Operacja 1001-Frombork
Operacja 1001-Frombork – harcerska akcja odbudowy zniszczonego podczas II wojny światowej Fromborka.
Wybór miasta i ogłoszenie akcji[edytuj | edytuj kod]
Na miejsce tej największej w dziejach polskiego harcerstwa akcji wybrano Frombork. Powodów takiej decyzji było kilka. Po II wojnie światowej miasto praktycznie nie istniało (na pewien czas, do 1959, utraciło nawet prawa miejskie)[1]. Zniszczenia wojenne pochłonęły 80% jego zabudowy. Najważniejszym powodem było jednak przygotowanie z wielkim rozmachem uroczystych obchodów 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika w roku 1973. Frombork, w którym przez wiele lat mieszkał i pracował Mikołaj Kopernik, gdzie zmarł i został pochowany, doskonale wpisywał się w propagandowo-polityczne działania władz do promocji rozkwitu państwa[2].
Pomysł akcji powstał w 1965 roku, a decyzja o jej podjęciu zapadła 29 marca 1966 w Olsztynie na naradzie z udziałem władz województwa olsztyńskiego i powiatu braniewskiego oraz miasta Fromborka. Byli również obecni Szef Urzędu Rady Ministrów, minister Janusz Wieczorek i Naczelnik ZHP Wiktor Kinecki.
Nazwa akcji miała nawiązywać do 1001 rocznicy powstania państwa polskiego, choć często za początek akcji podaje się zarówno rok 1966, jak i 1967[3].
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
W latach 1966–1973 w ramach akcji Związku Harcerstwa Polskiego pod kryptonimem „Operacja 1001-Frombork” od 30 do 46 tysięcy[4] instruktorów, harcerek i harcerzy ze szkół zawodowych i przyzakładowych prowadziło akcję odbudowy Fromborka. 2391 spośród nich za swoją pracę, trwającą co najmniej trzy turnusy, otrzymało najwyższe wyróżnienie – tytuł Honorowego Obywatela Fromborka (HOF). „Operacja 1001-Frombork” przygotowywała obchody 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika (Rok Kopernikański).
Akcja miała na celu odbudowanie miasta, które zostało poważnie zniszczone podczas II wojny światowej – kładziono ulice i chodniki, sadzono drzewka, odbudowywano budynki. Akcja była finansowana m.in. poprzez sprzedaż cegiełek („koperników”).
Kierownikiem akcji z ramienia Głównej Kwatery ZHP był Ireneusz Sekuła.
Inspiracje dla innych akcji[edytuj | edytuj kod]
„Operacja 1001-Frombork” stała się też inspiracją innych akcji podejmowanych przez Związek Harcerstwa Polskiego. W 1974 ZHP, wykorzystując fromborskie doświadczenia, podjął kolejną wielką akcję Operację Bieszczady 40. W latach 80. próbowano, bez większego już oddźwięku, reaktywować akcję we Fromborku pod kryptonimem „Operacja 2001 Frombork”.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Z okazji zbliżającej się 40. rocznicy zakończenia „Operacji 1001-Frombork”, na wniosek wiceprzewodniczącego ZHP hm. Rafała M. Sochy Rada Naczelna ZHP podjęła w dniu 18 listopada 2012 uchwałę, w której z uznaniem przyjęła inicjatywę spotkania osób wyróżnionych honorowym obywatelstwem Fromborka po 40 latach od zakończenia operacji. Wyraziła jednocześnie nadzieję, że spotkanie to będzie wielkim przeżyciem dla jego uczestników, a także szansą na poznanie dorobku ZHP i uroku miasta Kopernika przez współczesnych harcerzy. W uchwale złożono podziękowanie władzom samorządowym Fromborka za pamięć o operacji, życzliwość oraz wspieranie harcerskich działań[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 września 1958 r. w sprawie utworzenia miasta Frombork w powiecie braniewskim, województwie olsztyńskim. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-03-17] (pol.).
- ↑ Zostań mecenasem Histmag.org! [online], histmag.org [dostęp 2018-03-17].
- ↑ Konrad Z. Sołtysiak, Operacja 1001 Frombork (GazEla 3.3.19) [online], prasa.zhp.pl [dostęp 2018-03-17] [zarchiwizowane z adresu 2012-04-17].
- ↑ a b Uchwała nr 71/XXXVI Rady Naczelnej ZHP z dnia 18 listopada 2012 r. w sprawie 40. rocznicy zakończenia „Operacji 1001-Frombork”.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Historia Wysoczyzny Elbląskiej: „Operacja 1001-Frombork”