Plac Wolności we Włocławku
| Śródmieście | |
 Widok na pomnik Żołnierza Polskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Włocławka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 52°39′18,0″N 19°03′59,0″E/52,655000 19,066389 | |
Plac Wolności (dawniej Nowy Rynek) – od ponad stu lat jeden z najbardziej ruchliwych placów Włocławka[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ma kształt prostokąta o wymiarach około 160×130 metrów. Usytuowany jest u zbiegu 8 ulic, w samym sercu Śródmieścia.
Pośrodku placu Wolności położona była cerkiew, uważana za jedną z najpiękniejszych w Królestwie Polskim[2], rozebrana przez władze miejskie w okresie międzywojennym (tereny te włączono do miejskiego ogrodu, powiększonego również o tereny po rynku). Ogród planowano zlikwidować i na jego obszarze wybudować ratusz oraz teatr[3], z planów tych nic jednak nie wyszło. Po wojnie w miejscu gdzie niegdyś stała cerkiew pochowano kilku zastrzelonych tam czerwonoarmistów, a następnie wzniesiono pomnik żołnierza radzieckiego, co uniemożliwiało budowę czegokolwiek w najbliższej okolicy (plac Wolności stał się miejscem demonstracji poparcia przedstawicieli Miejskiej Rady Narodowej oraz PZPR dla Armii Czerwonej).
W okresie PRL w imię nowoczesności zaczęto wyburzać przedwojenne kamienice i domy parterowe w otoczeniu placu Wolności, z budynków mających spełniać założenia modernizmu po stronie zachodniej placu wybudowano wieżowiec z wielkiej płyty (tuż przy XVII-wiecznym klasztorze), a po stronie wschodniej siedzibę ZUS oraz Dom Rzemiosła.
Większość starych budynków wokół placu Wolności odrestaurowano dopiero w wolnej Polsce, głównie dzięki środkom pochodzącym od lokalnych przedsiębiorców (właścicieli i współwłaścicieli nieruchomości), duże przychody z handlu i usług zapewniają możliwość przeprowadzania częstych remontów. Od dziesięcioleci plac Wolności zdobią wielobarwne kompozycje kwiatowe. W 1994 na pomnik żołnierza radzieckiego opuszczono dźwigiem obudowę poświęconą pamięci żołnierza polskiego.
5 marca 2009 rozpoczęto przebudowę placu Wolności – zmniejszono liczbę miejsc parkingowych, nakazując parkowanie równoległe do jezdni. Docelowo planowano:
- częściowe zamknięcie ruchu samochodowego w północnej części placu Wolności (pierwotnie miał być zatrzymany cały ruch na tym obszarze, po protestach i rozmowach ze Stowarzyszeniem Właścicieli Włocławskich Nieruchomości ustalono jednak mniej drastyczne zmiany oznakowania dróg)
- reorganizację ruchu samochodowego w zachodniej części placu Wolności (przy wieżowcu miał obowiązywać ruch dwustronny)
- budowę przejścia podziemnego z pasażem handlowym, prowadzącego z części głównej placu Wolności w stronę ulicy Kościuszki
- zmiany w układzie kostki brukowej i rabatek
- budowę fontann i postawienie rzeźb
- ustawienie większej ilości ławek
Pomimo wycofania się miasta z planów budowy parkingu podziemnego przewidywano likwidację większości miejsc parkingowych na placu Wolności. Zapowiedzi te doprowadziły do oprotestowania planów przebudowy przez ponad 200 osób – m.in. właścicieli, najemców i pracowników okolicznych lokali handlowych i usługowych oraz franciszkanów z pobliskiego klasztoru[4]. Po niespełna czterech miesiącach protestów doszło do porozumienia pomiędzy częścią protestujących a prezydentem Włocławka, wynegocjowano utrzymanie znacznej liczby miejsc parkingowych oraz pozostawienie części ruchu samochodowego w północnej części placu Wolności[5]. Ostatecznie pod koniec 2009 roku całkowicie wycofano się z przebudowy placu Wolności – radni wykreślili tę inwestycję z Lokalnego Programu Rewitalizacji[6].
Pomysłodawcy przebudowy placu Wolności argumentowali, że dzięki przebudowie deptak prowadzący przez ulicę 3 Maja i przez Stary Rynek powiększy się, stanie się popularnym miejscem wypoczynku, ożywi centrum miasta.
W chwili obecnej deptak nie spełnia jednak swoich funkcji ze względu na największe w mieście zagrożenie pospolitą przestępczością (Starówka regularnie zajmuje pierwsze miejsce w liczbie odnotowywanych we Włocławku przestępstw[7], w lokalnej prasie często pojawia się określenie „dzielnica cudów”, gdyż często dochodzi tu do zuchwałych napadów). Nazywanie przebudowy tętniącego życiem placu Wolności rewitalizacją niejednokrotnie budziło kontrowersje – plac Wolności należy do najbardziej zadbanych części Śródmieścia.
Sprawa przebudowy placu Wolności odżyła w 2013 r. Prezydent Andrzej Pałucki w jednym z wywiadów oświadczył, że miasto ponownie podejmuje próbę przeprowadzenia tej inwestycji, znów planowane są zmiany w organizacji ruchu[8].
Najważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]
Obiekty na Placu Wolności wpisane do rejestru zabytków[9]:
- tzw. Pałac Mühsama przy ul. Kościuszki, z ok. 1894 r.
