Parfien Kisielew
Parfien Gawriłowicz Kisielew (lub Parfemon Kisielow, niekiedy także Kozłow[1]) (ros. Парфен Гаврилович Киселев, ur. 1870, zm. ?) – rosyjski chłop, jeden ze świadków zbrodni katyńskiej.
Świadek zbrodni katyńskiej[edytuj | edytuj kod]
Od 1907 roku mieszkał niedaleko Katynia. Był stróżem w daczy NKWD i mieszkał najbliżej miejsca egzekucji w Lesie Katyńskim (według danych Józefa Mackiewicza ok. 600 metrów od miejsca zakopania zwłok na uroczysku Kozie Góry[a]). W marcu–kwietniu 1940 roku jako jedyny z rosyjskich świadków zbrodni słyszał odgłosy rozstrzeliwań polskich oficerów przez funkcjonariuszy radzieckich służb specjalnych. We wrześniu 1941 roku pracował jako palacz w niemieckim szpitalu wojskowym w Gniezdowie i opowiedział polskiemu robotnikowi przymusowemu, że latem 1940 roku NKWD woziło do Lasu Katyńskiego „polskich szpiegów”[2]. W kwietniu 1942 roku poinformował o zbrodni na oficerach dziesięciu polskich robotników pracujących w okolicy w niemieckiej organizacji Todt. 17 lub 18 lutego 1943 roku wskazał Niemcom dokładne miejsce, gdzie znajdowały się masowe mogiły polskich oficerów, a 27 lutego 1943 roku złożył zeznanie, które zostało ujawnione przez radio niemieckie 13 kwietnia 1943 roku. Następnie występował jako świadek wobec przyjeżdżających na miejsce osób i komisji sprowadzonych przez Niemców. W czerwcu 1943 roku jego fotografia ukazała się na okładce francuskiej wersji czasopisma „Signal” (wraz z fotografią prof. François Naville’a)[3]. Obok Iwana Kriwoziercowa był jednym z głównych rosyjskich świadków zbrodni katyńskiej.
Wymuszone zeznania złożone przed Komisją Burdenki[edytuj | edytuj kod]
Po zajęciu okolic Katynia przez Armię Czerwoną we wrześniu 1943 roku został aresztowany przez NKWD wraz z synem i zmuszony do zmiany swoich wcześniejszych zeznań. W styczniu 1944 roku został jednym ze świadków radzieckiej tzw. Komisji Burdenki[4]. Oświadczył wówczas, że Gestapo zmusiło go do złożenia zeznań, że to NKWD rozstrzelało polskich oficerów oraz że wskutek bicia stracił słuch i miał uszkodzone prawe ramię[5] (obrażenia te mógł odnieść podczas wymuszania na nim zeznań przez NKWD[b]). Kisielew złożył zeznania przed Komisją Burdenki, by uniknąć kary za współpracę z Niemcami; w efekcie sprawa karna przeciwko niemu i jego synowi została umorzona i obaj zostali zwolnieni z więzienia[6]. Jego dalsze losy nie są znane (według niektórych źródeł „zaginął”[7]).
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Por. mapka sporządzona przez Józefa Mackiewicza do książki The Katyn Wood Murders, Londyn 1951, [w:] Józef Mackiewicz: Katyń. Zbrodnia bez sądu i kary, tom I, Warszawa 1997, s. 212.
- ↑ Rosyjski autor Władimir Abarinow[8] zwraca uwagę, że na fotografiach Kisielewa z 1943 roku nie widać żadnych obrażeń i że trzyma on mikrofon właśnie prawą ręką.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Abarinow 2007 ↓, s. 205.
- ↑ Kisielewski 2008 ↓, s. 126-128.
- ↑ Henri de Montfort Masakra w Katyniu, Warszawa 1999, fotografia po str. 112.
- ↑ Jacek Trznadel: Rosyjscy świadkowie Katynia 1943–1946–1991, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 2), Warszawa 1992, s. 85–86, 113.
- ↑ Сообщение Специальной Комиссии (Бурденко), [w:] „Prawda”, 26 stycznia 1944.
- ↑ Natalia Lebiediewa: Komisja specjalna i jej przewodniczący Burdenko, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 23), Warszawa 2008, s. 62.
- ↑ Kisielewski 2008 ↓, s. 192.
- ↑ Abarinow 2007 ↓, s. 274.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Władimir Abarinow: Oprawcy z Katynia. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2007. ISBN 978-83-240-0792-9.
- Tadeusz Kisielewski: Katyń: zbrodnia i kłamstwo. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2008, s. 192. ISBN 978-83-7510-219-2. OCLC 233504359.
- Józef Mackiewicz, Katyń – zbrodnia bez sądu i kary, Warszawa: Wydawnictwo Antyk, 1997
- Stanisław Swianiewicz, W cieniu Katynia, Paryż: Instytut Literacki, 1976 Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2016