Piłka nożna w Anglii

Mecz reprezentacji Anglii na Stadionie Wembley

Piłka nożna (ang. football futbol) jest narodowym i najpopularniejszym sportem w Anglii[1]. Jej głównym organizatorem na terenie Anglii pozostaje The Football Association. Anglia jest siedzibą najstarszego klubu piłkarskiego na świecie (Sheffield), najstarszego związku piłki nożnej (The Football Association), najstarszej drużyny narodowej, najstarszego turnieju pucharowego w piłce nożnej (FA Cup) i najstarszych mistrzostw kraju (English Football League). Główna liga mistrzostw Anglii, Premier League, jest jedną z najpopularniejszych i najbogatszych lig sportowych na świecie[2].

Piłkarska reprezentacja Anglii jeden raz zdobyła mistrzostwo świata (1966)[3]. Ponadto zdobyła 3 złote medale olimpijskie w składzie Wielkiej Brytanii (1900, 1908, 1912).

Angielskie kluby są w czołówce pod względem liczby zdobytych międzynarodowych trofeów, z 52 oficjalnymi tytułami (15 Pucharów Europy/Ligi Mistrzów, 9 Pucharów UEFA, 8 Pucharów Zdobywców Pucharów, 1 Puchar Ligi Konferencji Europy, 4 Puchary Intertoto, 10 Superpucharów UEFA, 1 Puchar Interkontynentalny i 4 Klubowe Mistrzostwa Świata FIFA), które sprawiają, że Anglia jest najbardziej utytułowanym krajem w Europie po Hiszpanii.

Angielscy menedżerowie odnoszą największe sukcesy w europejskiej piłce nożnej, zwłaszcza w rozgrywkach takich jak Liga Mistrzów. Wśród trenerów, którzy zdobyli łącznię 7 tytułów, są Bob Paisley (3), Brian Clough (2), Tony Barton i Joe Fagan.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Mecz piłki nożnej w Shrove Tuesday 1846 w Kingston nad Tamizą.

Piłka nożna w Anglii była znana już w średniowieczu. Sport ten uprawiano na ulicach, placach miejskich, bez żadnych ograniczeń i przepisów. Podczas gier często dochodziło do wypadków, zranień, a także kalectw i śmierci. Władze lokalne, następnie specjalne edykty królewskie zabraniały gry w piłkę. W XIV wieku Anglicy tę grę nazwali football.

Pod koniec XIX wieku piłkę nożną (football) wprowadzono do programów nauczania wychowania fizycznego w szkołach. Pierwsze piłkarskie kluby na świecie powstały w Anglii przy szkołach średnich i wyższych uczelniach.

Royal Engineers A.F.C., finalista FA Cup 1872.

W 1863 roku odbył się zjazd przedstawicieli istniejących klubów piłkarskich w Londynie, mający na celu ustalenie i ujednolicenia przepisów gry. W 1871 roku oddzielono piłkę nożną od rugby. Wówczas rozegrano pierwsze mecze piłkarskie o Puchar Anglii. Pierwszym zwycięzcą Pucharu sezonu 1871/72 został Wanderers F.C., który wygrał mecz finałowy z Royal Engineers A.F.C. z wynikiem 1:0. W 1888 roku utworzono ligę piłkarską i wprowadzono zawodowstwo.

Rozgrywki o Puchar Anglii i mistrzostwa ligowe drużyn zawodowych przyczyniły się do podwyższenia poziomu oraz zwiększenia atrakcyjności spotkań. W 1923 roku spotkanie mistrzowskie, West Ham United – Bolton Wanderers, obejrzało 127 000 widzów.

Rozgrywki ligowe[edytuj | edytuj kod]

