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Glob nagroda specjalna w 1960
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Personalidade: Ramón Novarro (México). InterFilmes.com. [dostęp 2019-04-08]. (port.).
- ↑ Ramón Novarro. Listal. [dostęp 2019-04-08]. (ang.).
- ↑ Petra Barbie: Ramon Nomar – Životopis / Info. FDb.cz. [dostęp 2019-04-08]. (cz.).
- ↑ a b c Andre Soares: Ramon Novarro Death: Brutally Killed Halloween Eve. Alt Film Guide. [dostęp 2019-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-08)]. (ang.).
- ↑ Ramón Novarro. ČSFD.cz. [dostęp 2019-04-08]. (cz.).
- ↑ a b c Ramon Novarro (1899-1968). Find A Grave Memorial. [dostęp 2019-04-08]. (ang.).
- ↑ Ramon Novarro Dating History. FamousFix. [dostęp 2019-04-08]. (ang.).
- ↑ a b Terry (2012-06-02): Ramón Novarro. Gay Influence. [dostęp 2012-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-08)]. (ang.).
- ↑ a b c Shawn Dwyer: Biography for Ramon Novarro. TCM.com. [dostęp 2019-04-08]. (ang.).
- ↑ a b Kevin Hagopian (Penn State University): Film Notes -Show People. albany.edu. [dostęp 2009-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-08)]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ramón Novarro w bazie IMDb (ang.)
- Ramón Novarro w bazie Filmweb
- Ramón Novarro w bazie Notable Names Database (ang.)