Pierwiastki siódmego okresu
Pierwiastki siódmego okresu – pierwiastki chemiczne znajdujące się w siódmym okresie (rzędzie) układu okresowego pierwiastków. Siódmy okres zawiera 32 pierwiastki. Wszystkie odkrycia zostały niezależnie potwierdzone[1][2].
Znaczenie i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Stabilne
T1/2 powyżej czterech milionów lat
T1/2 pomiędzy 800 a 34 000 lat
T1/2 pomiędzy 1 dobą a 103 latami
T1/2 pomiędzy 1 minutą a 1 dobą
T1/2 poniżej 1 minuty
Żaden pierwiastek siódmego okresu nie posiada stabilnych izotopów. Jedynie tor, uran i śladowe ilości plutonu występują na Ziemi od czasu jej powstania; pozostałe pierwiastki z tego okresu o liczbach atomowych mniejszych niż 94 są tworzone w naturalnych szeregach promieniotwórczych. Wszystkie pierwiastki o wyższych liczbach atomowych zostały wytworzone sztucznie poprzez reakcje jądrowe.
| Z | Symbol | Nazwa | Właściwości metaliczne | Konfiguracja elektronowa |
|---|---|---|---|---|
| 87 | Fr | frans | metal alkaliczny | [Rn]7s1 |
| 88 | Ra | rad | metal ziem alkalicznych | [Rn]7s2 |
| 89 | Ac | aktyn | metal – aktynowiec | [Rn]6d17s2 |
| 90 | Th | tor | metal – aktynowiec | [Rn]6d27s2 |
| 91 | Pa | protaktyn | metal – aktynowiec | [Rn]5f26d17s2 |
| 92 | U | uran | metal – aktynowiec | [Rn]5f36d17s2 |
| 93 | Np | neptun | metal – aktynowiec | [Rn]5f46d17s2 |
| 94 | Pu | pluton | metal – aktynowiec | [Rn]5f67s2 |
| 95 | Am | ameryk | metal – aktynowiec | [Rn]5f77s2 |
| 96 | Cm | kiur | metal – aktynowiec | [Rn]5f76d17s2 |
| 97 | Bk | berkel | metal – aktynowiec | [Rn]5f97s2 |
| 98 | Cf | kaliforn | metal – aktynowiec | [Rn]5f107s2 |
| 99 | Es | einstein | metal – aktynowiec | [Rn]5f117s2 |
| 100 | Fm | ferm | metal – aktynowiec | [Rn]5f127s2 |
| 101 | Md | mendelew | metal – aktynowiec | [Rn]5f137s2 |
| 102 | No | nobel | metal – aktynowiec | [Rn]5f147s2 |
| 103 | Lr | lorens | metal – aktynowiec | [Rn]5f147s27p1? |
| 104 | Rf | rutherford | metal przejściowy | [Rn]5f146d27s2? |
| 105 | Db | dubn | metal przejściowy | [Rn]5f146d37s2? |
| 106 | Sg | seaborg | metal przejściowy | [Rn]5f146d47s2? |
| 107 | Bh | bohr | metal przejściowy | [Rn]5f146d57s2? |
| 108 | Hs | has | metal przejściowy | [Rn]5f146d67s2? |
| 109 | Mt | meitner | metal przejściowy? | [Rn]5f146d77s2? |
| 110 | Ds | darmsztadt | metal przejściowy? | [Rn]5f146d87s2? |
| 111 | Rg | roentgen | metal przejściowy? | [Rn]5f146d97s2? |
| 112 | Cn | kopernik | metal przejściowy | [Rn]5f146d107s2? |
| 113 | Nh | nihon | metal? | [Rn]5f146d107s27p1? |
| 114 | Fl | flerow | metal | [Rn]5f146d107s27p2? |
| 115 | Mc | moskow | metal? | [Rn]5f146d107s27p3? |
| 116 | Lv | liwermor | metal? | [Rn]5f146d107s27p4? |
| 117 | Ts | tenes | niemetal? | [Rn]5f146d107s27p5? |
| 118 | Og | oganeson | niemetal? | [Rn]5f146d107s27p6? |
Transuranowce[edytuj | edytuj kod]
Pierwiastki o liczbach atomowych wyższych niż 92 określa się nazwą "transuranowce", czyli "położone za uranem". Wszystkie te pierwiastki zostały wytworzone przez człowieka w wywołanych sztucznie reakcjach jądrowych (dopiero później stwierdzono występowanie śladowych ilości neptunu i plutonu w rudach uranu). Podejrzewa się, że mogą one powstawać w przyrodzie w procesach nukleosyntezy podczas wybuchu supernowych (w szczególności w procesie r), dzięki bardzo wysokiej temperaturze i silnym strumieniom neutronów.
Tylko niektóre ciężkie aktynowce, jak kiur czy berkel mają długożyciowe izotopy, pozwalające zbadać właściwości chemiczne tych pierwiastków. Tzw. transaktynowce, czyli pierwiastki położone w układzie okresowym za aktynowcami, nie mają długożyciowych izotopów, a ich synteza nastręcza trudności; z tego powodu ich własności są poznane słabo lub wcale. Najcięższym pierwiastkiem, którego związek chemiczny został wytworzony przez człowieka, jest has.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Discovery and Assignment of Elements with Atomic Numbers 113, 115, 117 and 118. Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej, 2015-12-30. [dostęp 2016-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-31)]. (ang.).
- ↑ Elements 113, 115, 117, and 118 are now formally named nihonium (Nh), moscovium (Mc), tennessine (Ts), and oganesson (Og). IUPAC, 2016-11-30. [dostęp 2016-12-01].