Ogden Lindsley

Ogden Richardson Lindsley
Data i miejsce urodzenia

11 sierpnia 1922
Providence

Data i miejsce śmierci

10 października 2004
Lawrence

Zawód, zajęcie

psycholog

Narodowość

amerykańska

Odznaczenia
Purpurowe Serce - dwukrotnie (Stany Zjednoczone)

Ogden Richardson Lindsley (ur. 11 sierpnia 1922 w Providence, Rhode Island, zm. 10 października 2004 w Lawrence, Kansas) – amerykański psycholog związany z Brown University, Harvard University i University of Kansas, uczeń i współpracownik B.F. Skinnera, twórca metody „nauczania precyzyjnego(inne języki)” (precision teaching), opartej na zasadach behawioryzmu.

W pierwszym okresie pracy zawodowej prowadził badania warunkowania instrumentalnego gołębi i szczurów w laboratorium B.F. Skinnera, a następnie psów – w Medical School Boston University (doktorska). Po uzyskaniu doktoratu wrócił do zespołu Skinnera, włączając się do tworzenia podstaw psychoterapii behawioralnej (m.in. prób leczenia schizofrenii).

Od lat 60. XX w. intensywnie zajmował się nauczaniem precyzyjnym, które polega na:

  • jasnym zdefiniowaniu celów uczenia (oczekiwanych zachowań, łatwych do zmierzenia)
  • częstych i regularnych pomiarach osiąganych postępów
  • graficznym dokumentowaniu rezultatów na kartach postępów – wykresach w siatce półlogarytmicznej

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Dzieciństwo[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w sierpniu 1922 roku w Providence na Rhode Island. Był najstarszym synem Mildred Flagg Lindsley (z domu Monroe) i prawnika Ogdena Richardsona Lindsleya (syna Ogdena Richardsona Lindsleya i Carrie Edith Lindsley, z domu Richardson). Jego młodszym bratem był Bradford Monroe Lindsley (1925–1960). Rodzina mieszkała w okolicy Providence, gdzie Ogden spędził dzieciństwo[1]. Doskonalił sztukę przetrwania w Boy Scouts i uczestniczył w biegach przełajowych[2].

Brown University, II wojna światowa i Harvard[edytuj | edytuj kod]

Brown University[edytuj | edytuj kod]

Do Brown University (Ivy League) wstąpił w 1940 roku. Wybrał kierunek inżynieria, na którym poznał znaczenie częstości[a] w przyrodzie[2].

II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

Bombowiec B-24 (98th Bomb Group)

Studia przerwał w związku z przyłączeniem się Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej (zob. Unia Panamerykańska). W styczniu 1942 roku został przyjęty do US Air Force – chciał być pilotem myśliwca, jednak służył jako inżynier pokładowy bombowca B-24. Wraz z 15th Air Force (98th Bomb Group) stacjonował we Włoszech[2] (Liberatory B-24 latały m.in. z pomocą dla powstania warszawskiego; zob. B-24 – użycie).

Samolot, na którego pokładzie był Ogden Lindsley, zestrzelono 22 lipca 1944 roku w górach Albanii. W dniu swoich 22. urodzin Lindsley został jeńcem niemieckim. Schwytaną załogę przeprowadzono przez obozy w Jugosławii do Groß Tychow (Tychowo, Polska, powiat białogardzki)[2], gdzie mieścił się Stalag Luft IV[2][3]. Gdy w 1945 roku zbliżała się Armia Radziecka (zob. operacja wiślańsko-odrzańska), obóz ewakuowano; od stycznia do kwietnia tegoż roku Lindsley uczestniczył w marszu śmierci z Tychowa do Hamburga (wyjaśniał później, że przeżył dzięki sprawnościom nabytym np. w skautingu)[2].

Po udanej ucieczce z niewoli (ważył wówczas niewiele ponad 50 kg), postanowił połowę życia poświęcić na pomoc światu, a drugą połowę – na zabawę (jego energia, ciekawość i potrzeba zabawy opisywane były jako niewyczerpane)[2].

Ponownie Brown University i Harvard[edytuj | edytuj kod]

Po powrocie w 1945 roku do Stanów Zjednoczonych Lindsley zajmował stanowiska w[4]:

  • Brown University: Teaching Assistant (1946–1948), Graduate Assistant (1948–1950) i Research Assistant (1946–1951) in Psychology
  • Harvard University: Teaching Fellow in Psychology (1951–1952)
  • Boston Univ. Medical School: Asst. Principal Investigator, AEC Project (1952–1953)
  • Harvard Medical School: Research Fellow in Psychology (1953–1956), Research Associate in Psychiatry (1956–1961), Associate in Psychology (1961–1965)

Otrzymał w latach[5][6]:

Pierwsze behawioralne badania zwierząt, przeprowadzane w laboratorium Skinnera (warunkowanie instrumentalne), dotyczyły zachowań gryzoni i ptaków[9]. Lindsley uczestniczył w nich z wielką rzetelnością i z entuzjazmem. Prowadził również zajęcia dydaktyczne w ramach kursu Natural Sciences (materiały, zgromadzone w czasie przygotowań do tych zajęć, zostały opublikowane w „Science and Human Behavior”, 1953)[9]. W czasie zajęć prezentował m.in. umiejętności nabyte w laboratorium Skinnera przez gołębie[d] i szczury[9].

