Piotr Gawriłow
.jpg) Piotr Michajłowicz Gawriłow na znaczku poczty białoruskiej z 2016 roku | |
 major | |
| Data i miejsce urodzenia | 30 czerwca 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1918–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska | dowódca pułku strzelców |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
        | |
Piotr Michajłowicz Gawriłow, ros. Пётр Михайлович Гаврилов (ur. 17 czerwca?/30 czerwca 1900 w Alwidino, gubernia kazańska, zm. 26 stycznia 1979 w Krasnodarze) – radziecki żołnierz, uczestnik obrony Twierdzy Brzeskiej w 1941, Bohater Związku Radzieckiego (1957).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Dzieciństwo i młodość[edytuj | edytuj kod]
Urodził się we wsi Alwidino w guberni kazańskiej (ob. Tatarstan) w rodzinie chrześcijańskich Tatarów. Jego ojciec zmarł jeszcze przed jego urodzeniem. Od dziecka najmował się jako parobek u bogatych gospodarzy, a wieku 15 lat uciekł do Kazania, gdzie początkowo pracował w piekarni, a następnie w fabryce jako robotnik niewykwalifikowany. Brał udział w rewolucji październikowej w Kazaniu w listopadzie 1917, a wiosną 1918 wstąpił na ochotnika do Armii Czerwonej.
W czasie wojny domowej walczył m.in. z białymi oddziałami gen. Denikina i góralami Północnego Kaukazu. Po zakończeniu wojny pozostał w szeregach armii. W 1922 wstąpił do partii komunistycznej. W 1925 ukończył Szkołę Piechoty № 17 we Władykaukazie, tam też ożenił się i adoptował chłopca-sierotę. W 1939 ukończył Akademię Wojskową im. M. Frunzego i w stopniu majora został dowódcą 44. pułku strzelców. Uczestnik wojny zimowej (radziecko-fińskiej). W maju 1941 wraz ze swoim pułkiem został skierowany do Twierdzy Brzeskiej.
Obrona twierdzy brzeskiej[edytuj | edytuj kod]
Po niemieckim ataku na twierdzę Brześć 22 czerwca 1941 stanął na czele grupy żołnierzy z 1. batalionu swojego pułku i pododdziałów 333. i 125. pułku strzelców, którzy przeżyli pierwszy szturm. Dowodził odcinkiem obrony przy Bramie Północnej Reduty Kobryńskiej. Dysponował ok. 400 żołnierzami, 2 „zenitówkami”, kilkoma działami 45 mm i 1 poczwórnie sprzężonym ckm-em p.lot. Po zdobyciu przez Niemców Fortu Wschodniego, od 30 czerwca Gawriłow z niedobitkami swojej grupy (12 żołnierzy) ukrywał się w kazamatach twierdzy. 23 lipca, jako jedyny pozostały przy życiu i prawdopodobnie ostatni obrońca twierdzy, ciężko ranny dostał się do niewoli niemieckiej. Front znajdował się wtedy w odległości 370–400 km od Brześcia. Do końca wojny Gawriłow przebywał w obozach Hammelburg i Ravensbrück. Wersji tej jednak nie potwierdzają źródła niemieckie[1].
Po wojnie[edytuj | edytuj kod]
Po powrocie do ZSRR nie spotkała go lustracja ze strony NKWD, ani inne represje wobec jeńców, którzy w 1941 wcześnie trafili do niewoli niemieckiej. Zezwolono mu na dalszą służbę w armii, ale na drugorzędnym stanowisku komendanta jednego z obozów jenieckich dla Niemców. Nie przyjęto go ponownie do partii. W latach 1946–1947 już jako cywil żył w rodzinnym Tatarstanie. Następnie wyjechał do Krasnodaru, gdzie w 1955 połączył się ze swoją rodziną, nie widzianą od wybuchu wojny. Mieszkał tam aż do swojej śmierci w 1979.
W 1956 ukazała się książka radzieckiego pisarza i działacza partyjnego Siergieja Smirnowa pt. Twierdza brzeska, w której Gawriłow przedstawiony został jako walczący do końca bohater. O jego osobie zrobiło się głośno w ZSRR. W 1957 roku otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego, Order Lenina i przywrócono go w szeregi członków partii.
Jest pochowany w Brześciu na cmentarzu garnizonowym. Jego imię noszą ulice w Kazaniu, Brześciu i Krasnodarze. W tym ostatnim mieście ma również poświęconą mu tablicę pamiątkową na pomniku bohaterów Związku Radzieckiego.
Jego postać jako bohaterskiego obrońcy Twierdzy Brzeskiej pojawiła się w dwóch produkcjach filmowych poświęconych Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej: Bitwa o Moskwę z 1985 i Twierdza brzeska z 2010.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ (PDF) Straty po stronie niemieckiej i radzieskiej jako wkaźnik długotrwałości i intensywności walk o twierdzę brzeską | Christian Ganzer - Academia.edu [online], www.academia.edu [dostęp 2019-07-01] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Liegiendarnyj witiaz' Briesta. [w:] ROSTO [on-line]. [dostęp 2010-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]. (ros.).
- Gawriłow Piotr Michajłowicz. [w:] Gieroi strany [on-line]. [dostęp 2010-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]. (ros.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Rozdział książki Siergieja Smirnowa Twierdza brzeska o Piotrze Gawriłowie. fire-of-war.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]. (ros.).
- Wspomnienia Piotra Gawriłowa z 1963 poświęcone obronie twierdzy brzeskiej. fire-of-war.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]. (ros.).