Pomnik Robotnika i Robotnicy w Łodzi
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Projektant | |
| Materiał | |
| Całkowita wysokość | 3,5 m |
| Data budowy | 1950 |
| Data likwidacji | 27 października 1952 |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°46′03,0″N 19°27′18,6″E/51,767500 19,455167 | |
Pomnik Robotnika i Robotnicy – pomnik znajdujący się w pasażu Rubinsteina w Łodzi w latach 1950–1952[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Gipsowa rzeźba powstała w 1950 według projektu Antoniego Biłasa, Wacława Wołosewicza i Józefa Starzyńskiego. W przestrzeni pasażu Rubinsteina (dawn. pasaż Związku Młodzieży Polskiej) mieściła się wówczas wystawa świętująca realizację planu 6-letniego[1]. Rzeźba miała wysokość około 3,5 metra[2] i była umieszczona na podwyższeniu usytuowanym w biegu schodów[3] na postumencie i przedstawiała robotnicę z kądzielą oraz robotnika dzierżącego młot oraz sztandar informujący o planie 6-letnim. Na rzeźbie autorzy umieścili gołębia pokoju. Na pomniku znajdował się napis „Naprzód do walki o socjalizm”[1].
27 października 1952 po godz. 21:00[2], dzień po sfałszowanych wyborach parlamentarnych, wygranych przez Front Jedności Narodowej i zdobyciu 99,8% głosów[4], pod rzeźbę podłożono materiał wybuchowy[4] – 0,5 kg trotylu[2]. Dokonana eksplozja spowodowała pęknięcie i rozsypanie się cokołu rzeźby, odsłaniając drewniany stelaż. Ponadto została uszkodzona łydka robotnika[5]. Rzeźbę rozebrano, próbując bezskutecznie, bezpośrednio po wybuchu, dokonać rekonstrukcji[2].
Władze przypuszczały, że materiał wybuchowy podłożyli członkowie Tajnej Organizacji Młodzieżowej z Łodzi i Ksawerowa[6]. Ostatecznie za eksplozję skazano na wyroki od 1 roku do 9 lat więzienia nastolatków: Bogusława Rżanka, Jana Jeżyńskiego, Kazimierza Florczyka, Wiesława K. i Stanisława Siergieja[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Piotr Strzemieczny, Maria Nowakowska, Plenerowa Galeria Rzeźby, Taurus Edukacja i Kultura, 29 września 2020 [dostęp 2022-04-15] (pol.).
- ↑ a b c d e Piotr Lipiński, Ofiary Niejasnego, Prószyński i S-ka, [cop. 2004], ISBN 83-7337-632-1, OCLC 831157316 [dostęp 2022-04-15].
- ↑ Spacer szlakiem rzeźb architektonicznych Łodzi 3/3 [online], lodzkierzezby.blogspot.com [dostęp 2022-04-15] (pol.).
- ↑ a b Wioletta Gnacikowska, Zamach na władzę ludową [online], wyborcza.pl, 26 maja 2014 [dostęp 2022-04-15].
- ↑ p, Włókniarka i bawełna [online], wyborcza.pl, 3 stycznia 2003 [dostęp 2022-04-15].
- ↑ Tajna Organizacja Młodzieżowa [online], Przystanek Historia [dostęp 2022-04-15] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Fotografia rzeźby przed wybuchem, Archiwum Gazety Wyborczej,
- Fotografia rzeźby przed wybuchem, 1.bp.blogspot.com
- Fotografia rzeźby po wybuchu, Archiwum Gazety Wyborczej.