1
Warunkowanie instrumentalne (bodźce i zachowania)
2
Schemat klatki Skinnera
1
Gołąb w klatce Skinnera (UNSM, Lima 1998)
2
Wzrost liczby dziobnięć w „manipulandum”[e]

University of Kansas[edytuj | edytuj kod]

W 1965 roku został zatrudniony w University of Kansas Medical Center, w którym Norris Haring[10][f] projektował zastosowanie wyników laboratoryjnych badań psychologicznych w dziedzinie edukacji, a zwłaszcza w edukacji specjalnej. Zajmował stanowiska[6][12]:

  • 1965–1971 – Director of Educational Research, CRU, K.U. Medical Center; Research Associate, Bureau of Child Research; Professor of Education (Special Education)
  • 1971–1990 – Professor of Education (Educational Administration)
  • od 1990 – Professor Emeritus of Education

Jako profesor emeritus był nadal bardzo aktywny, przede wszystkim jako popularyzator opracowanej metody uczenia się i nauczania (dzieci i dorosłych) – próbował udostępnić ją, w przystępnej formie, wszystkim potrzebującym pomocy. Uczestniczył w pracach licznych stowarzyszeń naukowych i redakcji specjalistycznych czasopism (Journal of Precision Teaching, Journal of Organizational Behavior Management i wiele innych). Współtworzył The Standard Celeration Society i był pierwszym prezesem tego stowarzyszenia (1993–1995)[13].

Zmarł 10 października 2004 roku. Cztery dni przed śmiercią przekazał swoim przyjaciołom i współpracownikom serdeczny pożegnalny list. Napisał o swojej chorobie, akceptacji śmierci, życzeniach dotyczących rozporządzania zarchiwizowanymi dokumentami i nadziejach na dalszy rozwój metody precyzyjnego nauczania[13].

Tematyka badań naukowych[edytuj | edytuj kod]

Praca doktorska[edytuj | edytuj kod]

Tematem pierwszej rozprawy naukowej Lindsleya – pracy doktorskiej wykonywanej zgodnie z sugestią Skinnera – były psy[9]. Badania prowadził w Boston University Medical School w zespole Waltera Jettera[g], w ramach projektu dotowanego przez Atomic Energy Commission. Celem tego projektu było określenie wpływu napromieniowania na zdrowie i zachowania psów rasy beagle. W zaprojektowanej przez Lindsleya pierwszej klatce Skinnera dla psów otrzymywały one porcje surowego hamburgera po naciśnięciu „manipulandum” łapą. Lindsley badał przebieg instrumentalnego warunkowania 65 dwuletnich doświadczalnych samców, stosując różne bodźce wzmacniające i hamujące (w tym dźwiękowe i świetlne), a następnie zmiany tego przebiegu, spowodowane działaniem różnych leków[16][17].

Psychoterapia behawioralna[edytuj | edytuj kod]

Prowadząc badania psów utrzymywał ścisły kontakt z B.F. Skinnerem, podejmującym wówczas badania możliwości modyfikowania zachowań ludzi[h]. Wspólnie z nim oraz H.C. Solomonem opublikował 1953 roku artykuł pt. Studies in behavior therapy, dotyczący leczenia chorych z rozpoznaną przewlekłą schizofrenią[5][22] (prawdopodobnie Lindsley użył określenia „psychoterapia behawioralna” jako pierwszy[5]). Skinner i Lindsley wspólnie podjęli starania o grant na dalsze badania w dziedzinie psychoterapii behawioralnej (np. możliwości leczenia psychoz schizofrenicznych z takimi objawami, jak katatoniczny stupor i inne)[16][9]. Na początku lipca 1953 roku rozpoczęto adaptację do nowych zadań części piwnic Metropolitan State Hospital w Waltham (Massachusetts), a we wrześniu do laboratorium (nazwanego Studies in Behavior Therapy) przyjęto pierwszego pacjenta. W następnych latach placówka działała w Harvard Medical School jako Behavior Research Laboratory (BRL)[5][16][17][23]. W laboratorium znajdowały się początkowo dwa pomieszczenia (pow. 6 sq ft), przypominające klatki Skinnera[16] – z „manipulandum”[i] oraz dozownikami różnorodnego pożywienia oraz materiałów wywołujących emocje (np. papierosy, słodycze, pieniądze, zdjęcia nagich kobiet i mężczyzn). Pojawianie się emocji u wycofanych pacjentów miała też zapewniać np. możliwość nakarmienia głodnego kotka[9]. Rejestrowano reakcje na programy telewizji (filmy, reklamy, sesje terapeutyczne). W korytarzu obok tych pomieszczeń znajdowała się aparatura rejestrująca zachowania pacjentów („Apparatus Alley”)[16][j]. W czasie badań stwierdzono, że w laboratorium warunkowanie instrumentalne człowieka przebiega podobnie, jak warunkowanie gołębi, szczurów i psów, jednak brakuje doniesień o sukcesach psychoterapeutycznych (np. o cofaniu się objawów choroby po wykształceniu odruchów, korzystnych w warunkach „klatki Skinnera”)[9][16][17].

Cele badań, wykonywanych w BRL w następnych latach, były związane z wielkim postępem w dziedzinie psychofarmakologii i psychofarmakoterapii[k]. W laboratorium porównywano m.in. wskaźniki zachowań osób chorych oraz zdrowych wolontariuszy przed i po podaniu potencjalnych leków psychotropowych[9][16][17]. Badania przesiewowe realizowano w latach 1958–1965 na zamówienie National Institute of Mental Health (zob. NIH) w ramach programów Screening potential stimulants on inactive psychotics i Drugsensitive free-operant measures of psychosis. Przerywając te prace w 1965 roku Lindsley stwierdził m.in. że gdyby zespół laboratorium miał 16 razy więcej szczęścia od Edisona, wytrwale poszukującego materiału na włókna żarówek, skuteczny lek na schizofrenię znalazłby prawdopodobnie w roku 2065[l][9].

