Porty wodne we Wrocławiu
.JPG)
Porty wodne we Wrocławiu – część infrastruktury śródlądowej drogi wodnej, w skład której wchodzi Odrzańska Droga Wodna, fragment międzynarodowej drogi wodnej, tzw. Europejskiej Drogi Wodnej E-30 oraz tzw. Wrocławski Węzeł Wodny – jeden z większych w Polsce. Znajdują się tu zarówno towarowe porty rzeczne przeznaczone do obsługi transportu towarowego, przeładownie i nabrzeża towarowe, jak i przystanie, mariny, przystanie żeglugi pasażerskiej (tzw. białej floty) oraz zimowiska i miejsca cumowania dla jednostek pływających. Znaczne zmniejszenie transportu towarowego drogą wodną spowodowało, że bardzo duża część infrastruktury portowej została zlikwidowana lub w znaczącym stopniu ograniczona. Urządzenia i budynki portów towarowych w wielu przypadkach zostały rozebrane lub zdemontowane, a także w dużej części przeznaczone na inną działalność. W ostatnim okresie nastąpił jednak rozwój żeglugi pasażerskiej, rekreacyjnej, sportowej, wycieczkowej i turystycznej. W mieście powstały nowe przystanie i mariny, wypożyczalnie małego sprzętu wodnego (łodzi i kajaków) oraz udostępniono dla żeglugi Śródmiejski Węzeł Wodny.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wzmianki o pierwszym porcie miejskim we Wrocławiu pochodzą z 1358[1]. W latach 1670–1945 jako port wykorzystywano jedno z ramion rzeki, tzw. Odrę Południową. Na wyspie Kępa Mieszczańska funkcjonował żuraw portowy wybudowany w 1681[1]. Druga połowa XIX wieku i początek XX wieku to szybki rozwój portów i nabrzeży. Powstały porty na Dolnej Odrze Wrocławskiej: Port Popowice w 1868, Port Miejski w latach 1897–1901, port przy moście kolejowym w 1903; a także na górnej Odrze śródmiejskiej Port Ujście Oławy w latach 1842–1844.
Kolejne porty i nabrzeża związane z rozwijającym się w mieście przemysłem, powstały przy kanałach żeglugowych: przy Kanale Miejskim wybudowanym w latach 1892–1897 dla lewobrzeżnych zakładów, m.in. Nabrzeże Browaru Piastowskiego, czy nabrzeże przeładunkowe zboża przy elewatorze oraz przy Kanale Żeglugowym wybudowanym w latach 1913–1917 powstały nabrzeża i przeładownie dla zlokalizowanych na prawym brzegu fabryk i zakładów przemysłowych. Zimowisko barek Osobowice (Zimowisko Osobowice 1) powstało w latach 1915–1932, a zimowisko barek Osobowice 2 w 1941. Okres powojenny to eksploatacja istniejących portów i nabrzeży oraz sukcesywne ich zamykanie. Stopniowo likwidowano kolejne urządzenia portowe w przeładowniach i wyłączano nabrzeża z eksploatacji.
Zimowiska, miejsca postoju[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak porty i przystanie, dla żeglugi śródlądowej, istotne są miejsca postoju dla jednostek pływających, miejsca postoju na czas wezbrań oraz zimowiska. Te ostatnie umożliwiają postój jednostek w okresach zimowej przerwy nawigacyjnej. Miejsca te określają przepisy wydane przez uprawnione organy administracji z zakresu gospodarki wodnej i żeglugi. Dla Wrocławia istotne jest zarządzenie dotyczące tej części Odrzańskiej Drogi Wodnej, które określa między innymi w § 5 „szczegółowe zasady ruchu i postoju statków”, że zgodnie z pkt 5, w okresie zamknięcia ruchu żeglugowego podczas nawigacyjnej przerwy zimowej, postoje statków są dozwolone na terenie Wrocławia: w dolnym kanale Śluzy Opatowice (lit. c), w górnym kanale Śluzy Szczytniki (lit. d), w Kanale Żeglugowym na odcinku od Śluzy Bartoszowice do Śluzy Zacisze (lit. e), w dolnym kanale Śluzy Różanka (lit. f), w dolnym kanale Śluzy Miejskiej (lit. g) i zarówno w górnym, jak i dolnym kanale Śluz Rędzin (lit. h). Zarządzenie to określa także inne warunki postoju różnych jednostek dla różnych warunków nawigacyjnych[2].
Dla Śródmiejskiego Węzła Wodnego warunki żeglugi i postoju określa komunikat RZGW we Wrocławiu w sprawie udostępnienia tego węzła dla żeglugi. Określono między innymi miejsca dopuszczalnego cumowania jednostek, w Kanale Młyna Maria przy Wyspie Słodowej[3][4]. Ponadto oprócz portów istnieją we Wrocławiu dwa zimowiska: Zimowisko Osobowice 1 i Zimowisko Osobowice 2.
