Paul Claudel

Paul Claudel
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 sierpnia 1868
Villeneuve-sur-Fère

Data i miejsce śmierci

23 lutego 1955
Paryż

Zawód, zajęcie

pisarz, dyplomata

Narodowość

francuska

Edukacja

Lycée Louis-le-Grand

Alma Mater

Instytut Nauk Politycznych w Paryżu

Stanowisko

ambasador Francji
w Japonii, USA, Belgii

Wyznanie

katolickie

Małżeństwo

Reine Sainte-Marie-Perrin

Dzieci

Marie, Pierre, Reine, Henri, Renée

Krewni i powinowaci

siostra: Camille

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Paul Claudel /pɔl klɔdɛl/ (ur. 6 sierpnia 1868 w Villeneuve-sur-Fère, zm. 23 lutego 1955 w Paryżu)[1] – francuski poeta i dramaturg, symbolista. Członek Akademii Francuskiej. Brat rzeźbiarki Camille Claudel.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1868 w Villeneuve-sur-Fère. Piastował wiele różnych stanowisk dyplomatycznych. M.in. był konsulem Francji w Czechosłowacji, Niemczech, Chinach (gdzie spędził 14 lat) oraz ambasadorem w Japonii, Stanach Zjednoczonych i Belgii.

Przełomowym wydarzeniem w jego życiu było nawrócenie pod wpływem impulsu, jakiego doświadczył w katedrze Notre-Dame w Paryżu. Od tego momentu sprawy wiary stały się dla niego ważniejsze od estetyki literackiej, a nawet od udziału w życiu publicznym. Różnorodne krajobrazy i cywilizacje, które miał okazję poznać, dostarczyły mu obrazów, którymi posługiwał się przy głoszeniu wiary katolickiej. Zmarł w Paryżu.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Claudel był zdecydowanym symbolistą. Próbował dotrzeć do czystych pojęć poprzez pozory rzeczy, przy tym potrafił doskonale wyrazić myśl religijną. Poeta nie od razu był tego świadomy. Jego pióro przeszło wielką ewolucję. Pionierskie utwory są dramatami lirycznymi poświęconymi głównie tajemnicy losu ludzkiego L’Arbre (Drzewo, 1901), grzechowi pychy Tête d’Or (Złota czaszka, 1890), tragedii namiętności L'Échange (Zamiana, 1901), problematyce ekstatycznej modlitwy i poświęcenia. Przesilenie południowe (1906) jest natomiast powrotem do wątku miłosnego.

Od 1906 dzieła Claudela stały się wyraźną afirmacją wiary katolickiej. Powstały tomy poezji lirycznych Cinq Grandes Odes (Pięć wielkich ód, 1909), Corona benignitatis anni Dei (Wieniec łask Roku Pańskiego, 1915), Corona benignitatis anni Dei (Zapiski o świętych, 1925). Pisał także sztuki teatralne: L’Otage (Zakładnik, 1911) czy L’annonce faite à Marie (Zwiastowanie, 1912). Claudel wtajemnicza czytelnika w osobiste przeżycia, sposób modlitwy, cierpienia i odczucia mistyczne. Jego technika budowania składni, czyli biblijne wersety o niejednolitej długości akcentowane aksonami, hermetyczność wielu sformułowań, pełna napięcia forma, mogą swoim skomplikowaniem formalnym odstraszać czytelnika. Poeta znalazł w symbolizmie idealne środki wyrazu: wydłużył wiersz wolny, który stał się wersetem biblijnym w jego poezji.

Tematykę pierwszych dzieł można uznać za dość nietypową, a nawet dziwaczną, język hermetyczny i metaforyczny. Widoczne są wpływy Mallarmégo i Rimbauda, które splatały się w teatrze Claudela z reminiscencjami z Ajschylosa i Szekspira. Z czasem język nabrał powagi i siły, wątki religijne cechują się głębokim humanizmem. Claudel przekonał się, że prawda religii nie tkwi poza życiem, ale właśnie w nim i wyłania się ze ścierania namiętności.

Teatr Claudela[edytuj | edytuj kod]

Początkowo symboliczny, stopniowo stał się wyrazem duszy katolika głoszącej tajemnice wiary. Przez długi czas oscylował między konwencjami światowymi a bulwarowym realizmem Théâtre Libre. Gdy znikły obie przeszkody, teatr Claudela rozkwitł w całej swej wspaniałości. Sztuki Zwiastowanie i Zakładnik coraz częściej pojawiały się na afiszach, a triumfem okazało się wystawienie Atłasowego trzewiczka (Le soulier de satin, 1929) podczas okupacji. Claudel reprezentuje, obok twórców XX w. takich jak Federico Garcia Lorca i Thomas Stearns Eliot, teatr „żywiołu lirycznego”, odrzucający zwykle zasadę prawdopodobieństwa, nawiązujący np. do tradycji antycznej, poetyki średniowiecznej, misteriów czy rodzimego folkloru. Dramaty Claudela mimo pewnych niejasności, nieporadności stanowią wzór. Poeta pokazał, jak można tchnąć w teatr współczesny wielkość teatru greckiego.

Dzieła wydane po polsku[edytuj | edytuj kod]

  • Złota czaszka (Tête d’Or, 1890)
  • Drzewo (L’Arbre, 1901)
  • Zmiana (L'Échange, 1901)
  • Podział południa (Partage de midi, 1906)
  • Pięć wielkich ód (Cinq Grandes Odes, 1909)
  • Zakładnik (L’Otage, 1911)
  • Zwiastowanie (L’Annonce faite à Marie, 1912)
  • Wieniec łask Roku Pańskiego (Corona benignitatis anni Dei, 1915)
  • Zapiski o świętych (Feuilles de saints, 1925)
  • Atłasowy trzewiczek (Le Soulier de satin, 1929)
  • Księga Krzysztofa Kolumba (Le Livre de Christophe Colomb, 1933)
  • Joanna d’Arc na stosie (Jeanne d’Arc au bûcher, 1939)
  • Porwanie Skapena (Le Ravissement de Scapin, 1952)
  • Umiłowanie Pisma Świętego (J’aime la Bible, 1963)

Wybrane inscenizacje dzieł Claudela na polskich scenach[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Paul Claudel – Repères chronologiques (fr.) [dostęp 2012-01-27].
  2. ↑ Joanna d’arc na stosie - Arthur Honegger. e-teatr.pl. [dostęp 2016-11-09]. (pol.).
  3. ↑ Joanna d´Arc na stosie. ewablaszczyk.pl. [dostęp 2016-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-09)]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dzieje literatury powszechnej pod red. J. Tomkowskiego, Warszawa 2008
  • Historia literatury francuskiej w zarysie pod red. G. Lansona i P. Tuffrau, Warszawa 1965
Ambasadorowie Francji w USA
Ambasadorowie Francji w Danii
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Paul_Claudel&oldid=71750149”