Nauczanie precyzyjne[edytuj | edytuj kod]

Uproszczony przykład
„Standard Celeration Chart”[29][30][31]; rejestracja efektów nauki, osiągniętych po 7 dniach, pozwala określić czas konieczny dla osiągnięcia wybranego celu (np. płynne czytanie, opanowanie tabliczki mnożenia, zapamiętanie imion członków lokalnej społeczności lub nazw narzędzi, używanych w środowisku pracy). Celem edukacji może być również ograniczenie częstości zachowań niewłaściwych, np. używania wulgaryzmów.

Zaproponowana przez Lindsleya koncepcja „nauczania precyzyjnego” (ang. precision teaching)[32][33][34] jest metodą postępowania, która może być stosowana w każdym rodzaju kształcenia lub samokształcenia, niezależnie od opanowywanych umiejętności i treści (programu nauczania), od wieku, stopnia sprawności intelektualnej (zob. pedagogika specjalna w tym przypadki np. schizofrenii, psychogeriatria[35]) itp.[36][37]

Metoda jest oparta na zasadach behawioryzmu (zob. też behawioryzm metodologiczny) – cele nauczania są definiowane w kategoriach zachowań. Tego rodzaju zachowaniem może być np. szybkie, odruchowe rozpoznanie wyrazu w czasie nauki czytania. Takie działanie, nie wymagające namysłu, przypomina zachowanie instynktowe (zob. też nawyk)[36][37].

Nauczanie metodą PT polega na wielokrotnym wykonywaniu prostych zadań, zgodnie ze szczegółową instrukcją, opracowaną z uwzględnieniem możliwości ucznia. Gdy celem jest wczesne opanowanie umiejętności czytania przez dziecko, bywają stosowane np. listy wyrazów z zestawami obrazków, które dziecko kolejno wskazuje palcem słysząc wyraz odczytany przez nauczyciela/opiekuna. Kolejny etap nauki/zabawy może polegać na pokazywaniu dziecku obrazków, dla których szuka ono i wskazuje odpowiednie wyrazy. Przytoczony przykład nauki czytania „metodą odimienną” staje się przykładem precision teaching (PT), gdy „zabawa” będzie prowadzona regularnie (np. raz dziennie przez tydzień), a postępy dziecka będą rejestrowane z użyciem właściwej miary (pomiar zamiast oceny opisowej, często stosowanej w szkołach), np. jako liczba wskazań odpowiedzi poprawnych (w przypadkach korzystania z innych instrukcji bywa też notowana liczba odpowiedzi poprawnych i błędnych)[m].

Ucząca się obcego języka osoba dorosła może korzystać np. z kompletu kart z odpowiadającymi sobie wyrazami w obu językach po ich obu stronach. Po określeniu liczby własnych odpowiedzi poprawnych może ją porównać z wynikiem uzyskanym w poprzednich dniach, zapisanym na „karcie postępów”. Na poprawność lub niepoprawność stosowanej instrukcji wskazują postępy uczenia się; według Lindsleya student is always „right”[n] – brak oczekiwanych postępów nie świadczy o ograniczonych możliwościach ucznia, lecz o niewłaściwym dostosowaniu instrukcji do jego możliwości[34][43][38].

Nauczanie precyzyjne zyskuje coraz większe uznanie w szkołach[45]. Znajduje też zastosowanie w dziedzinach znacznie wykraczających poza nauczanie elementarne, początkowe i naukę języków obcych, np. w czasie:

Publikacje (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Ogden Lindsley jest autorem licznych artykułów naukowych – na stronie internetowej „Ogden Lindsley Vita and Publications” zamieszczono wykaz 116 pozycji naukowego dorobku[49][o]. W przeglądowym artykule pt. Ogden R. Lindsley and the Historical Development of Precision Teaching, opublikowanym w roku 1993 w „The Behavior Analyst”, zacytowano[51]:

  1. Auman, J., Graf, S.A., Lindsley, O.R. (1993, March). Using “Graphic Practicesheeter” to make your own practice sheets. Workshop presented at the 11th annual International Precision Teaching Conference, Salt Lake City
  2. Lindsley, O.R. (1964). Direct measurement and prosthesis of retarded behavior. Journal of Education, 147, 62–81
  3. Lindsley, O.R. (1972). From Skinner to precision teaching: The child knows best. In J. B. Jordan & L. S. Robbins (Eds.), Let’s try doing something else kind of thing (pp. 1–12), Arlington, VA: Council for Exceptional Children
  4. Lindsley, O.R. (1977, May). What we know that ain’t so. Invited address presented at the third annual meeting of the Midwestern Association of Behavior Analysis, Chicago
  5. Lindsley, O.R. (1979, June). Rate of response futures. In H.J. Sepler (Chair), The history and future of rate of response. Invited symposium presented at the fifth annual meeting of the Association for Behavior Analysis, Dearborn, Michigan
  6. Lindsley, O.R. (1980, May). Charted daily learning of three different graduate courses. In S. Hayes (Chair), Data based decisions. Symposium presented at the sixth annual meeting of the Association for Behavior Analysis, Dearborn, Michigan
  7. Lindsley, O.R. (1983, March). What we know about learning. Keynote address presented at the third annual Precision Teaching Winter Conference, Orlando, Florida
  8. Lindsley, O.R. (1990). Our aims, discoveries, failures, and problems. Journal of Precision Teaching, 7, 7–17
  9. Lindsley, O.R. (1991a). From technical jargon to plain English for application. Journal of Applied Behavior Analysis, 24, 449–458
  10. Lindsley, O.R. (1991b). Interview with Ogden Lindsley [cassette recording]. Columbus, OH: The Ohio State University, Department of Educational Services and Research, Area of Applied Behavior Analysis
  11. Lindsley, O.R. (1991c). Precision teaching’s unique legacy from B. F. Skinner. Journal of Behavioral Education, 2, 253–266
  12. Lindsley, O.R. (1992). Why aren’t effective teaching tools widely adopted? Journal of Applied Behavior Analysis, 25, 21–26
  13. Lindsley, O.R. (1993). Our discoveries over 28 years. Journal of Precision Teaching, 10, 11–13
  14. Lindsley, O.R., Koenig, C.H., Nichol, J.B., Kanter, D.B., & Young, N.A. (1971). Handbook of precise behavior facts. Kansas City, KS: Precision Media
  15. Pennypacker, H.S., Koenig, C., & Lindsley, O.R. (1972). Handbook of the standard behavior chart. Kansas City: Precision Media

