Puzur-Aszur II

Puzur-Aszur II (akad. Puzur-Aššur[1][2], tłum. „Ochroną jest bóg Aszur”[3]) – władca miasta-państwa Aszur, syn i następca Sargona I, wymieniony w Asyryjskiej liście królów jako 36 władca Asyrii[2]. Jego panowanie datowane jest na lata ok. 1880–1873 p.n.e.[4] lub ok. 1877–1870 p.n.e.[5]

Tytulatura[edytuj | edytuj kod]

Nie są znane wprawdzie żadne inskrypcje tego władcy, ale w jednym z tekstów z Kanesz nazywany jest on „władcą” (akad. rubā'um)[1], a w innym „zarządcą” (sum. ugula, zapisywane PA, akad. waklum)[6].

Dynastia[edytuj | edytuj kod]

Puzur-Aszur II jest siódmym znanym władcą Aszur należącym do tzw. „dynastii Puzur-Aszura I”. Nie są znane wprawdzie żadne inskrypcje tego władcy, które podawałyby imię jego ojca lub wymieniały jego przodków, ale w Asyryjskiej liście królów przedstawiany jest on jako „Puzur-Aszur, syn Sargona”[2]. Dodatkowo w tekstach z Kanesz, pochodzących z czasów panowania jego ojca, Sargona I, nazywany jest on „synem władcy (rubā'um)” i „synem zarządcy (waklum)”[1]. Zgodnie z Asyryjską listą królów następcą Puzur-Aszura II miał być jego syn Naram-Sin[2].

władcy z dynastii Puzur-Aszura I pokrewieństwo lata panowania
według Veenhofa[4] 		lata panowania
według Barjamovica, Hertela i Larsena[5] 		uwagi
Puzur-Aszur I - początek XX w. p.n.e. początek XX w. p.n.e. najprawdopodobniej założyciel dynastii[1]
Szalim-ahum syn Puzur-Aszura I początek XX w. p.n.e. początek XX w. p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Puzur-Aszura”[7]
Ilu-szuma syn Szalim-ahuma ?-1974 p.n.e. ?-1971 p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Szalim-ahuma”[8]
Eriszum I syn Ilu-szumy 1974-1935 p.n.e. 1972-1933 p.n.e. we własnych inskrypcjach nazywa siebie „synem Ilu-szumy”[9]
Ikunum syn Eriszuma I 1934-1921 p.n.e. 1932-1918 p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Eriszuma”[10]
Sargon I syn Ikunuma 1920-1881 p.n.e. 1917-1878 p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Ikunuma”[11]
Puzur-Aszur II syn Sargona I 1880-1873 p.n.e. 1877-1870 p.n.e. nazywany „synem Sargona” w Asyryjskiej liście królów[2]
Naram-Sin syn Puzur-Aszura II 1872-1829/1819 p.n.e. 1869-? p.n.e. nazywany „synem Puzur-Aszura” w Asyryjskiej liście królów[2]
Eriszum II syn Naram-Sina 1828/1818-1809 p.n.e. ?-1809 p.n.e. nazywany „synem Naram-Sina” w Asyryjskiej liście królów[2]

Długość i lata panowania[edytuj | edytuj kod]

Długość panowania Puzur-Aszura II podana była pierwotnie w Asyryjskiej liście królów, ale zachowane jej kopie B i C są uszkodzone w tym właśnie miejscu[2]. Ustalenie długości panowania tego władcy stało się możliwe dzięki odnalezieniu w asyryjskiej kolonii handlowej w Kanesz tekstu Kt 92/k 0193, który okazał się być jedną z kopii tzw. listy eponimów z Kültepe (ang. Kültepe Eponym List, w skrócie KEL)[5][12]. W tekście tym, znanym jako KEL A, panowaniu Puzur-Aszura II przyporządkowanych zostało 8 zmieniających się co rok asyryjskich urzędników limmu (eponimów)[6]. W oparciu o informacje pochodzące z listy eponimów z Kültepe (KEL) oraz kroniki eponimów z Mari (ang. Mari Eponym List, w skrócie MEL), w korelacji z informacjami pochodzącymi z Asyryjskiej listy królów, Veenhof zaproponował 8-letni okres panowania Puzur-Aszura II i wydatował go na lata 1880-1873 p.n.e. (chronologia średnia)[4]. Barjamovic, Hertel i Larsen, w swej poprawionej liście eponimów (ang. Revised Eponym List, w skrócie REL), również zaproponowali 8-letni okres panowania Puzur-Aszura II, przypisując mu 8 eponimów i datując jego panowanie na lata 1877-1870 p.n.e. (chronologia średnia)[5].

