Otto Berg (naukowiec)

Otto Berg
Ilustracja
Otto Berg podczas I wojny światowej
Państwo działania

Niemcy

Data i miejsce urodzenia

23 października 1873
Berlin

Data śmierci

1939

dr nauk fizycznych
Specjalność: fizyka i fizykochemia
Alma Mater

Uniwersytet Humboldtów w Berlinie

Odznaczenia
Krzyż Żelazny (1813) II Klasy

Otto Berg (ur. 23 października 1873 w Berlinie, zm. 1939) – niemiecki fizyk, fizykochemik i specjalista w dziedzinie spektroskopii rentgenowskiej. Wraz z Walterem Noddackiem i Idą Tacke odkrył w 1925 roku pierwiastek o liczbie atomowej 75, który naukowcy następnie wyizolowali w 1928 roku. Pierwiastek ten został przez nich nazwany rhenium co oznacza „Ren”[1][2][3].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie. Stopień naukowy doktora uzyskał w 1898 roku na Uniwersytecie Albrechta i Ludwika we Fryburgu. Początkowo pracował na uniwersytecie we Fryburgu (1900), następnie wykładał fizykę na uniwersytetach w Greifswaldzie (1901 lub 1902-1907) i w Getyndze (1907-1911). W 1912 roku uzyskał dyplom architekta na Uniwersytecie Technicznym Darmstadt i przez około rok pracował jako architekt. Wiadomo o jednym zaprojektowanym przez niego budynku w Jugenheim. W 1913 roku powrócił do Berlina i zaczął pracę w zakładach elektrotechnicznych Siemens & Halske (później Siemens-Halske) specjalizujących się wówczas w produkcji telegrafów[4][5].

W okresie I wojny światowej służył w armii Cesarstwa Niemieckiego w wojskach inżynieryjnych stacjonujących w Turcji. W 1916 roku został odznaczony Krzyżem Żelaznym II klasy[3][5].

Kilka miesięcy po zakończeniu I wojny światowej ponownie znalazł zatrudnienie w zakładach Siemens & Halske w Berlinie-Kreuzbergu, w dziale rozwojowym, gdzie zajmował się dyfrakcją fal elektromagnetycznych, zwłaszcza fal o długości w zakresie promieniowania rentgenowskiego. Początkowo wszedł w skład zespołu, który opracował metodę oraz skonstruował urządzenie do spektralnej identyfikacji pierwiastków występujących w rudach metali. Niedługo potem zaczął współpracę z chemikami: Noddackiem i Tacke. Na potrzeby prowadzonych badań zajmował się interpretacją rentgenospektrogramów. Badania te finalnie doprowadziły do odkrycia renu[4][6].

W 1900 roku poślubił nauczycielkę Julię Zuntz, córkę Nathana Zuntza. Mieli czwórkę dzieci: Evę, Heinza, Wolfganga (lub Wolfa) i Richarda[5].

W 1933 roku został zwolniony z zakładów Siemens & Halske z powodu swojego żydowskiego pochodzenia lub też z powodu działalności swojego najmłodszego syna Richarda, który działał w tym czasie w młodzieżowych organizacjach żydowskich (do 1934 roku, gdy Richard Berg wyemigrował do Palestyny). Również żona Otto Berga, Julia miała żydowskie pochodzenie[5]. W latach 1934–1938 był nękany i grożono jemu i jego rodzinie, w efekcie czego zdecydował się w 1938 roku opuścić Niemcy. Ostatecznie został przerzucony wraz z żoną do Anglii[3], gdzie znajdował się już jego syn Wolfgang i synowa Lisa Berg z d. Steffens[5].

Dalsze losy Otto Berga pozostają nieznane lub są sprzeczne informacje na ten temat. Nie wiadomo, kto przyczynił się do wywiezienia naukowca z Niemiec. Prawdopodobnym jest, że Otto Berg przebywał w Anglii nielegalnie i pozostawał pod obserwacją oraz miał kontakt z angielskimi służbami wywiadowczymi. Co do charakteru tych kontaktów informacje są sprzeczne. Brak jest informacji o okolicznościach śmierci[3][4][5][6].

Odkrycie renu i technetu[edytuj | edytuj kod]

Odrestaurowany niemiecki układ okresowy z lat 1904-1945 w audytorium Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej. Jest na nim umieszczony pierwiastek 43, masurium (Ma), opisany w 1925 roku przez naukowców niemieckich[7].

Obecnie Otto Berg, wraz z Noddackiem i Tacke, jest powszechnie uznany jako odkrywca pierwiastka o licznie atomowej 75 (renu), choć w 1908 roku pierwiastek ten opisał japoński chemik Masataka Ogawa, przypisał mu jednak błędną liczbę atomową 43, przez co jego odkrycie nie zostało uznane. Ogawa nazwał odkryty pierwiastek „nipponium (Np)”[8].