Inne obszary działalności[edytuj | edytuj kod]

Redakcje czasopism[52]
  • 1963–1964 American Journal of Mental Deficiency
  • 1963–1967 Psychotherapy: Theory, Research and Practice
  • 1957–1967 Journal of Experimental Analysis of Behavior
  • 1968–1971 Journal of Applied Behavior Analysis
  • 1970–1973 Behavior Therapy.
  • 1971–1973 Journal of Autism and Childhood Schizophrenia
  • 1980–1982 The Behavior Analyst
  • 1963–1982 Behavior Research and Therapy
  • od 1970 – Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry
  • od 1980 – Journal of Precision Teaching
  • od 1995 – Journal of Organizational Behavior Management
Stowarzyszenia naukowe[53]
  • 1951–1968 Eastern Psychological Association
  • 1952–1968 American Association for the Advancement of Science
  • 1954–1965 Massachusetts Society of State Psychologists
  • 1957–1965 Massachusetts Society for Research in Psychiatry
  • 1957–1968 Behavioral Pharmacology Society
  • 1958–1967 Ecological Society of America
  • 1959–1972 Eastern Psychiatric Research Association
  • 1959–1965 Massachusetts Psychological Association
  • 1960–1969 Psychonomic Society
  • 1960–1983 American Association on Mental Deficiency (Fellow)
  • 1963–1975 Psychologists Interested in Advancement of Psychotherapy
  • 1963–1984 American Association for Humanistic Psychology
  • 1964–1970 Society for Research in Child Development
  • 1964–1980 National Association for Gifted Children (Potential Plus UK)
  • 1964–1983 Midwestern Psychological Association
  • 1964–1986 American Orthopsychiatric Association
  • 1965–1984 American Orthopsychiatric Association (Fellow)
  • 1967–1984 American Academy on Mental Retardation
  • 1972–1985 National Association of School Psychologists
  • 1976–1984 Amer. Assoc. Education of Severe & Profoundly Handicapped
  • 1976–1987 American Association of School Administrators
  • od 1948 – Sigma Xi (Member 1952)
  • od 1948 – American Psychological Association (Fellow 1963, Life 1988)
  • Divisions 6, 10, 12 (Member), Divisions 3, 22, 25 (Fellow)
  • od 1957 – Society for Experimental Analysis of Behavior, Founder
  • od 1960 – American Psychopathological Association
  • od 1961 – Pavlovian Society of America
  • od 1962 – Society for Biological Psychiatry
  • od 1970 – Behavior Therapy and Research Soc.
  • od 1970 – World Future Society (Life Member)
  • od 1974 – Association for Behavior Analysis
  • od 1984 – Society for Applied Learning Technology
  • od 1987 – Internat. Assoc. for Right to Effective Treatment
  • od 1987 – National Society for Performance and Instruction
  • od 1988 – American Psychological Society

Nagrody, odznaczenia, wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Został dwukrotnie odznaczony Medalem „Purpurowe Serce”[2]. Wyrazem uznania dla jego pracy naukowej było przyznanie w 1998 roku najwyższej nagrody International Society for Performance Improvement (ISPI), Thomas F. Gilbert Award for Professional Achievement[p][13][55]. Za osiągnięcia naukowe otrzymał również inne nagrody i wyróżnienia, m.in.[56][6]:

  • 1962 Hofheimer Research Prize od American Psychiatric Association
  • 1964 Golden Plate Award od American Academy of Achievement
  • 1994 Outstanding Contributor od Northern California Association for Behavior Analysis

Był wybierany na przewodniczącego stowarzyszeń naukowych[57]:

  • National Association for Gifted Children (1969–1970)
  • International Association for Behavior Analysis (1985–1986)
  • Standard Celeration Society (1993–1995)

oraz zapraszany do rad naukowych i doradczych, m.in.[58]: Kansas Association for Retarded Children (1965–1969), Autism Society of America (od 1971), Cambridge Center for Behavioral Studies (od 1982), International Association for Precision Teaching (od 1982).

