Parafia św. Franciszka z Asyżu w Chorzowie Klimzowcu
 Klasztor franciszkanów w Chorzowie w 2018 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres | ul. Franciszkańska 1 |
| Data powołania | 1942 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Archidiecezja | |
| Dekanat | |
| Nadzór | |
| Proboszcz | o. Jan Bosko Wojas OFM |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne | 4 października |
Położenie na mapie Chorzowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°16′51″N 18°57′33″E/50,280833 18,959167 | |
| Strona internetowa | |
Parafia św. Franciszka z Asyżu w Chorzowie Klimzowcu – parafia rzymskokatolickia w Klimzowcu, dzielnicy Chorzowa.
Opiekę duszpasterską sprawują franciszkanie z Prowincji Wniebowzięcia NMP z siedzibą w Katowicach Panewnikach.
Jest jedną z dziewięciu parafii dekanatu chorzowskiego archidiecezji katowickiej. Większa część parafii to Osiedle Ryszki w Chorzowie.
Początki parafii i powstanie pierwszego kościoła[edytuj | edytuj kod]
Początki franciszkańskiej placówki duszpasterskiej sięgają 1934[1]. Ówczesny proboszcz Parafii św. Jadwigi w Chorzowie ks. Jan Gajda poprosił prowincjała franciszkanów z Panewnik o przysłanie do Klimzowca kapłana, który miał się zająć organizacją przyszłej parafii. Prowincjał o. Augustyn Gabor skierował do Chorzowa o. Wojciecha Kaczmarczyka, który stawił się na probostwie kościoła św. Jadwigi 2 lipca 1934. Władze miasta oddały do dyspozycji duchownych budynek byłego posterunku policji przy ul. Szkolnej 1 (obecnie Franciszkańska). Jeszcze jesienią tego samego roku rozpoczęto budowę drewnianego tymczasowego kościoła.
Nie znamy nazwiska autora projektu. Bryła powstającej świątyni miała nawiązywać w swym zewnętrznym wyglądzie do Bazyliki Panewnickiej. Budowa miała być finansowana ze sprzedaży cegiełek.
Kościół poświęcił ks. Jan Gajda 2 czerwca 1935. Początkowo księgi parafialne prowadzone były w urzędzie parafialnym przy kościele św. Jadwigi. Pod koniec 1937 poświęcono organy zbudowane przez Władysława Kaczmarka z Obrzycka Wielkopolskiego. Instrument ten używany jest do dnia dzisiejszego w nowym kościele.
Przed wybuchem II wojny światowej na Górnym Śląsku sławną stała się działalność patriotyczna franciszkanów z Klimzowca: o. Wojciecha Kaczmarczyka, o. Paschalisa Pawełczyka i o. Władysława Gawlika. Ich spory z władzami prowincjalnymi i sytuacja kanoniczna, której konsekwencją stały się zmiany w składzie personalnym placówki, żywo komentowane były na łamach lokalnej prasy: „Śląskiego Kuriera Porannego”, „Polski Zachodniej” oraz „Gościa Niedzielnego”. W tym okresie odwiedzał Klimzowiec przyszły Sługa Boży o. Euzebiusz Huchracki[2].
Rocznik Diecezji Śląskiej z 1938 podaje liczbę parafian klimzowieckiej placówki duszpasterskiej: 3550[3]. Samodzielna parafia została utworzona w 1942. Mieszkańcy parafii klimzowieckiej do 1852 należeli do parafii w Bytomiu, następnie do 1889 do Parafii św. Barbary w Chorzowie, zaś do roku 1941 do parafii św. Jadwigi w Chorzowie.
W latach 1939–1945 nic nie zakłócało pracy duszpasterskiej. Leżąca na uboczu placówka zakonna nie zwracała większej uwagi niemieckiego okupanta. W pomieszczeniach klasztornych ukrywano pewną liczbę polskich książek, pochodzących z Czytelni Ludowej w Królewskiej Hucie, Związku Rezerwistów z Chorzowa, Komitetu Czytelń Ludowych w Bytomiu, Tarnowskich Górach i Królewskiej Hucie. Przez jakiś czas w klasztorze ukrywali się polscy działacze z terenu Górnego Śląska. Opiekę nad nimi roztoczył o. prezes Bernardyn Grzyśka[4].
Nowy kościół[edytuj | edytuj kod]
Po II wojnie światowej znacznie wzrosła liczba parafian. Przyczyniła się do tego rozbudowa katowickiego Osiedla Tysiąclecia na wschodnich terenach chorzowskiej dzielnicy Klimzowiec. Franciszkańska parafia obejmowała swym zasięgiem tzw. Tysiąclecie Górne. Wizytujący parafię w 1962 ordynariusz katowicki bp Herbert Bednorz zachęcił do starań o wybudowanie większego kościoła murowanego. Były to jednak czasy komunistyczne i nastąpiły trudności z uzyskaniem pozwolenia na budowę nowego kościoła.
Władze państwowe wyraziły zgodę na budowę kościoła i klasztoru pod koniec 1980. W 1981 położono fundamenty pod klasztor. Kamień węgielny został wmurowany i poświęcony 11 maja 1982 przez generała zakonu franciszkańskiego Johna Vaughna. Kościół i klasztor zaprojektowali inżynierowie Krystian Lasek i Bogdan Skurowski. Budowę nadzorowali Alfred Czernecki i Ryszard Hyla. Kościół został poświęcony 3 października 1990 przez biskupa Damiana Zimonia. Ten sam biskup wydał dekret potwierdzający istnienie parafii 11 lutego 1992[5].