W roku 1888 w Anglii William McGregor, prezes Aston Villi założył pierwszą profesjonalną ligę na świecie, The Football League[4]. W sezonie 1888/1889 uczestniczyło w niej dwanaście drużyn: Accrington, Aston Villa, Blackburn Rovers, Bolton Wanderers, Burnley, Derby County, Everton, Notts County, Preston North End, Stoke City, West Bromwich Albion i Wolverhampton Wanderers. Pierwszym mistrzem Anglii został zespół Preston North End[5]. Początkowo istniała tylko jedna klasa rozgrywek, jednak w roku 1892 utworzono drugą ligę, Second Division. Dołączył do niej Arsenal, który stał się pierwszym klubem z południa kraju występującym w The Football League[6]. Sześć lat później wprowadzono zasadę awansu i spadku. Rozgrywki z czasem rozszerzały się i w roku 1923 były już cztery ligi po 22 kluby[4]. 14 czerwca 1991 roku kluby grające w First Division podpisały dokument, według którego od następnego roku liga miała stać się niezależną i przyjąć nazwę Premier League. Stało się tak w 1992 roku[4]. Obecnie The Football League jest drugą klasą rozgrywek w Anglii i znajdują się tam trzy ligi, Championship, League One oraz League Two. Grają w niej 72 zespoły[7]. Obecnie system ligowy w Anglii liczy sobie 23 szczeble rozgrywek.

Kluby według liczby sezonów w najwyższej klasie rozgrywkowej (stan na początek sezonu 2020/21):

Lp. Klub liczba sezonów
1 Everton 117
2 Aston Villa 107
3 Liverpool 106
4 Arsenal 104
5 Manchester United 96
6 Manchester City 92
7 Newcastle United 89
8 Chelsea 86
- Sunderland 86
– Tottenham Hotspur 86
11 West Bromwich Albion 81
12 Bolton Wanderers 73
13 Blackburn Rovers 72
14 Sheffield Wednesday 66
- Wolverhampton Wanderers 66
16 Derby County 65
17 Stoke City 62
18 Middlesborough 61
19 Sheffield United 62
– West Ham United 62
21 Burnley 58
22 Birmingham City 57
23 Nottingham Forest 56
24 Leicester City 53
25 Leeds United 51
26 Preston North End 46
27 Southampton 43
28 Coventry City 34
29 Portsmouth 33
30 Huddersfield Town 32
31 Notts County 30
32 Blackpool 28
33 Fulham 27
34 Charlton Athletic 26
- Ipswich Town 26
36 Norwich City 25
37 Queens Park Rangers 23
38 Bury 22
39 Crystal Palace 21
40 Cardiff City 17
41 Luton Town 16
42 Wimbledon 14
43 Watford 13
44 Grimsby Town 12
– Oldham Athletic 12
- Bradford City 12
47 Bristol City 9
– Swansea City 9
49 Brighton & Hove Albion 8
- Wigan Athletic 8
51 Brentford 5
– Hull 5
– Accrington 5
- AFC Bournemouth 5
55 Oxford United 3
– Reading 3
– Bradford Park Avenue 3
58 Millwall 2
– Darwen 2
60 Barnsley 1
– Carlisle United 1
– Glossop North End 1
– Leyton Orient 1
– Northampton Town 1
– Swindon Town 1

źródło: The Guardian

Puchary[edytuj | edytuj kod]

Najważniejsze rozgrywki pucharowe rozgrywane w Anglii to:

  • Puchar Anglii – rozgrywany jest od roku 1871; są to najstarsze rozgrywki piłkarskie na świecie[8]. W sezonie 2008/2009 w pucharze brały udział 762 kluby[9].
  • Puchar Ligi Angielskiej – rozgrywany jest od roku 1960 i obecnie nosi nazwę Capital One Cup[10]. Uczestniczą w nim 92 zespoły.
  • Tarcza Wspólnoty – rozgrywana jest od roku 1908. Jest to mecz pomiędzy mistrzem Anglii a zdobywcą Pucharu Anglii, ewentualnie wicemistrzem.[11].
  • Football League Trophy – rozgrywany jest od roku 1983 i uczestniczą w nim kluby z trzeciego i czwartego szczebla rozgrywek[12].
  • FA Trophy – rozgrywki dla drużyn grających w ligach na szczeblu 5-8. Zostały stworzone w roku 1969 i pięć lat później zastąpiło FA Amateur Cup[13].
  • FA Vase – rozgrywki zostały stworzone w roku 1974 i również zastąpiły FA Amateur Cup[14]. Uczestniczą w nich kluby z lig na szczeblu 9-10.

Reprezentacja Anglii[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: reprezentacja Anglii w piłce nożnej.

