Pomnik Henryka Sienkiewicza w Bydgoszczy
 Pomnik | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Projektant | |
| Data budowy | 1924 |
| Data odsłonięcia | 31 lipca 1927, 18 maja 1968 |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°07′45″N 18°00′39″E/53,129167 18,010833 | |
Pomnik Henryka Sienkiewicza – pomnik zlokalizowany w Bydgoszczy, ku czci Henryka Sienkiewicza.
Odsłonięty w 1927 r. był pierwszym w Polsce pomnikiem ku czci pisarza, po zniszczeniu w czasie II wojny światowej został odbudowany w innej formie w 1968 r.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Pomnik przedwojenny[edytuj | edytuj kod]
Inicjatywa zbudowania pomnika Henryka Sienkiewicza zrodziła się wśród bydgoskich pedagogów[1] oraz działaczy kultury. Obywatelski Komitet Budowy Pomnika Henryka Sienkiewicza powstał w Bydgoszczy w listopadzie 1924 r., po sprowadzeniu do Polski prochów pisarza[2]. Jego prezesem został dyrektor Biblioteki Miejskiej dr Witold Bełza[3].
Powołany Komitet miał nie tylko zgromadzić potrzebne fundusze i dać miastu artystyczne dzieło w formie pomnika, ale spopularyzować szeroko sylwetkę pisarza i jego działalność patriotyczną. Dla zapropagowania zadań Komitetu i zebrania funduszy organizowano płatne spotkania i odczyty, zbierano składki w zakładach pracy, instytucjach i szkołach, sprzedawano cegiełki, przeprowadzano kwesty uliczne oraz „łańcuchy składek” w prasie[2].
Dzięki staraniom Komitetu i poparciu ze strony ówczesnego prezydenta Bernarda Śliwińskiego zebrano niezbędne fundusze, aby w Bydgoszczy powstał pierwszy w Polsce pomnik Henryka Sienkiewicza[3]. Posąg z brązu został wykonany przez artystę – rzeźbiarza Konstantego Laszczka z Krakowa[4]. Posąg spoczywał na cokole z czerwonego piaskowca, a po obu jego stronach znajdowały się orły z brązu oparte na niższych cokołach z tablicami pamiątkowymi.
Odsłonięcia monumentu 31 lipca 1927 r. dokonał Prezydent Polski Ignacy Mościcki. Uroczystość ta była nie tylko poważnym przeżyciem kulturalnym i narodowym dla Bydgoszczy i szerokiej okolicy, ale wydarzeniem ogólnopolskim[2]. Przybyły delegacje z kraju i z zagranicy, nadesłano ok. 300 depesz gratulacyjnych z różnych uczelni, towarzystw naukowych, instytucji i placówek dyplomatycznych, od szeregu znanych w świecie osobistości ze wszystkich kontynentów[2]. Uroczystości rozpoczęła msza święta w kościele farnym, w której uczestniczył Prezydent Mościcki wraz z małżonką, zaś kazanie wygłosił ksiądz profesor Michał Kozal (późniejszy biskup i błogosławiony kościoła katolickiego, patron diecezji bydgoskiej)[3]. W mieście pobudowano kilkanaście bram tryumfalnych, udekorowano kwiatami balkony i okna oraz wywieszono sztandary o barwach narodowych. Podczas uroczystości do Prezydenta przemawiał Józef Weyssenhoff i dr Witold Bełza, zaś część muzykalno-wokalna była kierowana przez Feliksa Nowowiejskiego[2]. Na placu zgromadziło się 8 tys. mieszkańców oraz przeszło 100 cechów, delegacji i towarzystw ze sztandarami i chorągwiami[3]. Po uroczystości odbył się bankiet w hotelu „Pod Orłem”, a prezydent udał się statkiem „Czajka” na tor regatowy w Brdyujściu, gdzie odbyły się międzynarodowe regaty wioślarskie[3]. Wieczorem odbył się koncert symfoniczny w Teatrze Miejskim przy współudziale zjednoczonych chórów z Poznania i Bydgoszczy, dyrygowany przez Feliksa Nowowiejskiego[3].
Pomnik powojenny[edytuj | edytuj kod]
Pomnik zniszczyli hitlerowcy w pierwszych dniach okupacji, we wrześniu 1939 roku[4]. Po wojnie powstał nowy Komitet Budowy Pomnika Henryka Sienkiewicza, który postawił sobie za cel obudowę monumentu[5]. Zbiórkę funduszy rozpoczęto już w 1946 r., a uczestniczyli w niej czytelnicy „Ilustrowanego Kuriera Polskiego”, młodzież szkolna i społeczeństwo miasta. Odsłonięcia tymczasowej tablicy na głazie, w miejscu dawnego pomnika, dokonał przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Kazimierz Maludziński[5].
Nowy pomnik zlokalizowano na miejscu zniszczonego. Odsłonięcie nastąpiło 18 maja 1968 roku podczas Dni Oświaty, Książki i Prasy[5]. Uroczystego odsłonięcia dokonał przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej - poseł Aleksander Schmidt. Autorem wykonanego z granitu monumentu jest artysta - rzeźbiarz prof. Stanisław Horno-Popławski z Gdańska[5].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Pomnik przedwojenny (1927-1939) -
Wiosną -
Jesienią -
O zmierzchu -
Nocą
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ dr Stanisław Łabendziński, Adam Lech Łańcucki, dr Kazimierz Łuczewski, dr Stanisław Peliński, Franciszek Stopa, Stanisław Woda
- ↑ a b c d e Podgóreczny Józef: Pomnik Henryka Sienkiewicza z przygodami. [w.] Kalendarz Bydgoski 1968
- ↑ a b c d e f Perlińska Anna: Zbliża się jeszcze jeden jubileusz.. [w.] Kalendarz Bydgoski 1997
- ↑ a b Gliwiński Eugeniusz: Bydgoskie pomniki naszych czasów cz. 2. [w.] Kalendarz Bydgoski 1998
- ↑ a b c d Podgóreczny Józef: Nowy pomnik Henryka Sienkiewicza. [w.] Kalendarz Bydgoski 1969
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Podgóreczny Józef: Pomnik Henryka Sienkiewicza z przygodami. [w.] Kalendarz Bydgoski 1968
- Podgóreczny Józef: Nowy pomnik Henryka Sienkiewicza. [w.] Kalendarz Bydgoski 1969
- Perlińska Anna: Zbliża się jeszcze jeden jubileusz.. [w.] Kalendarz Bydgoski 1997
- Gliwiński Eugeniusz: Bydgoskie pomniki naszych czasów cz. 2. [w.] Kalendarz Bydgoski 1998