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Użyty w tekście źródłowym zwrot … entered the … Brown University …, majoring in Engineering, which introduced him to the importance of frequency in natural phenomena… nie jest jednoznaczny. Późniejsza praca naukowa Lindsleya dotyczyła procesu uczenia się (zob. warunkowanie instrumentalne), w którym zwiększenie częstości powtarzalnych zdarzeń ułatwia torowanie (zob. uzależnienie behawioralne, warunkowanie według Skinnera) – promuje zachowania korzystne dla zwierząt (nagradzane) w warunkach ich ekosystemu (zob. też prace Iwana Pawłowa, dorobek naukowy Jerzego Konorskiego i Stefana Millera, układ nagrody). W czasie studiowania nauk technicznych prawdopodobnie spotkał się z innym znaczeniem „częstości zdarzeń” w przyrodzie.
  2. ↑ Histochemia – pogranicze histologii i biochemii, badania in situ chemicznego składu tkanek i procesów biochemicznych w ich obrębie[7].
  3. ↑ Początkowo Ogden Lindsley zamierzał pracować w zespole Roberta Galambosa (neuronaukowca, zajmującego się problemami echolokacji), jednak opuścił on Harvard. Opiekunem naukowym Lindsleya został B.F. Skinner – psycholog-behawiorysta, współtwórca teorii warunkowania instrumentalnego, konstruktor „klatki Skinnera”, autor książki Poza wolnością i godnością (jednej ze „100 Najważniejszych Książek Świata”), według której zachowania człowieka są efektem jego warunkowania (wolna wola nie istnieje, człowiek jako „operator”)[8].
  4. ↑ Jedną z uczelnianych legend stał się opis pokazu efektów szkolenia trzech gołębi o różnie zabarwionych piórach. Czerwony usiadł na głowie Lindsleya, a dwa niebieskie – na nadgarstkach jego szeroko rozłożonych ramion. Gołębie wykonywały różne czynności, zgodnie z harmonogramami użytymi w czasie uczenia[2]. Grafikę przedstawiającą pióro gołębia Lindsley zastosował w 1958 roku jako symbol Society for the Experimental Analysis of Behavior (SEAB), a później piórko laboratoryjnego ptaka dołączał do przesyłek, wysyłanych do subskrybentów Journal of the Experimental Analysis of Behavior (JEAB)[5]
  5. ↑ Dziobnięcie w „manipulandum” może np. uruchamiać dozownik pokarmu lub inicjować inny bodziec (np. hamujący). „Cumulative Record” jest zależnością skumulowanej liczby dziobnięć od czasu.
    Przedstawiony poglądowy wykres jest maksymalnie uproszczony. Nie zamieszczono na nim informacji o rodzaju stosowanych kar lub nagród oraz o momentach ich zastosowania, co uniemożliwia interpretację wyników hipotetycznego eksperymentu. Przyjęto, że hipotetyczny rejestrator był resetowany po osiągnięciu wartości 50.
  6. ↑ Norris Haring rozpoczął prace w dziedzinie edukacji dzieci niepełnosprawnych w 1960 roku w University of Washington[11]. Utworzone przez niego Pilot School dla dzieci z chorobami neurologicznymi powstała dzięki darowiźnie rodziców niepełnosprawnego dziecka. Została w 1969 roku przekształcona w Experimental Education Unit (EEU) – jednostkę uniwersytecką, pełniącą funkcje badawcze, a równocześnie nadal udzielającą pomocy rodzinom. Od 2009 roku EEU jest częścią Haring Center w Seattle (utworzonego dzięki dotacji Norrisa i Dorothy Haring)[10].
  7. ↑ Walter Jetter (1906–1994) – były główny patolog w Massachusetts Mental Health Department, profesor medycyny sądowej w Boston University, pionier w dziedzinie oznaczeń poziomu alkoholu we krwi (współprojektant urządzenia „Intoximeter” – wczesnej wersji alkomatu, używanego przez policję)[14], zajmujący się też problemami prawnej odpowiedzialności w przypadkach aborcji[15] i in.
  8. ↑ Pojęcie „klatka Skinnera dla ludzi” budzi negatywne skojarzenia z eksperymentami na ludziach, wykonywanymi w warunkach zniewolenia. W czasie swoich eksperymentów Skinner i Lindsley starali się, żeby izolacja człowieka w przestrzeni umożliwiającej rejestrację jego zachowań nie miała cech kary. Starali się np., aby „łóżeczka-klatki” tworzone dla własnych dzieci były dla nich przestrzenią rozwoju w przyjaznym i bezpiecznym środowisku, dostarczającym pozytywnie oddziałujących bodźców, rodzajem rodzinnego gniazda, przypominającego mieszkanie, tworzone dla siebie przez ludzi dorosłych[18][19][20][21].
  9. ↑ Dla Studies in Behavior Therapy Lindsley zaprojektował manipulandum nazwane „Lindsley Manipulandum”[5]. W październiku 1959 roku otworzył w Belmont (Massachusetts) Behavior Research Company BRCo, zajmującą się początkowo przede wszystkim sprzedażą tych urządzeń[24] (są wytwarzane i stosowane do dzisiaj[25]). Po zatrudnieniu w University of Kansas przeniósł BRCo do Kansas CityLinia produktów BRCo była rozszerzana o inne produkty, służące do monitorowania ludzkich zachowań (przede wszystkim w procesie „precyzyjnego nauczania”). Lindsley zarządzał firmą do śmierci. Współcześnie BRCo działa pod zarządem Ogden Lindsley Trust[24]).
