Pałac Mniszchów w Warszawie
 nr rej. 530 | |
 Pałac od strony ulicy Senatorskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku | |
| Zniszczono | 1944 |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°14′37,0″N 21°00′13,5″E/52,243611 21,003750 | |
Pałac Mniszchów – pałac znajdujący się przy ul. Senatorskiej 38/40 w Warszawie. Siedziba Ambasady Belgii.
Historia[edytuj | edytuj kod]
1714–1939[edytuj | edytuj kod]
Teren, na którym wznosi się pałac w 1714 zakupił marszałek wielki koronny Józef Wandalin Mniszech[a]. W następnym roku przystąpiono do budowy pałacu. Robotami kierował Burkhard Christoph Münnich. Był on zapewne projektodawcą późnobarokowej rezydencji, składającej się z korpusu głównego i dwóch prostopadłych skrzydeł bocznych, ujmujących wielki dziedziniec honorowy. W pracach we wnętrzach prawdopodobnie uczestniczył Karol Bay[1].
Przed 1762 pałac przebudowano według projektu Pierre’a Ricauda de Tirregaille'a.
Około 1780 Canaletto uwiecznił go na swoim obrazie, skąd można czerpać wiedzę o jego ówczesnym wyglądzie.
W 1805 miał miejsce pożar pałacu. Po pożarze zakupił go Friedrich Wilhelm Mosqua, urzędnik pruski. Budynek został odnowiony w stylu klasycystycznym (projekt opracował Fryderyk Albert Lessel). Urządzono w nim salę koncertową. W pałacu mieściło się też Towarzystwo Muzyczne „Harmonia”, założone przez mieszkającego tu Ernesta Teodora Amadeusza Hoffmanna[1].
W 1829 właścicielem pałacu był Piotr Steinkeller. Na jego koszt dokonano gruntownej przebudowy budynku w stylu klasycystycznym, według projektu Adolfa Schucha[2]. W latach 1830–1939 był siedzibą Warszawskiej Resursy Kupieckiej (od 1839 – własność hipoteczna Resursy)[3]. Przed 1914 dawny dziedziniec pałacowy nazywany był placem Resursy[4]. Do 1939 w budynku odbywały się w zebrania, loterie, odczyty, bale i jubileusze.
1939–1944 – Szpital Maltański[edytuj | edytuj kod]
We wrześniu 1939 w pałacu utworzono Szpital Maltański, będący jedyną filią Szpitala Ujazdowskiego. Placówka działała w tym miejscu w czasie okupacji niemieckiej (1939–1944) i powstania warszawskiego (1944)[5][6]. Ranni zostali ewakuowani 14 sierpnia. Ewakuację organizowali: szef sanitarny AK – płk dr Leon Strehl „Feliks” i lekarz naczelny szpitala, kpt dr Jerzy Dreyza.
We wrześniu gmach został spalony przez Niemców[6].
Współcześnie na frontowej ścianie budynku znajduje się tablica pamiątkowa. Uroczystość wmurowania tablicy odbyła się w dniu 50. rocznicy założenia Szpitala (7 września 1989), w obecności ambasadora Belgii, barona Thierry de Gruben, członków rodziny księcia Janusza Radziwiłła i osób, które w czasie wojny należały do personelu szpitala[1].
Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]
Po wojnie, w 1962, pałac odbudowano według projektu Mieczysława Kuzmy na siedzibę Ambasady Belgii[1].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wcześniej, na początku XVII w., znajdował się tym miejscu drewniany dwór Zygmunta Kazanowskiego, podkomorzego koronnego[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e 50 lat rezydowania Ambasady Belgii w Pałacu Mniszchów w Warszawie. [w:] Materiały nt. wystawy dot. historii budynku i stosunków belgijsko-polskich [on-line]. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Handlu Zagranicznego i Współpracy na rzecz Rozwoju. [dostęp 2017-02-03].
- ↑ Tadeusz Władysław Świątek: Schuch (Szuch) Adolf Grzegorz Franciszek (1792-06-16 – 1880-12-01). [w:] iPSB; Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego [on-line]. Narodowy Instytut Audiowizualny. [dostęp 2017-02-03].
- ↑ Ireneusz Zalewski: Echa dawnej Warszawy. Warszawa: Skarpa Warszawska, 2016, s. 192-193. ISBN 978-83-63942-08-6.
- ↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 118. ISBN 978-83-268-1238-5.
- ↑ Stanisław Bayer: Służba zdrowia Warszawy w walce z okupantem 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985, s. 17. ISBN 83-11-07170-5.
- ↑ a b Szpital Maltański. [w:] Portal Szpitale polowe 1944 [on-line]. Fundacja Warszawskie Szpitale Polowe. [dostęp 2017-01-27].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Architektura przedwojennej Warszawy; Senatorska 40; Pałac Mniszchów; Resursa Kupiecka na: www.warszawa1939.pl; źródła: Tadeusz S. Jaroszewski, „Księga Pałaców Warszawy” (Interpress 1985), s.92; Marta Leśniakowska, „Architektura w Warszawie”, s.41 (Arkada 2000)
- Jerzy Stanisław Majewski, wideo: Anna Czuba, Pałac Mniszchów: wspaniała rezydencja za szpalerem bóstw; Jerzy S. Majewski opowiada historię Pałacu Mniszchów przy Senatorskiej (cz.1–3 na: warszawa.wyborcza.pl, 8 lutego 2015