Park Etnograficzny w Tokarni

Park Etnograficzny w Tokarni

Oddział Muzeum Wsi Kieleckiej w Kielcach
Fragment ekspozycji (sektor świętokrzyski)
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Miejscowość	Tokarnia
Adres	Tokarnia 303 26-060 Tokarnia
Data założenia	1976 (otwarty w 1977)
Zakres zbiorów	architektura ludowa
Kierownik	Jakub Czaplarski
Położenie na mapie gminy Chęciny Park Etnograficzny w Tokarni
Położenie na mapie Polski Park Etnograficzny w Tokarni
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Park Etnograficzny w Tokarni
Położenie na mapie powiatu kieleckiego Park Etnograficzny w Tokarni
50°45′44″N 20°26′14″E/50,762222 20,437222
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Park Etnograficzny w Tokarni – skansen wsi kieleckiej, oddział Muzeum Wsi Kieleckiej w Kielcach, zlokalizowany w dolinie Czarnej Nidy^[1], we wsi Tokarnia (gmina Chęciny, powiat kielecki).

Historia i charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Skansen powstał z inicjatywy i w zgodzie z założeniami profesora Romana Reinfussa, etnografa i znawcy kultury ludowej Kielecczyzny. Placówkę powołano do życia w 1976, a park otwarto w 1977. W jego ramach odtworzono układy osadnicze wsi z różnych części Kielecczyzny – Gór Świętokrzyskich, Niecki Nidziańskiej, Wyżyny Sandomierskiej i Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej^[2]. Muzeum na powierzchni 65 hektarów skupia 38 zespołów obiektów, które rozmieszczono w pięciu sektorach: małomiasteczkowym, wyżynnym, dworsko-folwarcznym, budownictwa świętokrzyskiego i terenów lessowych. Ekspozycja odwzorowuje pejzaż wiejski XVIII i XIX wieku, uzupełniony obiektami handlu (np. apteka^[1]) i przemysłu wiejskiego (m.in. wiatraki) oraz wyposażeniem wnętrz, zarówno w tradycyjne meble i sprzęty, jak i urządzenia warsztatowe, m.in. tkackie, plecionkarskie, czy gonciarskie. Koncepcja jest dopełniana przez małą architekturę (m.in. studnie, czy kieraty) oraz aranżację przyrody: ogródki przydomowe, ziołowe, czy łąki. Muzeum dysponuje również zespołem budownictwa sakralnego z kościołem Matki Boskiej Pocieszenia przeniesionym z Rogowa^[1].

Muzeum jest jedynym spadkobiercą dzieł rzeźbiarza ludowego Jana Bernasiewicza. Stała wystawa poświęcona twórczości jego oraz jego żony, Marii (poetki ludowej piszącej o rzeźbach męża), eksponowana jest w zagrodzie z Bukowskiej Woli^[1].

Muzeum jest jedną z najchętniej odwiedzanych atrakcji turystycznych w województwie świętokrzyskim, np. w 2008 zwiedzone zostało przez ponad 70 tysięcy osób. Skansen jest rozbudowywany i docelowo ma pomieścić 120 obiektów. Placówka prowadzi działalność naukowo-badawczą i wydawniczą. Gromadzi otwartą publicznie bibliotekę i filmotekę tematyczną^[1].

Obiekty[edytuj | edytuj kod]

Sektor małomiasteczkowy[edytuj | edytuj kod]

• spichlerz z Chęcin, II połowa XVIII w. (kasa, informacja turystyczna),
• chałupa z Siekierna, 1887,
• spichlerz z Wyszmontowa, XVIII w.,
• dom drewniany ze Skorzowa, XIX w.,
• organistówka i kurnik z Bielin, połowa XIX w.,
• chałupa z Szydłowa, 1705,
• dom z Wąchocka, 1863,
• dom z Wąchocka, 1870,
• dom z Ćmielowa, 1800,
• dom z Daleszyc, 1892,
• chałupa z Klonowa (toalety),
• młocarnia dworska z Ogonowic, XIX w.,
• dzwonnica drewniana z Kazimierzy Wielkiej, 1848,
• barokowy kościół Matki Boskiej Pocieszenia z Rogowa, 1763,
• plebania z Goźlic, 1768,
• stodoła z Suchedniowa, 1863^[3].

Sektor wyżynny[edytuj | edytuj kod]

• zagroda z Bukowskiej Woli,
• kuźnia z Radoski, około 1900,
• zagroda ze Ślęzan, XVIII/XIX w.,
• stodoła z Brzuchani, 1860,
• chałupa z Rokitna, 1805,
• zagroda z Nasiechowic, XIX w.,
• warsztat garncarski z Rędocina,
• zagroda okólna z Kaliny Małej, 1852,
• zagroda ze Złotnik, 1860,
• zagroda okólna ze Szczepanowic, 1855,
• wiatrak holenederski z Grzymałkowa, 1931,
• wiatrak koźlak z Dębna, 1880,
• wiatrak paltrak z Grzmucina, 1921^[3].

Sektor dworsko-folwarczny[edytuj | edytuj kod]

• spichlerz z Rogowa, 1684,
• obora z Mostków (toaleta),
• stodoła dworska z Radkowic, 1855,
• spichlerz ze Staszowa, druga połowa XIX w.,
• ośmiorak z Rudy Pilczyckiej, 1914 (miejsca noclegowe),
• spichlerz ze Złotej Pińczowskiej, 1719,
• dwór z Suchedniowa, początek XIX w.,
• maneż,
• miejsce spotkań rekreacyjnych i szkoleniowych^[3].

Sektor świętokrzyski[edytuj | edytuj kod]

• wiatrak koźlak z Janika, 1861,
• chałupa z Umra, 1863,
• stodoła z Brzezin, około 1880,
• zagroda z Sukowa, XVIII/XIX w.,
• zagroda z Sierżaw, XIX w.,
• chałupa z Woli Szczygiełkowej, 1870,
• chałupa z Bronkowic, koniec XVIII w.,
• kapliczka z Dębna, 1880,
• chałupa ze Słupi Starej, 1840,
• zagroda z Bielin, XVIII-XX w.,
• stodoła z Radkowic, druga połowa XIX w.,
• zagroda z Okołu, XIX/XX w.,
• zagroda okólna Radkowic, XIX/XX w^[3].

Sektor nadwiślański[edytuj | edytuj kod]

• młyn wodny z Piasku, 1930,
• młyn z Parszowa, 1853,
• chałupa z Niedziałek, 1863,
• chałupa z Ostrowców, druga połowa XIX w.,
• stodoła z Ciuslic, 1850^[3].

Sektor lessowy[edytuj | edytuj kod]

• wiatrak z Pacanowa, 1913,
• zagroda z Gęsic, XIX w.,
• chałupa ze Świątnik, 1758,
• chałupa z Kobylnik,
• chałupa z Chroberza, 1868,
• studnia kieratowa z Gór Pińczowskich, połowa XVIII w.,
• piec hutniczy do wytopu ołowiu,
• scena i stanowiska do pokazu pędzenia dziegciu oraz wypalania węgla drzewnego^[3].

Obiekty użytkowe przy wejściu[edytuj | edytuj kod]

• dwór z Mirogonowic, XVIII w. (biblioteka),
• hala zapleczowa,
• obiekty dydaktyczno-konferencyjne^[3].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu

Przypisy[edytuj | edytuj kod]