  10. ↑ Wraz z inż. Williamem Getzingerem z MIT (elektronik z Lincoln Laboratory) zmodyfikował nowoczesny rejestrator Esterline Angus Operational Recorder[26], tworząc rodzaj wielokanałowego poligrafu (por. poligraf Petersona), umożliwiającego równoczesny zapis sygnałów pochodzących z 20 wejść. Urządzenie wykorzystał Timothy Leary, obserwując zachowania ludzi, będących pod wpływem psychodelików[27].
  11. ↑ Burzliwy rozwój psychofarmakologii i szybki wzrost możliwości skutecznego farmakologicznego leczenia zaburzeń psychicznych rozpoczął się w latach 50. XX wieku[28]. W tym okresie poznano np. szlaki sygnałowe w komórkach i powstały liczne teorie, wiążące zaburzenia neurologiczne z zakłóceniami coraz lepiej rozumianego neuroprzekaźnictwa w OUN. Powstała również wielka liczba nowych leków.
  12. ↑ Drug screening an impossible gamble since we were getting only 1 new drug a year after thalidomide. The Curies screened hundreds of metals, their salts, and compounds before finding pitchblende. Edison screened over 1600 materials before finding carbon coated cotton for his incandescent lamp. If we were sixteen times luckier than Edison we'd find a drug for schizophrenia with our 100th try. That would be in the year 2065! We closed our lab[9].
  13. ↑ Marcin Szczerbinski[38][39][40], absolwent UJ i pracownik School of Applied Psychology w University College Cork (zob. uczelnie w Irlandii) podkreśla, że PT nie rozwija sprawności wyższego rzędu, tj. złożone rozumowanie, krytyczna ocena, oryginalność i twórczość, lecz jest skuteczna w czasie nabywania prostych umiejętności, które chcemy wykonywać w sposób automatyczny, takich jak szybkie rozpoznawanie wyrazów. Dopiero automatyczne, płynne (biegłe) czytanie pozwala rozumieć treść lektury i odczuwać związaną z tym przyjemność[38]. W PT „biegłość” jest rozpatrywana jako stopień przystosowania do środowiska, czyli jako biegłość behawioralna – połączenie dokładności i szybkości działania[41][42].
  14. ↑ Lindsley używał zwrotu „student is always «right»” odwołując się do odpowiedzi B. Skinnera, na pytanie, dlaczego szkolony szczur zachował się niezgodnie z opisem w książce mistrza: „In this case, the book is wrong! The rat knows best! That's why we still have him in the experiment!”[43][44].
  15. ↑ Wyszukiwarka bazy NCB US National Library of Medicine, wskazuje 13 odpowiedzi na zapytanie „Ogden R. Lindsley” [50].
  16. ↑ Thomas Gilbert – psycholog i inżynier, autor m.in. książki Human Competence: Engineering Worthy Performance[54].
    Po śmierci Gilberta w The Behavior Analyst (1996, 19, 11-18 No. 1, Spring) opublikowano wspomnienie, napisane przez Lindsleya (bliskiego przyjaciela)[55]. Duża część tego tekstu jest zatytułowana „Kosciuszko” – jest wspomnieniem rozmowy, w czasie której Tom powiedział: „Freedom shrieked when Kosciuszko fell! Freedom SHRIEKED, Oggie, Freedom SHRIEKED!”. Po śmierci przyjaciela starał się zrozumieć wymowę tego zdania – poszukiwał w bibliotekach informacji o życiu i śmierci Tadeusza Kościuszki (zob. opis Pomnika Tadeusza Kościuszki w Waszyngtonie).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Early Family Life. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-28]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i Brown University and Experiences in WWII. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-28]. (ang.).
  3. ↑ Stalag Luft IV Gross Tychow, Poland (Enlisted Men). [w:] 303rd Bombardment Group (Heavy) The "Hell's Angels" of the Mighty Eighth Air Force [on-line]. [dostęp 2017-11-28]. (ang.).
  4. ↑ a b Professional Appointments. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-29]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g Harvard, Behavior Research Lab, and the Journal of the Experimental Analysis of Behavior (JEAB). [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-28]. (ang.).
  6. ↑ a b c Ogden Lindsley and Precision Teaching. [w:] Strona internetowa Athabasca University (world-class leader in online and distance education) [on-line]. Athabasca University, Alberta. [dostęp 2017-12-11]. (ang.).
  7. ↑ Podstawy cytochemii. [w:] Prezentacja wykładowa [on-line]. Zakład Biologii Komórki (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii, UJ, 2014-05-22. [dostęp 2017-11-30].
  8. ↑ Burrhus Frederic Skinner > Dzieła z Dziedziny Psychologii. [w:] Encyklopedia książek (źródło: Martin Seymour-Smith „100 Najważniejszych Książek Świata”) [on-line]. [dostęp 2017-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-03)].
  9. ↑ a b c d e f g h i j Ogden Lindsley. My Early Days Of Behavior Analysis With Skinner: Light And Heavy Memories. „Journal of Precision Teaching”. 2 (11), s. 4-6, 1994, XI. (ang.). 
  10. ↑ a b Historical Highlights. [w:] Strona internetowa Haring Center [on-line]. Haring Center. [dostęp 2017-12-03]. (ang.).
  11. ↑ Rick Kubina: Og Came To Oz. [w:] The Precision Teaching Book [on-line]. WordPress, October 2, 2012. [dostęp 2017-12-05]. (ang.).