- Plac Wolności 1 - obecnie siedziba Naczelnej Organizacji Technicznej, 1835 r.
- Plac Wolności 2 - kamienica z 1853 r.
- Plac Wolności 5 - „Hotel Polski", obecnie jest to Hotel Rozbicki, budynek pochodzi z 1772 r.[10]
- Plac Wolności 6 - zespół klasztorny OO. Franciszkanów z lat 1639-1644, a także kościół klasztorny (obecnie kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych) z 1795 r.[11]
- Plac Wolności 10 - kamienica z 1897 r.
- Plac Wolności 11 - kamienica z oficynami, lata 1909-1914,
- Plac Wolności 12 - budynek z oficynami z 1912 r.
- Plac Wolności 13 - kamienica z oficyną z 1882 r.,
- Plac Wolności 14 - oficyna z 1905 r.
- Plac Wolności 15 - kamienica z ok. 1900 r.
- Plac Wolności 16 - budynek wielorodzinny z 1869 r.,
- Plac Wolności 17a - budynek wielorodzinny, lata 1848-1856,
- Plac Wolności 20 - kamienica z oficyną z 1912 r.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Plac Wolności we Włocławku – widok w stronę ul. 3 Maja -
Hotel Rozbicki, Plac Wolności 5 -
Plac Wolności 11, kamienica z oficynami, 1909-1914 r. -
Plac Wolności 2, kamienica z 1853 r. -
Plac Wolności 1, kamienica 1904-1912 r. -
Włocławek, tzw. Pałac Mühsama, wybudowany ok. 1894 r. -
Widok na kamienice na Placu Wolności -
Włocławska kamienica przy Placu Wolności 20. -
Włocławski wieżowiec tzw. "Gierek" na placu Wolności -
Kamienica z 1856 roku, Plac Wolności 17 -
Cech Rzemiosł Różnych we Włocławku -
Kamienica przy Placu Wolności 15 -
Pierwszy parklet we Włocławku, Plac Wolności-ul. Kościuszki, 2019 r. -
Fragment Hotelu Rozbicki, oraz brama Klasztoru Franciszkanów
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.JPG)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ plac łączył ze sobą najwięcej (8) ulic w mieście już ponad sto lat temu (wówczas jako Nowy Rynek, patrz plan m. Włocławka z 1911 r.); w 2009 roku przeprowadzono profesjonalną ocenę ruchu drogowego na placu Wolności, patrz Tomasz Szczuraszek, Grzegorz Bebyn, Jacek Chmielewski: Studium komunikacyjne obszaru placu Wolności we Włocławku. portal Q4.pl, 05 2009. [dostęp 2013-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-17)]. (pol.).
- ↑ Andrzej Winiarski, Włocławek na starej fotografii, Włocławek 2008, s. 143.
- ↑ Projektowane budynki zaznaczono na Ogólnym planie regulacyjnym i zabudowania miasta Włocławka z 1924, wykonanym przez architekta Kazimierza Saskiego.
- ↑ Barbara Szmejter, Rewolucja na placu, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 55 z 6 marca 2009 r., wyd. włocławskie, s. 17; Barbara Szmejter, Strach na placu Wolności, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 68 z 21 marca 2009 r., wyd. włocławskie, s. 1.
- ↑ Barbara Szmejter, Pl. Wolności – kres konfliktu, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 144 z 22 czerwca 2009 r., wyd. włocławskie, s. 17; Barbara Szmejter, Ruszmy te pieniądze!, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 145 z 23 czerwca 2009 r., wyd. włocławskie, s. 11; Barbara Szmejter, Kompromis zawsze jest możliwy, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 147 z 25 czerwca 2009 r., wyd. włocławskie, s. 14.
- ↑ Barbara Szmejter, Muzycy przyszli zaprotestować, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 271 z 19 listopada 2009 r., wyd. włocławskie, s. 3; Ewelina Piotrowska, Przepadło dofinansowanie?, [w:] „Nowości”, nr 272 z 20 listopada 2009 r., wyd. włocławskie, s. 7; Barbara Szmejter, Marzenia o nowym centrum pękły jak bańka mydlana, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 272 z 20 listopada 2009 r., wyd. włocławskie, s. 3; Katarzyna Czyżewska, Krótka i emocjonalna, [w:] „Tygodnik Kujawski”, nr 38 (100) z 20 listopada 2009 r., s. 1.
- ↑ Maciej Mroczyński, Rewitalizacją w biedę, internetowe wydanie „Nowości” (2008-11-13) [1]; Małgorzata Goździalska, Spokojne Zawiśle, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 105 z 6 maja 2009 r., wyd. włocławskie, s. 14.
- ↑ Agnieszka Marszał: Prezydent Włocławka Andrzej Pałucki ponownie chce przebudować Plac Wolności. portal Radia GRA, 2013-03-01. [dostęp 2013-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-17)]. (pol.).
- ↑ Uchwała nr XXI/72/2016 Rady Miasta Włocławek w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Włocławek na lata 2016-2019”, „Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko -Pomorskiego” [dostęp 2020-01-13].
- ↑ Obiekt [online], hotelewloclawek.pl [dostęp 2020-10-09].
- ↑ Gmina Włocławek, Wykaz obiektów zabytkowych wpisanych do gminnej ewidencji zabytków, 9 sierpnia 2007.
