Paulina Miadziołka
 Zdjęcie z 1913 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | artystka, pedagog, działaczka oświatowa i narodowa |
Paulina Wincentauna Miadziołka (biał. Паўліна Вінцэнтаўна Мядзёлка; ur. 12 września 1893 w Budsławiu, zm. 13 lutego 1974 tamże[1]) – białoruska artystka, pedagog, działaczka narodowa[2]. Wniosła znaczący wkład w rozwój białoruskiej sztuki teatralnej, a jej twórczość miała istotny wpływ na odrodzenie się kultury białoruskiej[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Od 1907 uczyła się w Rydze, na wieczorowych kursach dla dorosłych, a od 1909 pozostawała w Wilnie, gdzie pobierała naukę w prywatnym gimnazjum dla kobiet. W 1912 zdała maturę i przeniosła się do Petersburga[3], gdzie w 1914 ukończyła kursy ogólnokształcące i handlowe. Zagrała w Petersburgu (jedna z pierwszych aktorek) rolę Paulinki w komedii Janki Kupały Paulinka (1913). Była przyjaciółką tego artysty, który zadedykował jej jeden ze swoich wierszy[1].
Podczas I wojny światowej ewakuowana była do Carycyna. Od jesieni 1916 była w Petersburgu sekretarzem Białoruskiego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny, a w 1917 przebywała w Kijowie. W 1918 pracowała jako nauczycielka w Mińsku, odwiedzała również Grodno i Wilno. Od 1918 publikowała poezję. Na wiosnę 1919 została kierownikiem Białoruskiej Młodzieży „Hramada” w Grodnie. 20 lipca 1919 aresztowali ją Polacy za działalność w gazecie „Rodnyj Kraj” („Родны край”). Ponownie została aresztowana przez władze polskie w maju 1920, przed ofensywą Armii Czerwonej, podczas wojny polsko-bolszewickiej (osadzono ją z mężem w więzieniu we Wronkach). Po zwolnieniu miała zakaz podróżowania na kresy wschodnie i zamieszkała w Łodzi. Prawdopodobnie wyjechała do Wilna, a w lutym 1921 publikowała w Kownie materiały na temat tzw. polskiej okupacji Zachodniej Białorusi. Od jesieni 1921 pracowała w ambasadzie sowieckiej w Berlinie (dział wydawnictw). W 1922 pojechała na Łotwę, gdzie była nauczycielką w Dyneburgu. Była jednym z liderów ruchu białoruskiego na Łotwie[4]. W 1924 aresztowana została przez władze łotewskie i w 1925 wydalona na sowiecką Białoruś[4]. Od 1927 do 1930 nauczała języka białoruskiego w Gorkim (Akademia Rolnicza)[3].
18 lipca 1930 była ponownie aresztowana, tym razem przez władze karne Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (deportowano ją do Kazania), a potem wysłano do Moskwy. Z powodu choroby psychicznej została zwolniona z aresztu kilka miesięcy później. Od 1932 była nauczycielką w Moskwie (język rosyjski i literatura). W 1947 przeniosła się do rodzinnego Budsławia i do 1958 pracowała tam jako nauczycielka. W miejscowości tej napisała swoje wspomnienia zatytułowane Scieżkami życia (wydawane w odcinkach od 1958, pełne wydanie w 1974[5] i 1993)[3]. Do śmierci była pod nadzorem sowieckich organów karnych, ale mimo to w 1966 otrzymała tytuł Zasłużonego Pracownika Kultury Białorusi[1].
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Miała męża, Tamasza Hryba[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Adradjenci Biełarusi, Мядзёлка, Паўліна Вінцэнтаўна.
- ↑ Jerzy Grzybowski, Białorusini na Łotwie (1920–1939) oczami dyplomatów polskich w Rydze, [w:] Przegląd Środkowo-Wschodni, nr 1/2016, s. 296.
- ↑ a b c d Leonid Moriakow, МЯДЗЁЛКА Паўліна Вінцэнтаўна.
- ↑ a b slounik.org: Miadziołka Paŭlina [online], slounik.org [dostęp 2020-09-10] (ang.).
- ↑ Lubou Kozik, Kobiety w ruchach społecznych Białorusi (1919–1991). Stan badań i perspektywy, [w:] Studia i Materiały, Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku, nr 2(3)/2017, s. 52.