Porzeczka skalna

Porzeczka skalna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Rodzina	agrestowate
Rodzaj	porzeczka
Gatunek	porzeczka skalna
	Nazwa systematyczna
	Ribes petraeum Wulfen; N. J. Jacquin, Misc. austriac. 2:36. 1781
	Multimedia w Wikimedia Commons

Porzeczka skalna (Ribes petraeum) – gatunek rośliny należący do rodziny agrestowatych (Grossulariaceae). Dziko występuje (bardzo rzadko) w Europie Środkowej oraz na części obszaru Azji^[3]. W Polsce wyłącznie w górach; w Sudetach i Karpatach.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Krzew o wzniesionych, wyprostowanych pędach, osiągający wysokość do 2 m.

Łodyga: Stosunkowo cienkie pędy o brunatnym zabarwieniu. Młode gałązki nagie.

Liście: Pojedyncze, ciemnozielone liście, 3 – 5 klapowe, o ostrych klapach, o szerokości 7-15 cm, bez pachnących gruczołów, na brzegu orzęsione. Liście o ogonkach dłuższych od blaszki, o blaszce podwójnie ząbkowanej, spodem nagie, lub tylko delikatnie omszone na nerwach. Ulistnienie skrętoległe.

Kwiaty: Zebrane w niezbyt gęste, zwieszone grona na pędach dwuletnich lub starszych (wierzchołkowe jednoroczne pędy nie wytwarzają kwiatów). Szypułki grona bez gruczołów, znacznie dłuższe od przysadek, które mają długość 1-2 mm. Kwiaty obupłciowe, o szerokości 4-5 mm, różowej barwy. Dno kwiatowe dzbaneczkowate, działki rozchylone, wyraźnie i gęsto orzęsione. Szyjka słupka stożkowato rozszerzona w nasadzie.

Owoc: Czerwony i kwaśny.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój: Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Kwitnie od kwietnia do maja, owoce dojrzewają od lipca.
Siedlisko: roślina górska, występująca głównie w piętrze kosówki. Wraz z kosodrzewiną i górską odmianą jarzębiny tworzy zespół roślinności Pineto mugo carpaticum (karpackie zarośla kosodrzewiny)^[4]. Na swoich naturalnych stanowiskach jest reliktem glacjalnym.
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Pado-Sorbetum i podklasy (SAll.) Rhododendro-Vaccinienion.
Liczba chromosomów 2n= 16.

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Mieszańce z innymi gatunkami są uprawiane jako odmiany porzeczki czerwonej.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-28] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-28] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]