  12. ↑ University of Kansas and the Birthof Precision Teaching. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-30]. (ang.).
  13. ↑ a b c Later Years and Continuance. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-28]. (ang.).
  14. ↑ Dr. Walter W. Jetter, 88 Former pathologist for state. [w:] HighBeam Research; źródło: The Boston Globe (Boston, MA) July 2, 1994 [on-line]. 1994. [dostęp 2017-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-05)]. (ang.).
  15. ↑ Walter W. Jetter, M.D.. Criminal Abortion. „The New England Journal of Medicine, NEJM”, s. 344–345, March 2, 1950. DOI: 10.1056/NEJM195003022420913. (ang.). 
  16. ↑ a b c d e f g Alexandra Rutherford. B. F. Skinner from laboratory to life. „History of Postwar Social Science Seminar Series (London School of Economics, Centre for Philosophy of Natural and Social Science, CPNSS)”, s. 1–24, April 24, 2007. Department of Psychology York University, Toronto, History and Theory of Psychology Program. (ang.). 
  17. ↑ a b c d Alexandra Rutherford. Skinner boxes for psychotics: Operant conditioning at Metropolitan state hospital. „Behav Anal.”. 26 (2), s. 267–279, 2003 Fall. PMID: 22478407. PMCID: PMC2731451. (ang.). 
  18. ↑ B.F. Skinner: Baby in a Box. [w:] Ladies Home Journal [on-line]. October 1945. [dostęp 2018-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-14)]. (ang.).
  19. ↑ Charlie Jane Anders: Did B.F. Skinner really put babies into boxes?. [w:] Gizmodo [on-line]. 2012. [dostęp 2018-02-04]. (ang.).
  20. ↑ Lauren Piro: The Intriguing History of 1930s Baby Cages. [w:] Good Housekeeping [on-line]. Hearst Communications, Inc., JUN 23, 2015. [dostęp 2018-02-04]. (ang.).
  21. ↑ Richard Flavin: Early Behaviorism: Pseudoscience or Poor Methodology?. [w:] Science Behaving Badly I. [on-line]. R.D. Flavin. [dostęp 2018-02-04]. (ang.).
  22. ↑ O.Lindsley, B.F. Skinner, H.C. Solomon, Studies in behavior therapy; Status Report I, Metropolitan State Hospital, Waltham (Massachusetts), 1953., cyt. według: Francisco Javier Labrador, Skinner and the Rise of Behavior Modification and Behavior Therapy (The Spanish Journal of Psychology 2004, Vol. 7, No. 2, 178–187)
  23. ↑ Cumulative Record >>> Standard Celeration Chart. [w:] The Precision Teaching Book [on-line]. WordPress. [dostęp 2017-12-05]. (ang.).
  24. ↑ a b Behavior Research Company. [w:] Strona internetowa [on-line]. Behavior Research Company. [dostęp 2017-12-03]. (ang.).
  25. ↑ Products : Operant Conditioning & General Behavior > Lindsley Manipulandum Product Number: ENV-122. [w:] Strona internetowa Med Associates, Inc. [on-line]. Med Associates, Inc.. [dostęp 2017-12-14]. (ang.).
  26. ↑ Instrument Co., Inc.: Esterline Angus doesn't keep handing you the same old line!. [w:] Science 152/3730 [on-line]. American Association for the Advancement of Science, 24 czerwca1966. [dostęp 2017-12-15]. (ang.).
  27. ↑ Timothy Leary. The Experiential Typewriter. „Psychedelic Review”. 7, s. 70-85, 1965. (ang.). 
  28. ↑ Dominika Dudek, Marcin Siwek. Rola układu dopaminergicznego w etiopatogenezie zaburzeń depresyjnych. „Farmakoterapia w psychiatrii i neurologii”, s. 211–220, 2008. Instytut Psychiatrii i Neurologii (red. redagowany we współpracy z Sekcją Naukową Psychofarmakologii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego). [zarchiwizowane z adresu]. 
  29. ↑ Owen R. White (University of Washington), Malcolm D. Neely (Washington State Public Schools, Retired Learning Courses): The Chart Book ; An Overview of Standard Celeration Chart Conventions and Practices. [w:] Materiały edukacyjne (seminarium) [on-line]. University of Washington, 2012. s. 1-18. [dostęp 2017-12-12]. (ang.).
  30. ↑ Precision Teaching: Concept Definition and Guiding Principles. [w:] Strona internetowa Athabasca University (world-class leader in online and distance education) [on-line]. Athabasca University, Alberta. [dostęp 2017-12-11]. (ang.). Applications
  31. ↑ a b Ed. R.M. Kubina Jr. Editor A. Moors, C. Starlin. The Taxonomy of Learning and Behavioral Fluency (R.M. Kubina Jr., D.E. Kostewicz, Fan-Yu Lin); Teaching Analytical Thinking Skills to a Learner with Autism (K.J. Ferris, M.A. Fabrizio). „Journal of Precision Teaching and Celeration (official journal of the Standard Celeration Society)”. 25, s. 1—50, 2009. Standard Celeration Society. ISSN 1088-484X. (ang.). 
  32. ↑ Ogden R. Lindsley. Direct measurement and prosthesis of retarded behavior. „Journal of Education”, s. 62–81, 1964. (ang.). 
  33. ↑ Ogden R. Lindsley. Precision teaching: Discoveries and effects. „Journal of Applied Behavior Analysis”, s. 51–57, 1992 Spring. Wiley-Blackwell on behalf of the Society for the Experimental Analysis of Behavior (United States). DOI: 10.1901/jaba.1992.25-51. ISSN 0021-8855. PMID: 16795771. PMCID: PMC1279649. (ang.). 
  34. ↑ a b Richard M. Kubina, Jr. (The Pennsylvania State University), Kirsten K.L. Yurich (The Vista School): The Precision Teaching Book > Introduction to Precision Teaching. Lemont (Pensylwania): 2012, s. 1-18.