W roku 1925, bombardując minerał kolumbit ([(Fe, Mn)(Nb, Ta)2O6]) elektronami, Berg, Noddack i Tacke wykryli, dzięki dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego, obecność pierwiastka o liczbie atomowej 43, który uczeni nazwali masurium (od nazwy regionu Mazury, wówczas w Prusach Wschodnich)[2]. Eksperyment budził wątpliwości z powodu niejednoznaczności uzyskanych widm (wyraźny sygnał wystąpił jedynie na 28 widmach z 1000 zarejestrowanych a na 70 otrzymano niejednoznaczny sygnał)[9]. Uczeni postulowali obecność nowego pierwiastka w minerale i podjęli próbę jego wyizolowania, która zakończyła się niepowodzeniem[4]. Założenie, że w minerale znajduje się nieodkryty pierwiastek uznano więc za błędne[10], choć jest prawdopodobne, że uczeni zidentyfikowali naturalnie występujący w niewielkiej ilości technet[11].

Ostatecznie w 1937 roku pierwiastek o liczbie atomowej 43 został otrzymany (w postaci wyizolowanej) przez Emilio Gino Segrè i Carlo Perriera. Został on w 1947 roku nazwany technetium od greckiego słowa „sztuczny”, ponieważ początkowo uznano, że można go otrzymać jedynie sztucznie[12]. Technet wykryto w przyrodzie w 1961 roku[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Tableau Périodique des éléments [online], archive.fo, 15 stycznia 2013 [dostęp 2019-07-16].
  2. ↑ a b Bonnier Corporation, Popular Science, Bonnier Corporation, wrzesień 1925 [dostęp 2019-07-16] (ang.).
  3. ↑ a b c d John Daintith, Biographical encyclopedia of scientists, wyd. 3rd ed, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-7272-3, OCLC 449658250 [dostęp 2019-07-16].
  4. ↑ a b c d Elizabeth H. Oakes, Encyclopedia of world scientists, wyd. Rev. ed, New York: Facts on File, 2007, ISBN 978-1-4381-1882-6, OCLC 466364697 [dostęp 2019-07-16].
  5. ↑ a b c d e f Berg [online], Berg Family [dostęp 2019-08-10].
  6. ↑ a b Hans Georg. Tilgner, Forschen – Suche und Sucht. Kein Nobelpreis für das deutsche Forscherehepaar, das Rhenium entdeckt hat ; Biografie und Wirken von Ida Noddack-Tacke (1896-1978) und Walter Noddack (1893-1960), (Hamburg: Libri Books on Demand), 1999, ISBN 3-89811-272-1, OCLC 633129547 [dostęp 2019-08-10].
  7. ↑ Ignacy Eichstaedt: Księga pierwiastków. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1970, s. 282-286,.
  8. ↑ H.K. Yoshihara, Discovery of a new element ‘nipponium’: re-evaluation of pioneering works of Masataka Ogawa and his son Eijiro Ogawa, „Spectrochimica Acta Part B: Atomic Spectroscopy”, 59 (8), 2004, s. 1305–1310, DOI: 10.1016/j.sab.2003.12.027 [dostęp 2019-07-16] (ang.).
  9. ↑ Per. Enghag, Encyclopedia of the elements : technical data, history, processing, applications, Weinheim: Wiley-VCH, 2004, ISBN 978-3-527-61233-8, OCLC 212131349 [dostęp 2019-09-15].
  10. ↑ Mary Elvira Weeks, The discovery of the elements. XX. Recently discovered elements, „Journal of Chemical Education”, 10 (3), 1933, s. 161, DOI: 10.1021/ed010p161, ISSN 0021-9584 [dostęp 2019-09-15] (ang.).
  11. ↑ John T. Armstrong, TECHNETIUM, „Chemical & Engineering News”, 81 (36), 2003, s. 110, DOI: 10.1021/cen-v081n036.p110, ISSN 0009-2347 [dostęp 2019-09-15] (ang.).
  12. ↑ C. Perrier, E. Segrè, Technetium : The Element of Atomic Number 43, „Nature”, 159 (4027), 1947, s. 24–24, DOI: 10.1038/159024a0, ISSN 0028-0836 [dostęp 2019-09-15] (ang.).
  13. ↑ B.T. Kenna, P.K. Kuroda, Isolation of naturally occurring technetium, „Journal of Inorganic and Nuclear Chemistry”, 23 (1–2), 1961, s. 142–144, DOI: 10.1016/0022-1902(61)80098-5 [dostęp 2019-07-16] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Otto_Berg_(naukowiec)&oldid=72168417”