Panowanie[edytuj | edytuj kod]

Zdaniem Veenhofa Puzur-Aszur II objął tron miasta-państwa Aszur będąc już w podeszłym wieku[1]. Nie są znane żadne inskrypcje tego władcy, ale jest on wspominany w tekstach z asyryjskiej kolonii handlowej w Kanesz (faza kārum Kanesz II)[1]. W inskrypcji późniejszego władcy asyryjskiego Aszur-rem-niszeszu (1408-1401 p.n.e.) Puzur-Aszur II wymieniany jest (obok Kikkii, Ikunuma i Sargona I) jako jeden z wczesnych budowniczych murów obronnych miasta Aszur[13].

Lista eponimów z czasów panowania Puzur-Aszura II[edytuj | edytuj kod]

eponimowie przyporządkowani Puzur-Aszurowi II
w poprawionej liście eponimów (REL)[5] 		rok sprawowania urzędu
(według Barjamovica, Hertela i Larsena)[5]
Aszur-nada, syn Puzur-Anny 1877 p.n.e.
Kubija, syn Karriji 1876 p.n.e.
Ili-dan, syn Elali 1875 p.n.e.
Silulu, syn Uku 1874 p.n.e.
Aszur-nada, syn Ili-binanni 1873 p.n.e.
Ikun-pi-Isztar, syn Ikuy/Ikunuma 1872 p.n.e.
Buzutaja, syn Szuli 1871 p.n.e.
Innaja, syn Amuraji 1870 p.n.e.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f M.P. Streck, Puzur-Aššur, w: Reallexikon ..., s. 128.
  2. ↑ a b c d e f g h A.K. Grayson, Königslisten ..., s. 105.
  3. ↑ hasło puzru, The Assyrian Dictionary, tom 12 (P), The Oriental Institute, Chicago 2005, s. 558.
  4. ↑ a b c K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian ..., s. 29.
  5. ↑ a b c d e f Old Assyrian limmu lists. cdli.ox.ac.uk. [dostęp 2018-08-29]. (ang.).
  6. ↑ a b Tekst kt 92/k 0193 (KEL A) w bazie danych CDLI. cdli.ox.ac.uk. [dostęp 2018-09-05]. (ang.).
  7. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers ..., s. 14.
  8. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers ..., s. 17.
  9. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers ..., s. 19.
  10. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers ..., s. 41.
  11. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers ..., s. 46.
  12. ↑ The Old Assyrian Limmu List (Manuscript A). cdli.ox.ac.uk. [dostęp 2018-09-05]. (ang.).
  13. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers ..., s. 101.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC (to 1115 BC), tom I z serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods (RIMA 1), University of Toronto Press 2002.
  • A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s. 86–135.
  • M.P. Streck, Puzur-Aššur, w: Reallexikon der Assyriologie, tom XI (Prinz, Prinzessin - Samug), Walter de Gruyter, Berlin - New York 2006-2008, s. 128-129.
  • K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian Period, Academic Press Fribourg 2008.
Królowie Asyrii
Okres
staroasyryjski
Okres
anarchii
Według wersji standardowej
Według wersji alternatywnej
Według inskrypcji Puzur-Sina
Dynastia
Adasiego
Okres
średnioasyryjski
Okres
nowoasyryjski
Pierwsi
władcy
Sargonidzi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Puzur-Aszur_II&oldid=67982269”