Podłęże (powiat wielicki)
| wieś | |
 Kościół pw. NMP Królowej Polski w Podłężu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) | 2244[2] |
| Strefa numeracyjna | 12 |
| Kod pocztowy | 32-003[3] |
| Tablice rejestracyjne | KWI |
| SIMC | 0328686 |
Położenie na mapie gminy Niepołomice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wielickiego  | |
 50°00′49″N 20°09′51″E/50,013611 20,164167[1] | |
Podłęże – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Niepołomice. Znajduje się w odległości ok. 16 km na wschód od Krakowa i ok. 2 km na zachód od Niepołomic i sąsiaduje ze Staniątkami, Zakrzowcem, Zakrzowem, Węgrzcami Wielkimi, Niepołomicami-Podgrabiem oraz z miastem Niepołomice.
Środkiem wsi biegnie droga wojewódzka nr 964 łącząca Kasinę Wielką z Biskupicami Radłowskimi, po południowej stronie przebiega autostrada A4. W Podłężu znajduje się stacja kolejowa na ważnym szlaku kolejowym 91 Kraków Główny – Medyka oraz przystanek Podgrabie Wisła przy towarowej trasie obwodnicowej odciążającej centrum Krakowa, prowadzącej z Podłęża przez Nową Hutę do Mydlnik. Niegdyś istniało również połączenie kolejowe z Niepołomicami[4]. Przez wieś przepływa prawy dopływ Wisły – potok Podłężanka[5].
Miejscowość jest ośrodkiem edukacyjnym i religijnym dla pobliskich wsi z własną szkołą podstawową i kościołem parafialnym. W Podłężu działa dom kultury „Siedlisko”.
W miejscowości działa i ma siedzibę Klub Sportowy Piłkarz Podłęże założony w 1952 roku. Obecnie drużyna występuje w A Klasie podokręgu Wieliczka Małopolskiego Związku Piłki Nożnej[6].
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0328692 | Ciemna Ulica | część wsi |
| 0328700 | Duże Pastwisko | część wsi |
| 0328717 | Małe Pastwisko | część wsi |
| 0328723 | Odrzecze | część wsi |
| 0328730 | Ogrody | część wsi |
| 0328746 | Piaski | część wsi |
| 0328752 | Podstawie | część wsi |
| 0328769 | Przedrudzie | część wsi |
| 0328775 | Rudzica | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Podłęża odkryto osadę celtycką z III – II w. p.n.e., jedną z największych w Polsce (17 chat), z przedmiotami codziennego użytku, ozdobami oraz dwiema monetami bojskimi[9].
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1242 roku (Podlanze – staropolski zapis samogłosek nosowych; od Pod Łęgiem / Przy Łęgu; gdzie Łęg to podmokła łąka, dziś Niepołomicka Strefa Inwestycyjna). Wieś Podłęże otrzymał od Benedyktynów z Tyńca kasztelan krakowski Klemens z Ruszczy, fundator klasztoru Benedyktynek w Staniątkach[10].
Wieś duchowna, własność Opactwa Benedyktynek w Staniątkach położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego[11].
W czasie okupacji niemieckiej, 2 lutego 1944, jednostki SS, Schutzpolizei oraz Gestapo, dokonały egzekucji 50 Polaków[12] – więźniów politycznych z hitlerowskiego więzienia Montelupich w Krakowie. Egzekucja nastąpiła w odwecie za nieudany zamach na generalnego gubernatora Hansa Franka (jadącego pociągiem do Lwowa), którego dokonała Armia Krajowa 29 stycznia 1944 na torach przed wiaduktem kolejowym w pobliżu Staniątek w Puszczy Niepołomickiej. Rozkaz rozstrzelania 100 więźniów wydał Wyższy Dowódca SS i Policji, Wilhelm Koppe. Pozostałe 50 osób rozstrzelano w tym samym dniu w Dębicy[12].
W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Podłęże, a w latach 1975–1998 należała do województwa krakowskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[13].
- Cmentarz wojenny nr 330;
- młyn wodny nr 6 - zakupiony i rozebrany w 1956-1957 celem przeniesienia do Pieskowej Skały.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 105765
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 944 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Linia Podłęże - Niepołomice.
- ↑ Groźna Podłężanka.
- ↑ Ludowy Klub Sportowy Piłkarz Podłęże [online], 90minut [dostęp 2019-06-30] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Wojciech Pastuszka: Osada Celtów spod Wieliczki. Archeowieści, 2008-12-03. [dostęp 2017-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-01)].
- ↑ Benedyktynki Staniąteckie.
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103
- ↑ a b Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939-1945. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, 1966, s. 186.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Niepołomice
| Miasta | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
|
| Inne |