Klasztor franciszkanów[edytuj | edytuj kod]
Pełnoprawny dom zakonny w Chorzowie Klimzowcu erygowano w 1986. W klasztorze mieścił się w latach 1991–2003 dom formacyjny – postulat Franciszkańskiej Prowincji Wniebowzięcia NMP[6]. Obecnie przy klasztorze istnieje Franciszkańskie Centrum Młodzieżowo-Powołaniowe „Trzej Towarzysze” zajmujące się towarzyszeniem młodzieży na drodze wiary i rozeznania powołania oraz formacją animatorów i wychowawców.
Przełożeni klasztoru[edytuj | edytuj kod]
Już od roku 1935 odnotowuje się istnienie pierwszej wspólnoty, która miała swojego przełożonego nazywanego prezesem. Dopiero po roku 1986 przełożeni klasztoru w Chorzowie są pełnoprawnymi gwardianami:
- o. Wojciech Kaczmarczyk – prezes (1935–1938)
- o. Bernardyn Grzyśka – prezes (1938–1948)
- o. Stefan Hawlicki – prezes (1948)
- o. Albert Otto – prezes (1948–1949)
- o. Rajmund Mika – prezes (1949–1956)
- o. Stefan Hawlicki – prezes (1956)
- o. Maurycy Kozłowski – prezes (1957–1965)
- o. Klemens Dwornik – prezes (1965–1968)
- o. Tadeusz Goj – prezes (1968–1974)
- o. Hubert Danecki – prezes (1974–1980)
- o. Ambroży Szajda – prezes (1980–1986)
- o. Tarsycjusz Waszecki – gwardian (1986–1991)
- o. Rafał Kogut – gwardian (1991–1995)
- o. Andrzej Trzęsicki – gwardian (1995–2001)
- o. Emanuel Ligocki – gwardian (2001–2004)
- o. Sergiusz Bałdyga – gwardian (2004–2009)
- o. Emanuel Ligocki – gwardian (2009–2016)
- o. Oktawiusz Lamorski – gwardian (2016-2019)
- o. Dymitr Żeglin - (od 2019)
Proboszczowie Parafii św. Franciszka w Chorzowie[edytuj | edytuj kod]
Opiekę nad parafią sprawowali kapłani franciszkańscy nie posiadający początkowo tytułu proboszcza:
- o. Bernardyn Grzyśka – administrator (1942–1948)
- o. Albert Otto – substyt (1948–1949)
- o. Rajmund Mika – kuratus (1949–1959)
- o. Serafin Niedbała – kuratus (1959–1965)
- o. Tadeusz Goj – administrator (1965–1977)
- o. Antoni Goehlman – proboszcz, budowniczy kościoła (1977–1989)
- o. Apoloniusz Kida – administrator (1989–1990)
- o. Bonawentura Krzemień – proboszcz (1990–1998)
- o. Emanuel Ligocki – proboszcz (1998–2016)
- o. Oktawiusz Lamorski – proboszcz (2016–2019)
- o. Jan Bosko Wojas – proboszcz (od 2019)
Grupy parafialne[edytuj | edytuj kod]
Przy klimzowieckiej parafii działają następujące grupy duszpasterstwa parafialnego: Franciszkański Zakon Świeckich, Żywy Różaniec, Oaza, Franciszkański Ruch Apostolski, Służba liturgiczna, Dzieci Maryi, Ruch Fokolari, Droga Neokatechumenalna, 20+, schola dziecięca, Młodzieżowy Chór Kameralny „Beatitudo”, redakcja biuletynu parafialnego „Franciszek”.
Ulice należące do parafii[edytuj | edytuj kod]
Do Parafii pw. św. Franciszka w Chorzowie należą następujące ulice: Św. Anny, Św. Barbary, Dębowa, Działkowa 1-11, Franciszkańska, Ks. Jana Gałeczki 36-74 oraz 41-93, Głowackiego, Górnicza, Hajducka 80-104, Klimzy, Kręta, Łąkowa, Młyńska, Racławicka 31-41, Ryszki Józefa, Sportowa, Szczecińska, Średnia, Wiosenna, Wiśniowa, Al. Wojska Polskiego, Zapłocie, Zgrzebnioka Alfonsa oraz Zielona[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Szymon Babuchowski. Franciszek nas prowadzi. „Gość Niedzielny”. 10 lipca 2005. s. VIII.
- ↑ Kronika kościoła i klasztoru oo. franciszkanów w Chorzowie Klimzowcu 1935-1965. Chorzów: 1965, s. 26-48.(Archiwum Konwentu w Chorzowie Klimzowcu)
- ↑ Rocznik Diecezji Śląskiej (Katowickiej). Katowice: Kuria Diecezjalna, 1938, s. 47.
- ↑ Hieronim Dłubis OFM, Salezy Tomczak OFM: Schematyzm Prowincji Wniebowzięcia Najśw. Maryi Panny Zakonu Braci Mniejszych w Polsce. Katowice: Kuria Prowincjalna Franciszkanów w Katowicach, 1989, s. 50-51.
- ↑ Historia kościoła, klasztoru oraz parafii. [dostęp 2008-06-11]. (pol.).
- ↑ Bonawentura Krzemień OFM, Norbert Kubica OFM: Katalog Prowincji Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce. Katowice: Prowincja Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych (Franciszkanów) w Katowicach Panewnikach, 2006, s. 47-48. ISBN 83-901128-9-2.
- ↑ Józef Pawliczek: Katalog Archidiecezji Katowickiej. Katowice: Kuria Metropolitalna w Katowicach, 2007, s. 218. ISBN 83-60367-85-8.