Powiat noworudzki
| powiat | |||||
| 1954–1975 | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Data powstania | |||||
| Data likwidacji | |||||
| Siedziba | |||||
| Powierzchnia | 334 km² | ||||
| Populacja (1973) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość | 165 os./km² | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Powiat noworudzki – powiat istniejący w latach 1855[1]–1932 i 1954–1975 na terenie obecnego powiatu kłodzkiego (woj. dolnośląskie). Jego ośrodkiem administracyjnym była Nowa Ruda. W latach 1854–1932 istniał powiat noworudzki (niem. Kreis Neurode) obejmujący 2 miasta (Nowa Ruda i Radków) oraz 32 gminy (wioski) na terenie dzisiejszych gmin Nowa Ruda i Radków[potrzebny przypis].
Powiat noworudzki reaktywowano dnia 1 października 1954 roku w województwie wrocławskim, jako jeden z pierwszych powiatów utworzonych tuż po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat noworudzki złożyły się 2 miasta i 12 gromad, które wyłączono z powiatu kłodzkiego w tymże województwie (w praktyce gromady te należały do powiatu kłodzkiego przez zaledwie dwa dni)[2]:
- miasta: Nowa Ruda i Radków
- gromady: Bożków, Jugów, Ludwikowice Kłodzkie, Ratno Dolne, Słupiec, Ścinawka Dolna, Ścinawka Górna, Ścinawka Średnia, Świerki, Włodowice, Wojbórz i Wolibórz
1 stycznia 1959 roku Słupiec został osiedlem[3], którym pozostał do 1 stycznia 1967 roku, kiedy to nadano mu prawa miejskie[4]. Miasto Słupiec zostało zniesione 1 stycznia 1973 przez przyłączenie jego obszaru do Nowej Rudy[5].
Po zniesieniu gromad i reaktywacji gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku powiat noworudzki podzielono na 2 miasta i 4 gminy[6]:
Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu noworudzkiego zostało włączone do nowo utworzonego województwa wałbrzyskiego[9]. 1 stycznia 1992 roku miasto i gminę Radków połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską Radków[10]. 27 listopada 1996 roku miasto Nowa Ruda zostało określone jako gmina miejska[11].
Reforma administracyjna z 1999 roku powiatu noworudzkiego nie przywróciła, a obszar powiatu został włączony do powiatu kłodzkiego w nowo utworzonym województwie dolnośląskim[12]. 20 marca 2000 roku samorządy trzech gmin: Nowa Ruda (miejska), Nowa Ruda (wiejska) i Radków złożyły formalny wniosek o utworzenie powiatu noworudzkiego powołując się m.in. na wolę mieszkańców gmin, geograficzną odrębność, tradycje powiatowe oraz spełnione kryterium ludnościowe[13]. Powiatu jednak nie przywrócono.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Podział administracyjny Polski (1950–1957)
- Podział administracyjny Polski 1957–1975
- Powiaty w Polsce od 1945
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Behan Andrzej, Nowa Ruda: przewodnik historyczno-turystyczny, Wydawnictwo Maria, Nowa Ruda 2006, ISBN 83-60478-08-2, s. 76–80.
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 249.
- ↑ Dz.U. z 1958 r. nr 69, poz. 344.
- ↑ Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318.
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327.
- ↑ Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974.
- ↑ 2 lipca 1976 roku gmina Bożków została zniesiona przez włączenie jej terenów do gmin Kłodzko i Nowa Ruda – Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143.
- ↑ 2 lipca 1976 roku gmina Ścinawka Średnia została zniesiona przez połączenie jej terenów z gminą Radków – Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143.
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92.
- ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397.
- ↑ Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612.
- ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652.
- ↑ Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji: Ocena nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa.