Piotr Kunda

Piotr Kunda
Ilustracja
mjr Piotr Kunda
major piechoty major piechoty
Data i miejsce urodzenia

03 września 1897
Słonimce (powiat prużański)

Data i miejsce śmierci

22 września 1939
Łomianki

Przebieg służby
Lata służby

1914–1939

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie

Jednostki

14 pułk piechoty
45 pułk piechoty
21 pułk piechoty
Korpus Ochrony Pogranicza
(batalion KOP „Wołożyn”
pułk KOP „Wołożyn”
Centralna Szkoła Podoficerska KOP)
14 pułk piechoty

Stanowiska

dowódca kompanii
oficer materiałowy pułku
dowódca szkoły podoficerskiej pułku
kwatermistrz pułku
referent wyszkolenia pułku
zastępca komendanta CSP KOP
dowódca batalionu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa
(kampania wrześniowa):

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Srebrny Krzyż Zasługi Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Odznaka pamiątkowa Korpusu Ochrony Pogranicza „Za Służbę Graniczną”
Multimedia w Wikimedia Commons
Telegram mjr. Kundy do kpt. Jana Fleischmanna z życzeniami z okazji zawarcia związku małżeńskiego.
Major Piotr Kunda podczas służby w 14 pułku piechoty.

Piotr Kunda (ur. 3 września 1897 w Słonimcach, zm. 22 września 1939 w Łomiankach) – major piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodzony w miejscowości Słonimce (powiat prużański) jako syn Leona. W Gorkach koło wsi Mohylowce ukończył sześcioklasową szkołę agronomiczną. 30 października 1914 r. wstąpił do armii rosyjskiej[1] i po ukończeniu szkoły wojskowej w Moskwie został mianowany w dniu 14 listopada 1915 r. na stopień chorążego. W toku służby awansował kolejno do stopni: podporucznika (31 lipca 1916 r.), porucznika (3 listopada 1916 r.) i sztabskapitana (28 lipca 1917 r.). Do 1 kwietnia 1918 r. służył jako w armii carskiej, a po wybuchu rewolucji w Rosji - do końca 1920 roku pełnił służbę w formacjach antybolszewickich[2].

W dniu 6 grudnia 1920 r. wstąpił ochotniczo (w stopniu porucznika) do odrodzonego Wojska Polskiego i otrzymał przydział do 14 pułku piechoty. Na mocy dekretu Naczelnego Wodza[a] został, jako żołnierz byłej armii rosyjskiej i byłych oddziałów białoruskich, przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu porucznika piechoty, z zaliczeniem do rezerwy armii i równoczesnym powołaniem do służby czynnej[1]. Na dzień 1 czerwca 1921 r. pełnił, nadal w randze porucznika, służbę w 14 pułku piechoty z Włocławka[3]. Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 r. (dekret L. 19400/O.V.) został zweryfikowany w tymże stopniu, ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 r. i 1701. lokatą w korpusie oficerów piechoty[4]. Pozostawał wówczas wciąż oficerem 14 pułku piechoty[4]. W roku 1922 ukończył 5-miesięczny Kurs Doszkolenia w warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty[2].

Piotr Kunda został następnie przeniesiony do 45 pułku piechoty z Równego[5][6], służąc w którym zajmował w 1923 roku – 1521. lokatę[7], a w roku 1924 – 660. lokatę wśród poruczników korpusu piechoty[8]. Z dniem 15 września 1925 r. został przeniesiony służbowo na VI-ty 3-miesięczny kurs normalny do Centralnej Szkoły Strzelniczej w Toruniu[9]. Rozporządzeniem opublikowanym w dniu 23 grudnia 1926 r. Minister Spraw Wojskowych przeniósł, w korpusie oficerów piechoty, por. Piotra Kundę z 45 pp do 21 pułku piechoty z Warszawy[10], na stanowisko oficera materiałowego. Pozostając oficerem 21 pułku piechoty został w dniu 19 marca 1928 r. awansowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego na stopień kapitana, ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 50. lokatą wśród oficerów piechoty[11][12]. W roku 1928 ukończył w Warszawie dwutygodniowy kurs psychotechniczny, a od 22 czerwca 1929 r. objął stanowisko kwatermistrza warszawskiego pułku[2]. W roku 1930 zajmował 1556. lokatę wśród wszystkich kapitanów korpusu piechoty, a jednocześnie 44. lokatę w swoim starszeństwie[13]. Jako oficer 21 pułku piechoty[14] zajmował w roku 1932 już 39. lokatę wśród kapitanów piechoty ze swego starszeństwa[15].

W toku swej służby w 45 pułku piechoty Strzelców Kresowych i 21 pułku piechoty „Dzieci Warszawy” kapitan Kunda, jako długoletni dowódca Szkoły Podoficerskiej, położył wybitne zasługi na polu szkolnictwa wojskowego. Przyczynił się również do rozwoju piśmiennictwa wojskowego poprzez opracowanie książek „Podręcznik drużynowego” i „Uczeń w obozie P.W.”. Jego zdolności organizacyjne i pracowitość wykazane na stanowisku kwatermistrza 21 pp przyczyniły się do podniesienia gospodarki tegoż pułku na wyższy poziom[2].

Zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych ogłoszonym w dniu 11 kwietnia 1933 r. przeniesiono kpt. Kundę z 21 pp do Korpusu Ochrony Pogranicza[16].

Służba w Korpusie Ochrony Pogranicza[b][edytuj | edytuj kod]

Kapitan Piotr Kunda został skierowany do batalionu KOP „Wołożyn” i przydzielony, rozkazem Nr 19 Dowództwa KOP z dnia 27 kwietnia 1933 r., na stanowisko dowódcy 2 kompanii (zatwierdzony na tym stanowisku został rozkazem dziennym Batalionu Wołożyn Nr 127 z dnia 6 czerwca 1933 r.). Z dniem 3 sierpnia 1933 roku rozpoczął szkolenie w rembertowskim Centrum Wyszkolenia Piechoty na trzyipółmiesięcznym XXII kursie unifikacyjno-doskonalącym dla kapitanów. W trakcie pobytu na kursie, w dniu 21 września 1933 r., wyznaczony został na stanowisko dowódcy kompanii szkolno-strzeleckiej[c] batalionu KOP „Wołożyn”[d], którą to funkcję objął w dniu 25 listopada 1933 r. (już po ukończeniu kursu). W okresie od dnia 25 kwietnia 1934 r. do dnia 16 czerwca 1934 r. przebywał na II sześciotygodniowym kursie taktyczno-strzeleckim w Rembertowie[e]. Kpt. Kunda został w marcu 1934 r. członkiem komisji powołanej do przeprowadzenia dochodzenia administracyjnego w sprawie uszkodzonego uzbrojenia. Ponadto w dniu 21 marca 1934 r. został wyznaczony na prezesa Rady Nadzorczej Spółdzielni batalionu „Wołożyn”[f]. Rozkazem dowódcy pułku KOP „Wołożyn” został z dniem 24 listopada 1934 r. przesunięty do dowództwa tegoż pułku, na stanowisko referenta do spraw wyszkolenia[g]. Stanowisko referenta do spraw wyszkolenia pułku objął ostatecznie w dniu 3 grudnia 1934 roku[h]. W dniu 25 listopada 1935 r. został wyróżniony odznaką pamiątkowa Korpusu Ochrony Pogranicza „Za Służbę Graniczną”. Rozkazem dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 9 czerwca 1936 r.[i] został przeniesiony do Centralnej Szkoły Podoficerskiej KOP w Osowcu, w której wyznaczono go dowódcą kompanii szkolnej strzeleckiej. W Centralnej Szkole Podoficerskiej KOP stawił się ostatecznie w dniu 25 lipca 1936 r. i objął wyznaczone stanowisko[j]. Podczas nieobecności komendanta CSP KOP, ppłk. Józefa Kalandyka, często zastępował go w obowiązkach (po raz pierwszy już w dniu 31 lipca 1936 roku). W dniu 30 lipca 1936 r. został wyznaczony przez dowódcę CSP KOP członkiem komisji odbiorczej filmu wyszkoleniowego pt. „Patrol”[k]. Awansowany do stopnia majora został ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 r. i 64. lokatą w korpusie oficerów piechoty[17]. Od 18 marca 1937 r. został pełniącym obowiązki Komendanta CSP KOP, a od dnia 19 marca tegoż roku zajmował jednocześnie stanowisko Komendanta Garnizonu Osowiec[l]. Rozkazem dowódcy KOP z dnia 19 kwietnia 1937 r. został mianowany Zastępcą Komendanta Centralnej Szkoły Podoficerskiej KOP. Z dniem 27 lipca 1937 r. komendant CSP KOP przesunął go na to stanowisko[m]. Podczas służby w KOP-ie zajmował na dzień 1 lipca 1933 r. – 1195. lokatę łączną na liście starszeństwa kapitanów piechoty (była to 37. lokata w starszeństwie)[18], a w dniu 5 czerwca 1935 r. – 988. lokatę wśród wszystkich kapitanów korpusu piechoty (była to jednocześnie 31. lokata w starszeństwie)[19]. W październiku 1937 roku ogłoszono jego przeniesienie z Korpusu Ochrony Pogranicza[n] na stanowisko dowódcy I batalionu w 14 pułku piechoty z Włocławka. Z dniem 20 listopada 1937 roku, po powrocie z urlopu wypoczynkowego, mjr Kunda odszedł z Centralnej Szkoły Podoficerskiej KOP do swego nowego miejsca przydziału[o].

Służba w 14 pułku piechoty[edytuj | edytuj kod]

W dniu 22 listopada 1937 roku major Piotr Kunda objął stanowisko dowódcy I batalionu 14 pp i zajmował je do dnia swej bohaterskiej śmierci pod Łomiankami[20][21]. W okresie swej służby we włocławskim pułku ukończył kurs dowódców batalionów w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie[22]. Na dzień 23 marca 1939 r. nadal zajmował 64. lokatę wśród majorów piechoty ze swego starszeństwa[23]. W dniu 10 lipca 1939 r. jego batalion (wzmocniony działonem artylerii piechoty i plutonem pionierów) wymaszerował na dywizyjny poligon do miejscowości Józefat. Zwiększające się zagrożenie ze strony Niemiec spowodowało, że 10 sierpnia batalion wyruszył w okolice Jabłonowa (rejon Zbiczna), gdzie przystąpił do budowy umocnień polowych i zasieków, które zostały nazwane „odcinkiem Jabłonowo”. 20 sierpnia batalion przesunięto w rejon Świecia nad Osą i rozpoczęto wykonywanie prac fortyfikacyjnych. Tutaj nadzór nad umacnianiem odcinka objął ppłk dypl. Włodzimierz Brayczewski – nowo mianowany dowódca 14 pułku piechoty[24]. W dniu 25 sierpnia transportem kolejowym wysłano uzupełnienie dla I batalionu (w tym 1 pluton ppanc). Oddział mjr. Kundy wszedł w skład Oddziału Wydzielonego „Jabłonowo” ppłk. Jana Szewczyka (d-cy 208 pprez.), a stanowisko dowodzenia batalionu rozwinęło się w folwarku Świecie[25]. Na dzień poprzedzający rozpoczęcie działań wojennych, stanowisko dowodzenia majora Kundy znajdowało się na wzgórzu 104[26].

Wojna obronna 1939 roku[edytuj | edytuj kod]

Wczesnym rankiem 1 września 1939 roku (o godzinie 5:20) jego batalion, jako pierwszy z pododdziałów 14 pułku piechoty, wszedł w styczność ogniową z nieprzyjacielem[27][28]. Na czele I batalionu 14 pułku piechoty mjr Kunda walczył w kampanii wrześniowej. Dowodził batalionem podczas walk nad rzeką Osą i jeziorem Mełno, podczas odwrotu za Wisłę i w bitwie nad Bzurą[29]. 11 września 1939 r. dowodzony przez niego pododdział brał udział w zdobyciu dworu Walewice[30], następnie walczył pod Głownem. 18 września z pozostałościami 14 pułku piechoty uczestniczył, pod dowództwem mjr. Łobzy, w nieudanym natarciu na przeprawę Biała Góra[31], po którym żołnierze pułku rozproszyli się. W końcowym okresie bitwy nad Bzurą objął w Puszczy Kampinoskiej dowództwo nad zebranymi oddziałami (grupa piechoty z 14 pp, kilkudziesięciu kawalerzystów z 8 psk oraz I dywizjon 16 pal). 20 września podporządkował swój oddział napotkanemu gen. bryg. Mikołajowi Bołtuciowi, z którym dotarł do Modlina. Następnie gen. Bołtuć ruszył do Palmir bronić składnicy uzbrojenia i zabrał ze sobą oddział mjr. Kundy, który uważał za najbardziej wartościowy pośród maszerującego z nim wojska[p]. Po dotarciu do Palmir generał wyprowadził z nich około 2 tysięcy żołnierzy i skierował się z tym wojskiem na Warszawę, lecz już pod Łomiankami zgrupowanie to zostało zaskoczone przez Niemców. 22 września 1939 r. pod miejscowością Łomianki mjr Piotr Kunda wziął udział w swej ostatniej walce. Natarciem dowodził osobiście gen. Bołtuć, lecz mimo bohaterskiej postawy Polaków ich oddziały zostały rozbite (w bitwie tej Niemcy posiadali przygniatającą przewagę ognia artylerii i karabinów maszynowych). Podczas tego krwawego starcia poległ, prowadząc swych żołnierzy do ataku, mjr Kunda – dowódca ostatniego walczącego oddziału 14 pp[q]. Wraz z nim zginęli: generał Bołtuć, pułkownik Tadeusz Parafiński, major Józef Juniewicz, mjr Leszek Lubicz-Nycz oraz wielu innych oficerów i żołnierzy[r]. Bitwa ta była jednocześnie kresem istnienia 14 pułku piechoty[34].

Za swą postawę podczas kampanii wrześniowej został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari przez władze Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie (Dz.Pers. NW PSZ nr 3 z 25 VII 1947 roku)[35]. W dniu 1 lipca 1945 r. Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, gen. dyw. Tadeusz Bór-Komorowski, zatwierdził pośmiertny awans mjr. Kundy do stopnia podpułkownika służby stałej piechoty[s] z dniem 1 stycznia 1946 roku[36][37].

Piotr Kunda spoczął w kwaterze wojennej cmentarza w Kiełpinie.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Żoną majora Piotra Kundy była Natalia Jadwiga z Kowalskich, z którą rozwiódł się w 1936 roku (rozwód nastąpił na podstawie orzeczenia Konsystorza Wileńskiego Ewangelicko-Reformowanego z dnia 26 czerwca 1936 roku). Mieli córkę Danutę.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Był to dekret marszałka Józefa Piłsudskiego o sygnaturze L. 3470.
  2. ↑ Opracowano na podstawie ewidencji batalionu KOP „Wołożyn” przechowywanej w Archiwum Straży Granicznej z siedzibą w Szczecinie.
  3. ↑ W rozkazach dziennych batalionu KOP „Wołożyn” kompania ta nazywana była również kompanią szkolną.
  4. ↑ Była to dotychczasowa 2 kompania batalionu KOP „Wołożyn” po przemianowaniu, które nastąpiło na podstawie rozkazu Dowódcy KOP z dnia 17 sierpnia 1933 roku. W związku z powyższym dotychczasowa 3 kompania otrzymała liczbę 2 kompanii. Do czasu powrotu kpt. Kundy z kursu, pełniącym obowiązki dowódcy kompanii szkolno-strzeleckiej został por. Marian Zywert.
  5. ↑ Na kurs ten został przydzielony rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych Biura Personalnego Nr 3110-Og.105 z dnia 11 kwietnia 1934 roku.
  6. ↑ Jego poprzednikiem na stanowisku prezesa spółdzielni był kpt. Julian Radoniewicz.
  7. ↑ Przesunięcie to nastąpiło na podstawie rozkazu dziennego pułku KOP „Wołożyn” Nr 33/34 pkt 2.
  8. ↑ Zmiana terminu objęcia tego stanowiska została ogłoszona rozkazem dziennym pułku KOP „Wołożyn” Nr 34/34 pkt 5.
  9. ↑ Rozkaz L.dz. 2408/tjn.Pers./I./36.
  10. ↑ Termin meldowania się kpt. Piotra Kundy w CSP KOP został przedłużony rozkazem dowódcy KOP L.dz. 2046/pf./Pers.I./36 z dnia 23 czerwca 1936 r. Do tego czasu obowiązki dowódcy kompanii szkolnej strzeleckiej w CSP KOP pełnił por. Stanisław Podhalicz. O definitywnym objęciu dowództwa kompanii kpt. Kunda zameldował przy raporcie w dniu 30 lipca 1936 r.
  11. ↑ Przewodniczącym tej komisji został ppłk. Józef Kalandyk, a drugim jej członkiem por. Dyonizy Puliński, który we wrześniu 1939 r. walczył (już w stopniu kapitana) razem z mjr. Piotrem Kundą w szeregach 14 pułku piechoty.
  12. ↑ Związane to było z pobytem Komendanta Szkoły – ppłk. Józefa Kalandyka – na kursie dowódców pułków w Rembertowie i jednoczesnym przebywaniem w szpitalu mjr. Stefana Musiałka-Łowickiego (będącego zastępcą komendanta).
  13. ↑ Nastąpiło to na podstawie rozkazu dziennego nr 163 komendanta CSP KOP z dnia 26 lipca 1937 r. Do tej pory mjr Kunda zajmował w zastępstwie stanowisko Komendanta Szkoły.
  14. ↑ Przeniesienie nastąpiło na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych Biura Personalnego z dnia 4 października 1937 r. (L.dz. 1922/tj.II – 3).
  15. ↑ Rozkazy dzienne CSP KOP nr 243 z 5 listopada 1937 r. i nr 255 z 20 listopada 1937 r.
  16. ↑ Według relacji mjr. Aleksandra Emmerlinga, dowódcy łączności GO „Wschód”, spotkanie z batalionem mjr. Kundy nastąpiło już po wyjściu grupy gen. Bołtucia z Modlina[32].
  17. ↑ Oddział pozostałości 14 pp pod dowództwem mjr. Ludwika Wlazełko, wchodzący w skład Armii „Warszawa”, brał udział w obronie stolicy aż do jej kapitulacji.
  18. ↑ Według relacji mjr. Aleksandra Emmerlinga 20 września wieczorem w Kazuniu Polskim zebrały się resztki 4 Dywizji Piechoty, w sile niecałego batalionu pod dowództwem mjr Kundy. Tego dnia wieczorem gen. Bołtuć (nocujący w Kazuniu) postanowił przebijać się do Warszawy. Wymarsz grupy generała Bołtucia (powrócił do twierdzy Modlin nad ranem) z Modlina rozpoczął się następnego dnia około godziny 19:00. Spotkanie z batalionem mjr. Kundy nastąpiło o godzinie 21:00, na szosie Modlin–Łomianki. Godzinę przed północą generał udał się do Palmir celem rozmówienia się z płk. Skokowskim. W tym czasie batalion 4 DP oczekiwał na jego powrót. Dalszy marsz podjęto 22 września o godzinie drugiej nad ranem. Około godziny 6:30 rozpoczęła się bitwa z Niemcami, którzy posiadali olbrzymią przewagę ognia karabinów maszynowych i artylerii. Major Piotr Kunda poległ próbując poderwać osobistym przykładem batalion do natarcia. Po półtorej godzinie bitwa, która pochłonęła po polskiej stronie wielką liczbę zabitych i rannych, wygasła.[33]
  19. ↑ Dyplomy z ogłoszonymi awansami zdeponowano początkowo w archiwum Sztabu Naczelnego Wodza.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 I 1922, s. 23.
  2. ↑ a b c d WBH, sygn. KZ 15-12 i KZ 28-189.
  3. ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921 ↓, s. 62, 724.
  4. ↑ a b Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 ↓, s. 101.
  5. ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 257.
  6. ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 237.
  7. ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 436.
  8. ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 379.
  9. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 112 z 25 X 1925, s. 604.
  10. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 54 z 23 XII 1926, s. 446.
  11. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 III 1928, s. 51.
  12. ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 37, 223.
  13. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 ↓, s. 110.
  14. ↑ Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 551.
  15. ↑ Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 64.
  16. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 IV 1933, s. 95.
  17. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 380.
  18. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1933 ↓, s. 63.
  19. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1935 ↓, s. 61, 183, 184, 194.
  20. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 297, 299.
  21. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 564.
  22. ↑ Bohaterowie 1939 ↓.
  23. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 29.
  24. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 165.
  25. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 172.
  26. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 178.
  27. ↑ Sławiński 2005 ↓, s. 22.
  28. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 180.
  29. ↑ Kraiński i Pekról 1992 ↓, s. 21-34.
  30. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 207.
  31. ↑ IPiM im. gen. Sikorskiego ↓, s. 26.
  32. ↑ Wesołowski 2015 ↓, s. 95.
  33. ↑ IPiM im. gen. W. Sikorskiego ↓, s. 32-33.
  34. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 228-229.
  35. ↑ a b Ciesielski 2008 ↓, s. 325.
  36. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 308.
  37. ↑ Rzeczpospolita Podchorążacka Nr 14 z listopada 1977 (biuletyn Koła Szkoły Podchorążych Piechoty w Londynie), s. 39.
  38. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 103 „za zasługi na polu wyszkolenia i administracji wojska”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Piotr_Kunda&oldid=72945927”