Polski indeks biotyczny

Polski indeks biotyczny (BMWP-PL) – wskaźnik jakości wód stosowany do monitoringu rzek i jezior w Polsce, zaadaptowany z brytyjskiego indeksu BMWP ((ang.) Biological Monitoring Working Party score). Indeks biotyczny opracowano w celu dostosowania polskich metod biomonitoringu do ujednoliconego systemu stosowanego w Unii Europejskiej. Ramowa dyrektywa wodna Unii Europejskiej wprowadziła nowe podejście do oceny czystości i klasyfikacji wód, kładąc nacisk na ocenę stanu ekologicznego. W konsekwencji wzrosła rola badań biologicznych w monitornigu cieków. Ocena ekologiczna opiera się na zespołach organizmów (fitoplankton, makrofity, fitobentos, makrozoobentos, ryby), które w dyrektywie nazywane są biologicznymi elementami jakości. W polskim indeksie biotycznym uwzględnione są następujące grupy bezkręgowców wodnych[1]:

System punktacji BMWP-PL[2]
Grupa Takson Punktacja
jętki; chruściki; muchówki Ameletidae; Glossosomatidae, Molannidae, Beraeidae, Odontoceridae, Leptoceridae; Blephariceridae, Thaumaleidae 10
jętki, widelnice; ważki; chruściki Behningiidae; Taeniopterygidae; Cordulegastridae; Goeridae, Lepidostomatidae. 9
skorupiaki; jętki; widelnice; chruściki; muchówki; sieciarki; chrząszcze Astacidae; Oligoneuriidae, Heptageniidae (rodzaje Epeorus, Rhithrogena); Capniidae, Perlidae, Chloroperlidae; Philopotamidae; Athericidae; Osmylidae; Psephenidae 8
jętki; widelnice; ważki; chruściki, chrząszcze, pluskwiaki; ślimaki; małże; gąbki, nitnikowce; skorupiaki, sieciarki, muchówki Siphlonuridae, Leptophlebiidae, Potamanthidae, Ephemerellidae, Ephemeridae, Caenidae; Perlodidae, Leucridae; Calopterygidae, Gomphidae; Rhyacophilidae, Brachycentridae, Sericostomatidae, Limnephilidae; Elmidae; Aphelocheiridae; Viviparidae; Unionidae; Dreissenidae; Spongillidae; Gordiidae; Pontoporeidae; Sisyridae; Rhagionidae 7
pijawki; skorupiaki; jętki; widelnice; ważki; chruściki; muchówki; ślimaki; wypławki wodne; mszywioły; pajęczaki Piscicolidae; Gammaridae, Corophiidae; Baetidae, Heptageniidae (z wyjątkiem rodzajów Epeorus i Rhitrogena); Nemouridae; Platycnemididae, Coenagrionidae, Aeshnidae, Corduliidae;Hydroptilidae, Polycentropodidae, Ecnomidae; Limoniidae, Simuliidae, Empididae, Dixidae, Pedicidae; Neritidae, Bithyniidae, Acroloxidae; Dendrocoelidae, Dugesiidae, Planariidae, inne Turbellaria; wszystkie Bryozoa; Araneae 6
skorupiaki; chruściki; chrząszcze; pluskwiaki; chruściki; muchówki; ślimaki, ważki, wieloszczety Cambaridae; Hydropsychidae, Psychomyidae; Dytiscidae, Gyrinidae; Haliplidae; Hydrophilidae, Dryopidae, Noteridae;Mesoveliidae, Nepidae, Naucoridae, Notonectidae, Pleidae, Corixidae, Veliidae; Tipulidae; Hydrobiidae; Lestidae, Libellulidae; Spionidae, Nereidae, inne Polychaeta 5
muchówki; ślimaki; małże Ceratopogonidae, Ephydridae, Muscidae, Tabanidae; Valvatidae, Planorbidae; Sphaeriidae 4
pijawki; skorupiaki, wielkoskrzydłe; muchówki; ślimaki Glossiphoniidae, Hirudinidae, Erpobdellidae, Haemopidae; Asellidae; Sialidae; Chironomidae, Ptychopteridae, Stratiomyidae; Ancyllidae, Lymnaeidae, Physidae 3
skąposzczety; muchówki Oligochaeta; Culicidae 2
muchówki Syrphidae, Psychodidae 1

Polski indeks biotyczny stał się jednym ze wskaźników służących do oceny jakości wód w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód[3]. Wśród proponowanych przez polskich bentologów systemów oceny w tym czasie była kombinacja polskiego indeksu biotycznego i zmodyfikowanego wskaźnika różnorodoności biologicznej Margaleffa[4]. Wartości graniczne dla klas jakości wód wskaźnika BMWP-PL obowiązujące w rozporządzeniu z 2004 r. przedstawia poniższa tabela[3]:

Klasa Wartości BMWP-PL
I >100
II 70–99
III 40–69
IV 10–39
V <10

Następnie obowiązujący w polskim systemie ocenie jakości wód wskaźnik stanu zoobentosu rozbudowano, a wskaźnik BMWP-PL stał się jednym ze wskaźników cząstkowych Polskiego Wielometrycznego Wskaźnika Stanu Ekologicznego Rzek (MMI)[5].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

indeks saprobów, klasy czystości wód w Polsce, wskaźniki jakości wód

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Piotr Klimaszyk, Adam Trawiński: Ocena stanu rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych. INDEKS BMWP-PL. Zakład Ochrony Wód UAM. [dostęp 2010-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  2. ↑ Agnieszka Kolada i inni red., Podręcznik do monitoringu elementów biologicznych i klasyfikacji stanu ekologicznego wód powierzchniowych: aktualizacja metod, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2020, ISBN 978-83-950881-2-4, OCLC 1225221050 [dostęp 2023-12-28] (pol.).
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód Dz.U. z 2004 r. nr 32, poz. 284
  4. ↑ Małgorzata Gorzel, Ryszard Kornijów. Biologiczne metody oceny jakości wód rzecznych. „Kosmos”. 2 (263) (53), s. 183–191, 2004. Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika. (pol.). 
  5. ↑ Barbara Bis, Artur Mikulec: Typy biocenotyczne rzek Polski: wyznaczenie granic klas za pomocą Polskiego Wielometrycznego Wskaźnika Stanu Ekologicznego Rzek MMI_PL, na podstawie makrobezkręgowców bentosowych (moduł oceny: RIVECO macro). W: Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych. Barbara Bis (red.). Warszawa: Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2012, s. 82–93.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Polski_indeks_biotyczny&oldid=73124732”