Zestawienie[edytuj | edytuj kod]
| Nazwa | Ramię, kanał | Rodzaj | Data powstania | Obecnie |
|---|---|---|---|---|
| Port Miejski[1][5] | dolna Odra śródmiejska | port towarowy | 1901 | istnieje częściowo |
| Port Popowice[1][6][7] | Dolna Odra Wrocławska | port towarowy | 1888 | zamknięty, pozostał basen |
| Port Kozanów[8][9] | Dolna Odra Wrocławska | port towarowy, wcześniej stocznia | 1899 | przystań Marina Kozanów |
| Port Ujście Oławy[1] | górna Odra śródmiejska | port towarowy | 1842 | przeładownia żwiru |
| Port Przeładunkowy Paliw Płynnych[10] | Kanał Żeglugowy | port towarowy | 1923 | zamknięty, pozostał basen |
| Wojskowy port przeładunkowy paliw płynnych[10] | Kanał Żeglugowy | port towarowy, wojskowy | ||
| Przeładownia Elektrociepłowni Wrocław[11] | Kanał Miejski, Stara Odra | port towarowy | przeładownia węgla | |
| Przeładownia przy ulicy Betonowej[10] | Kanał Żeglugowy | port towarowy | zamknięta 1986 r., pozostało nabrzeże | |
| Nabrzeże Browaru Piastowskiego[10] | Kanał Miejski | port towarowy | 1894 | zamknięte w latach 70. XX wieku, pozostało nabrzeże |
| Nabrzeże przeładunkowe zboża[10] | Kanał Miejski | port towarowy | zamknięte, pozostało nabrzeże | |
| Nabrzeże zakładów chemicznych[10] | Kanał Żeglugowy | port towarowy | zamknięte w latach 80. XX wieku, pozostało nabrzeże | |
| Zimowisko Osobowice 1[1] | Dolna Odra Wrocławska | zimowisko | 1932 | |
| Zimowisko Osobowice 2[1] | Dolna Odra Wrocławska | zimowisko | 1941 | |
| Marina Topacz[12] | Odra Północna | przystań jachtowa | 2009 | funkcjonuje |
| Marina Wrocław[13][14] | Dolna Odra Wrocławska | przystań jachtowa | 2019 | funkcjonuje |
| Przystań przy Hali Targowej[15] | górna Odra śródmiejska | przystań pasażerska, towarowa | funkcjonuje przystań pasażerska | |
| Przystań Rancho[16] | górna Odra śródmiejska | przystań jachtowa | funkcjonuje | |
| Przystań Zwierzyniecka[17] | Stara Odra | przystań pasażerska | 1963 | funkcjonuje |
| Zatoka Gondoli[18] | górna Odra śródmiejska | przystań pasażerska, wypożyczalnia łodzi | 1886, 2007 | funkcjonuje |
| Przystań Zatoka[19][20] | dolna Odra śródmiejska | przystań jachtowa | funkcjonuje | |
| Przystań Stanica[21][22] | dolna Odra śródmiejska | przystań jachtowa | 1973 | funkcjonuje |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego. www.wroclaw.pl. [dostęp 2010-02-04]. (pol.).
- ↑ Zarządzenie Dyrektora Urzędu Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu z dnia 1 października 2004 roku w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa ruchu i postoju statków na śródlądowych drogach wodnych.. Urząd Żeglugi Śródlądowej. s. 7. [dostęp 2010-02-05]. (pol.).
- ↑ Komunikat ... w sprawie udostępnienia szlaków wodnych Śródmiejskiego Węzła Wodnego Wrocławia dla ruchu Żeglugowego jednostek turystycznych i sportowych. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, 2009-04-27. s. 5. [dostęp 2010-02-05]. (pol.).
- ↑ mapa Śródmiejskiego Węzła Wodnego. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. s. 1. [dostęp 2010-02-05]. (pol.).
- ↑ Port Miejski. Wratislaviae Amici, 2005-08-23. [dostęp 2010-02-04]. (pol.).
- ↑ Janusz Fąfara: Czas przemijania. Żegluga Śródlądowa. [dostęp 2010-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-11)]. (pol.).
- ↑ Zabytki przy Odrze, rzeka Odra we Wrocławiu. Atrakcje Wrocławia. [dostęp 2010-02-04]. (pol.).
- ↑ Marek Zawadka: Tabor odrzański w XX wieku. kanały.info, 2008-12-09. [dostęp 2010-02-04]. (pol.).
- ↑ Krzysztof Bojda: Przystań Wodna Kozanów. Strona domowa fundacji Hobbit. [dostęp 2010-02-04]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Trasa turystyczna „Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2007. s. 39. [dostęp 2010-02-04]. (pol.).
- ↑ 9. Sfera infrastruktury. [w:] Studium przestrzennego zagospodarowania pasma Odry – Diagnoza stanu [on-line]. Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu. s. 109. [dostęp 2010-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (pol.).
- ↑ Festyn Motorowodny z okazji otwarcia Mariny Topacz. Grupa Operacyjna WOPR, 2009-05-09. [dostęp 2010-02-04]. (pol.).
- ↑ Redakcja, Marina i centrum sportów wodnych powstaną na Osobowicach [online], Gazeta Wrocławska, 25 kwietnia 2014 [dostęp 2020-01-30] (pol.).
- ↑ Marina Wrocław – Port jachtowy [online], marinawroclaw.pl [dostęp 2020-01-30] (pol.).
- ↑ Przystań parowców odrzańskich. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-02-04]. (pol.).
- ↑ HOW Rancho. [w:] Wrocławski Węzeł Wodny [on-line]. [dostęp 2010-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-07)]. (pol.).
- ↑ Przystań Zwierzyniecka. Żegluga Pasażerska. [dostęp 2010-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-28)]. (pol.).
- ↑ Gondolierhafen – Zatoka Gondoli. Wratislaviae Amici, 2005-08-21. [dostęp 2010-02-04]. (pol.).
- ↑ Wodny Ośrodek Harcerski „Zatoka”. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-02-04]. (pol.).
- ↑ HOW Zatoka. Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej. [dostęp 2010-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-18)]. (pol.).
- ↑ Harcerski Ośrodek Wodny Stanica. www.stanica.org. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
- ↑ Wrocławskie Stowarzyszenie Żeglarskie „Port Stanica”. portstanica.org. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