Reprezentacja Anglii reprezentuje kraj na arenie międzynarodowej. Jest to obok Szkocji najstarsza reprezentacja narodowa na świecie. Swój pierwszy mecz rozegrała 30 listopada 1872 z tym właśnie krajem i zremisowała 0:0[15]. W roku 1966 Anglia została Mistrzem Świata i jest jednym z ośmiu państw, które to uczyniły[16]. Według stanu na 30 marca 2010 roku Anglia zajmuje siódme miejsce w Rankingu FIFA[17].

Poza seniorską reprezentacją istnieją także kadry juniorskie i młodzieżowe, do lat 16, 17, 18, 19, 20 i 21[18]. Istnieje również reprezentacja B[19] i C[20].

Piłka nożna kobiet[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Piłka nożna kobiet w Anglii.

Pierwszy mecz kobiet w Anglii odnotowano w marcu 1895 roku. W kwietniu 1920 roku rozegrano natomiast pierwszy mecz międzypaństwowy. Zespół z Preston wygrał 2:0 z Francją. Rok później The FA zakazało rozgrywania meczów kobiet. W roku 1969 44 kluby utworzyły Women’s Football Association[21].

W Anglii istnieje osiem klas rozgrywek ligowych piłki nożnej kobiet. Najwyższą z nich jest FA Women’s Premier League National Division, która powstała w roku 1992. W sezonie 2008/2009 mistrzem Anglii został Arsenal. Jest to jeden z najbardziej utytułowanych żeńskich klubów w kraju. W sezonie 2006/2007 wygrał rozgrywki Ligi Mistrzów.

Stadiony[edytuj | edytuj kod]

Narodowym stadionem w Anglii jest Wembley. Mieści on 90 tysięcy widzów i jego właścicielem jest The FA. Rozgrywane są na nim spotkania reprezentacji, półfinały i finały Pucharu Anglii, finał Pucharu Ligi, Football League Trophy, FA Trophy, FA Vase oraz finały barażów o awans do the Football League i Conference National.

Na Old Trafford może zasiąść 76 212 osób i jest on największym klubowym obiektem w kraju. Następny jest Emirates Stadium (60 355) i St James’ Park (52 387). Wszystkie zespoły grające w Premier League posiadają stadion ze wszystkimi miejscami siedzącymi.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ What is the most popular sport in England?. The Telegraph. [dostęp 2019-10-20]. (ang.).
  2. ↑ English Premier League is the richest in the world. The Mirror, 2008-02-14. (ang.).
  3. ↑ English Football Association [online], UEFA, 22 czerwca 2021 [dostęp 2021-10-20].
  4. ↑ a b c History of The Football league. football-league.co.uk, 03.08.2008. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  5. ↑ England 1888/89. RSSSF. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  6. ↑ Roper, Alan: The Real Arsenal Story: In the Days of Gog. Wherry, 2004. ISBN 0-9546259-1-9.
  7. ↑ Clubs. football-league.co.uk. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  8. ↑ History of FA Cup. The FA. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  9. ↑ FA Cup entries. The FA. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  10. ↑ Football League Cup Summary. Football Club History Database. [dostęp 2009-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-14)]. (ang.).
  11. ↑ The Shield - A brief history. The FA. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  12. ↑ The Football League Trophy. RSSSF. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  13. ↑ The FA Trophy. napit.co.uk. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  14. ↑ About The FA Vase. The FA. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  15. ↑ The Story So Far. The FA. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  16. ↑ World Cup. RSSSF. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  17. ↑ FIFA/Coca-Cola World Ranking. FIFA.com. [dostęp 2009-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-24)]. (ang.).
  18. ↑ England. The FA. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  19. ↑ England - International Results B-Team. RSSSF. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  20. ↑ England C Team. The FA. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
  21. ↑ Women’s Football History. The FA. [dostęp 2009-08-09]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Sezony piłki nożnej w Anglii
Piłka nożna w krajach Europy (UEFA)
Funkcjonujące
Nieistniejące
Niebędące w UEFA
  1. ↑ a b Stanowią terytorium zależne Danii.
  2. ↑ a b Kraj spoza Europy, ale członek UEFA.
  3. ↑ a b Stanowią wyspę należącą do Grecji.
  4. ↑ Stanowią wyspę należącą do Norwegii.
  5. ↑ Stanowią wyspę należącą do Włoch.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Piłka_nożna_w_Anglii&oldid=72298772”