  35. ↑ Ogden R. Lindsley: Geriatric behavioral prosthetics. W: Robert Kastenbaum, Ed.: New Thoughts on Old Age. Berlin, Heidelberg: Springer, 1964, s. 41–60. DOI: 10.1007/978-3-662-38534-0. ISBN 978-3-662-37719-2.
  36. ↑ a b Ogden R. Lindsley (University of Kansas). Our Discoveries Over 28 Years. „Journal of Precision Teaching”. X (2), s. 11–13, Spring 1993. (ang.). 
  37. ↑ a b Ogden R. Lindsley. Precision Teaching's Unique Legacy from B. F. Skinner. „Journal of Behavioral Education”. 1 (2), s. 253–266, 1991. Springer US. ISSN 1053-0819. (ang.). 
  38. ↑ a b c Marcin Szczerbinski: Ćwicz krótko, ale często (i mądrze): trening automatycznego rozpoznawania wyrazów metodą nauczania precyzyjnego. [w:] Kursy internetowe [on-line]. Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, 30 kwietnia 2015. [dostęp 2017-11-23]. [zob. też [https://www.education.ie/en/Education-Staff/Information/NEPS-Literacy-Resource/NEPS-Resource-Precision-Teaching-Approach.pdf A precision teaching approach] (NEPS)
  39. ↑ Marcin Szczerbinski (School of Applied Psychology). [w:] University College Cork Coláiste na hOllscoile Corcaigh > Applied Psychology [on-line]. UCC. [dostęp 2018-02-01]. (ang.).
  40. ↑ Marcin Szczerbiński: Jak dzisiaj uczyć czytania. [w:] Kongres edukacyjny [on-line]. Wydawnictwo OPERON. [dostęp 2018-02-01].
  41. ↑ C. Binder. Behavioral fluency: Evolution of a new paradigm. „The Behavior Analyst”, s. 163–197, 1996 Fall. Springer Science+Business Media. ISSN 0738-6729. PMID: 22478257. PMCID: PMC2733609. (ang.). 
  42. ↑ K.R. Johnson, T.V. Layng. On terms and procedures: Fluency. „The Behavior Analyst”, s. 281–288, 1996 Fall. Springer Science+Business Media. ISSN 0738-6729. PMID: 22478264. PMCID: PMC2733608. (ang.). 
  43. ↑ a b The Child Knows Best. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki [on-line]. [dostęp 2018-02-04]. (ang.).
  44. ↑ John Hummel: Behavior Analysis, Education, and Effective Schooling. New Harbinger Publication, 200, s. 226 ss.
  45. ↑ Carl Binder, Cathy L. Watkin. Precision Teaching and Direct Instruction: Measurably Superior Instructional Technology in Schools. „Performance Improvement Quarterly”. 26 (2; Special Issue on Research Update on Key Training and Mentoring Topics), s. 73-115, 23 August 2013. DOI: 10.1002/piq.21145. ISSN 0898-5952. 
  46. ↑ Richard M. Kubina Jr, Marie C. Ward, Michael P. Mozzoni. Helping one person at a time: precision teaching and traumatic brain injury rehabilitation. „Behavioral Interventions”. 15 (3, Special Issue: Brain Injury), s. 189–203, 3 July 2000. John Wiley & Sons Ltd. DOI: <189::AID-BIN55>3.0.CO;2-X 10.1002/1099-078X(200007/09)15:3<189::AID-BIN55>3.0.CO;2-X. 
  47. ↑ I.M. Levy, K.W. Pryor, T.R. McKeon. Is Teaching Simple Surgical Skills Using an Operant Learning Program More Effective Than Teaching by Demonstration?. „Clinical Orthopaedics and Related Research”, s. 945-955, 2016 Apr. Springer Science+Business Media. DOI: 10.1007/s11999-015-4555-8. ISSN 0009-921X. PMID: 26369658. PMCID: PMC4773331. (ang.). 
  48. ↑ T.L. Pocock, T.M. Foster, J.S. McEwan. Precision teaching and fluency: The effects of charting and goal-setting on skaters' performance. „Journal of Behavioral Health and Medicine”, s. 93–118, January 2010. DOI: 10.1037/h0100544. ISSN 0160-7715. (ang.). 
  49. ↑ Publications. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-29]. (ang.).
  50. ↑ Wynik wyszukiwania dla: Ogden R. Lindsley. [w:] Springer Link [on-line]. Springer. [dostęp 2017-11-19]. (ang.).
  51. ↑ Lisa Potts, John W. Eshleman, John O. Cooper. Ogden R. Lindsley and the historical development of precision teaching. „The Behavior Analyst”. 16 (2), s. 177–189, Fall 1993. Springer Science+Business Media. DOI: 10.1007/BF03392622. ISSN 0738-6729. PMCID: PMC2733656. (ang.). 
  52. ↑ Editorial Boards. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-29]. (ang.).
  53. ↑ Society Memberships. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-29]. (ang.).
  54. ↑ Robert F. Mager. Book Review Essay ; 'Human competence—engineering worthy performance'; Authors Thomas F. Gilbert. „NSPI Journal (Performance Improvement)”. 17 (9), November 1978. Wiley. DOI: 10.1002/pfi.4180170915. ISSN 1930-8272. (ang.). , zob. też books.google.pl
  55. ↑ a b Ogden R. Lindsley (University of Kansas and Behavior Research Company). In Memoriam ; Thomas E Gilbert 1927-1995. „The Behavior Analyst”. 19 (1 (Spring)), s. 11-18, 1996. 
  56. ↑ Awards. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-30]. (ang.).
  57. ↑ Presidencies. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-30]. (ang.).
  58. ↑ Avisory Councils. [w:] Precision Teaching Hub and Wiki : Ogden Lindsley (1922–2004) [on-line]. [dostęp 2017-11-30]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ogden_Lindsley&oldid=72822812”