Plauen

Plauen
	; Plauen – Śródmieście
	Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Saksonia
Powiat	Vogtlandkreis
Zarządzający	Steffen Zenner↗
Powierzchnia	102,11 km²
Wysokość	412 m n.p.m.
Populacja (2009); • liczba ludności; • gęstość	; 66 000; 646,36 os./km²
Nr kierunkowy	03741
Kod pocztowy	08523, 08525, 08527, 08529, 08541, 08547
Tablice rejestracyjne	V, AE, OVL, PL, RC
	Położenie na mapie Saksonii Plauen
	Położenie na mapie Niemiec Plauen
	50°30′N 12°08′E/50,500000 12,133333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Plauen (czes. Plavno, grnłuż. Pławno) – miasto powiatowe we wschodniej części Niemiec, w kraju związkowym Saksonia, siedziba powiatu Vogtland, u podnóża Rudaw, nad Białą Elsterą. Liczy ok. 66 tys. mieszkańców.

Do 31 lipca 2008 Plauen było miastem na prawach powiatu, do 29 lutego 2012 należało do okręgu administracyjnego Chemnitz.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana w 1122 pod słowiańską nazwą Plawe^[2]. Stanowiła część Vogtlandu, znajdującego się w późnym średniowieczu pod zwierzchnictwem Czech jako lenno. W XIII w. powstał w Plauen zamek lokalnych wójtów, a miejscowość otrzymała prawa miejskie. W czasie wojen husyckich w 1430 miasto oblegali husyci pod wodzą Prokopa Wielkiego. W 1466 miasto zostało włączone do Saksonii. W latach 1657–1718 przynależało do księstwa Saksonii-Zeitz (z przerwą na okupację szwedzką w l. 1706–1707), po czym od 1718 do 1763 znajdowało się we władaniu królów Polski Augusta II i Augusta III jako część Elektoratu Saksonii.

Na przełomie XIX i XX wieku Plauen było czwartym miastem pod względem ludności w Królestwie Saksonii po Lipsku, Dreźnie i Chemnitz. W 1903 znacząco poszerzono granice miasta, przyłączając osady Kleinfriesen, Reusa, Sorga, Tauschwitz^[2], po czym populacja miasta przekroczyła barierę 100 tysięcy.

W czasie II wojny światowej znajdowała się tu filia(inne języki) niemieckiego obozu koncentracyjnego Flossenbürg. W końcowym okresie wojny 10 kwietnia 1945 miasto zostało zbombardowane przez aliantów. Zginęło około 900 osób. Od 16 kwietnia 1945 pod okupacją amerykańską, od 1 lipca w radzieckiej strefie okupacyjnej, w latach 1949–1990 część NRD.

W 1950 i 1999 ponownie znacząco rozszerzono granice miasta^[2].

Do 31 lipca 2008 Plauen było miastem na prawach powiatu, następnego dnia wskutek reformy administracyjnej zostało wcielone do powiatu Vogtland.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

kościół św. Jana, poświęcony w 1122 roku, podarowany w 1224 roku zakonowi krzyżackiemu
Nonnenturm (dosł. Wieża zakonnic) z ok. 1200 r.
ruiny zamku wójtów(inne języki), sięgającego XIII w.
zamek w Jößnitz(inne języki), sięgający XIII w.
komturia, sięgająca XIII w.
ratusz miejski wzmiankowany po raz pierwszy w 1382 r. z zegarem z 1548 r.
słup dystansowy poczty polsko-saskiej z 1725 r. ozdobiony herbem Polski, monogramem polskiego króla Augusta II Mocnego i polską koroną królewską
dom słodowy (Malzhaus) z 1727 r.
Muzeum Vogtlandu(inne języki) (Vogtlandmuseum) w kamienicy z l. 1787–1789
kościół św. Pawła(inne języki) z 1897 r. (neogotycki)
Teatr Plauen-Zwickau(inne języki) z l. 1897–1898
kościół św. Marka(inne języki) z pocz. XX w.

Polsko-saski słup dystansowy
Kościół św. Jana
Nonnenturm
Zamek wójtów
Komturia
Ratusz

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Zmiany populacji miasta od 1458 do 2017 roku:

Najwyższą populację miasto osiągnęło przed I wojną światową – w 1912 liczyło 128 014 mieszkańców.

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, metalowy, elektrotechniczny oraz włókienniczy^[1].

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Miasto dzieli się na pięć okręgów i 38 dzielnic:^{[potrzebny przypis]}

Centrum: Altstadt (Stare Miasto), Bahnhofsvorstadt, Dobenau, Neustadt (Nowe Miasto), Obere Aue, Schloßberg
Północ: Hammertorvorstadt, Haselbrunn, Preißelpöhl, Reißig, Reißiger Vorstadt, Reißigwald mit Lochhaus, Jößnitz, Steinsdorf, Kauschwitz, Zwoschwitz, Röttis
Wschód: Alt Chrieschwitz, Chrieschwitz, Großfriesen, Kleinfriesen, Reusa mit Sorga, Reichenbacher Vorstadt, Tauschwitz
Południe: Hofer Vorstadt, Meßbach, Oberlosa, Ostvorstadt, Reinsdorf, Stöckigt, Südvorstadt, Thiergarten, Unterlos
Zachód: Bärenstein, Neundorfer Vorstadt, Siedlung Neundorf, Syratal, Neundorf, Straßberg

Transport[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajduje się stacja kolejowa Plauen (Vogtland) Oberer Bahnhof.

Sport[edytuj | edytuj kod]

VFC Plauen – klub piłkarski

Urodzeni w Plauen[edytuj | edytuj kod]

Carl Gottlob Anstadt – fabrykant, twórca pierwszego przemysłowego browaru w Łodzi
André Ochodlo – polski aktor, reżyser teatralny, pieśniarz
Heinrich von Plauen – Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego

Współpraca[edytuj | edytuj kod]

Czechy: Aš
Węgry: Cegléd
Bawaria: Heilsbronn (kontakty utrzymuje dzielnica Jößnitz), Hof
Polska: Pabianice
Nadrenia Północna-Westfalia: Siegen
Austria: Steyr
Litwa: Szawle

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Plauen, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-05] .
↑ ^a ^b ^c Plauen (2) – HOV | ISGV e.V [online], hov.isgv.de [dostęp 2018-11-17] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Praca zbiorowa, Piękno saksońskich miast, TMGS, Drezno

[PWN-1] Plauen, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-05] .

[hi-2] Plauen (2) – HOV | ISGV e.V [online], hov.isgv.de [dostęp 2018-11-17] .

[1]

[2]

Miasta (Stadt)	Adorf/Vogtl. Auerbach/Vogtl. Bad Elster Elsterberg Falkenstein/Vogtl. Klingenthal Lengenfeld Markneukirchen Mylau Netzschkau Oelsnitz/Vogtl. Pausa-Mühltroff Plauen Reichenbach im Vogtland Rodewisch Schöneck/Vogtl. Treuen
Gminy (Gemeinde)	Bad Brambach Bergen Bösenbrunn Eichigt Ellefeld Grünbach Heinsdorfergrund Limbach Mühlental Muldenhammer Neuensalz Neumark Neustadt/Vogtl. Pöhl Rosenbach/Vogtl. Steinberg Theuma Tirpersdorf Triebel/Vogtl. Weischlitz Werda
Wspólnoty administracyjne (Verwaltungsgemeinschaft)	Falkenstein (Vogtland) Netzschkau-Limbach Oelsnitz Reichenbach/Vogtl. Schöneck/Mühlental Treuen
Związki gmin (Verwaltungsverband)	Jägerswald