Oddział Telefoniczny Oddziałów Strzeleckich

Oddział Telefoniczny Oddziałów Strzeleckich – pododdział łączności Oddziałów Strzeleckich będący zalążkiem formacji łączności Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Oddział Telefoniczny Oddziałów Strzeleckich został zmobilizowany 3 sierpnia 1914 w Krakowie na bazie Oddziału Telefonicznego Związku Strzeleckiego, zorganizowanego przez inż. Stanisława Żmigrodzkiego[1]. W skład oddziału wchodził komendant i jego zastępca oraz dwa patrole piesze po czterech ludzi[2]. Oddział wziął udział w ćwiczeniach polowych organizowanych przez Związek Strzelecki w 1913 i 1914[1] pod Wieliczką i pod Czernichowem[3], w Tyńcu, pod Skawiną (ćwiczenia nocne), w Zakopanem oraz dwudniowych ćwiczeniach Dawidowie i Basiówce pod Lwowem, a także jednomiesięcznej szkole strzeleckiej w Stróży[4]. Ponieważ ćwiczenia odbywały się w różnych zespołach to „dość znaczny zastęp strzelców przeszedł przeszkolenie w służbie łączności”[4]. Wśród tych strzelców byli: Stanisław Kaszubski ps. „Król” i Leopold Kula ps. „Lis”[4], Edward Gibalski ps. „Franek”, Tadeusz Frank-Wiszniewski ps. „Słoń”, Józef Szajewski ps. „Feliks”, Stanisław Kłak ps. „Złotoń” i Edward Zacharski ps. „Porwa”[5]. Wyszkolenie telegrafistów z powodu braku sprzętu ograniczało się do sygnalizacji chorągiewkami, nauki alfabetu Morse’a oraz obsługi telefonów[6]. Oddział posiadał kilka aparatów telefonicznych austriackich czteroliniowych i kilka bębnów kabla telefonicznego[3].

8 sierpnia 1914 o godz. 3.00 zmobilizowany oddział wymaszerował z Krakowa za batalionem obywatela Mieczysława Trojanowskiego ps. „Ryszard”[7].

W skład oddziału wchodził jego komendant – inż. Stanisław Żmigrodzki ps. „Emil I”[8] oraz dwa patrole[9][10]:
I patrol

II patrol

  • aparacista (zastępca komendanta oddziału) – sierż. Aleksander Winiarski ps. „Jar”,
  • rekwizycista – Hipolit Zawadzki ps. „Czesław”, elektromechanik, uczestnik rewolucji 1905[19], KNzM (3 czerwca 1933)[20],
  • telefonista – Karol Górnicki ps. „Ułan”, elektromechanik, były kawalerzysta armii rosyjskiej, uczestnik rewolucji 1905, członek V PDS w Czortkowie[21], porucznik kawalerii Wojska Polskiego, †26 maja 1928 w Rajczy[22], kawaler Virtuti Militari i KN (pośmiertnie 7 lipca 1931)[15] oraz Krzyża Walecznych (dwukrotnie),
  • telefonista – Stanisław Pieniążek ps. „Pol”[23],
  • telefonista – Władysław Grzybek ps. „Sfinx”, technik budowlany z Krakowa[24],

W Krzeszowicach do oddziału dołączyli: Józef Maziarski ps. „Oszczep”, pocztowiec z Wieliczki[d][25] i Ludwik Grodzicki ps. „Ludek”, technik z Dyrekcji pocztowej w Krakowie[e][26]. Tam też żołnierze otrzymali „ogromne, ciężkie karabiny Werndla i amunicję do kieszeni i plecaków”[27]. W początkowym okresie istnienia oddział posiadał skrzynkę z latarniami sygnalizacyjnymi, parę chorągiewek czerwonych i białych, 3 km woskowanego kabla na 6 bębnach, torbę z narzędziami, dwa aparaty telefoniczne polowe w czarnej skórze, do noszenia na pasie na brzuchu. Cały sprzęt mieścił się w dwóch koszach i był przewożony na jucznym koniu[28]. Jak wspominał Aleksander Winiarski, żołnierze oddziału posiadane aparaty telefoniczne nazywali zabytkami z wojny prusko-austriackiej 1866 – „słuchawki ogromne, a brzęczyk ledwo zipie”[27].

Po zajęciu Kielc oddział uruchomił stałą linię telefoniczną Kielce–Kraków[1].

Oddział stał się kadrą legionowych oddziałów telefonicznych, jakie powstały przy I i II Brygadzie Legionów Polskich, a następnie również przy III Brygadzie i wszystkich pułkach legionowych[29].

Tradycje Oddziału Telefonicznego Oddziałów Strzeleckich kontynuował 5 Batalion Telegraficzny w Krakowie[30]. Na lewej stronie płatu sztandarowego batalionu, na dolnym ramieniu krzyża kawalerskiego wyszyto napis: „Kraków 8 VIII 1914”[7][31].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Strzelec – specjalista budowy linii telefonicznej[11].
  2. ↑ Strzelec – specjalista obsługi stacji telefonicznej[11].
  3. ↑ Strzelec – specjalista naprawy uszkodzeń (posiadał narzędzia)[11].
  4. ↑ Stanisław Żmigrodzki wymienił go w składzie II patrolu, jako telefonistę[11].
  5. ↑ Stanisław Żmigrodzki nie wymienił go w pierwszym składzie oddziału[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Kaliński 1928 ↓, s. 978.
  2. ↑ Żmigrodzki 1935 ↓, s. 21.
  3. ↑ a b Najsarek 1928 ↓, s. 1012.
  4. ↑ a b c Żmigrodzki 1935 ↓, s. 22.
  5. ↑ Stanisław Żmigrodzki. Szkoła letnia Zw. Strzeleckiego w 1913. „Strzelec”. 11, s. 85, 1935-03-17. Warszawa. 
  6. ↑ Drewnowski 1928 ↓, s. 987.
  7. ↑ a b Winiarski 1938 ↓, s. 569.
  8. ↑ Żołnierze Niepodległości: Żmigrodzki Stanisław Tadeusz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  9. ↑ Żmigrodzki 1935 ↓, s. 27–28.
  10. ↑ Winiarski 1938 ↓, s. 571–572.
  11. ↑ a b c d e Żmigrodzki 1935 ↓, s. 28.
  12. ↑ Żołnierze Niepodległości: Gruszecki Mieczysław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  13. ↑ Żołnierze Niepodległości: Świątyński Gustaw. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  14. ↑ a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-03-17].
  15. ↑ a b M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227.
  16. ↑ Winiarski 1938 ↓, s. 572.
  17. ↑ Żołnierze Niepodległości: Spatzier Karol. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  18. ↑ Żołnierze Niepodległości: Krzehlik (Krzechlik) Klaudiusz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  19. ↑ Żołnierze Niepodległości: Zawadzki Hipolit. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  20. ↑ M.P. z 1933 r. nr 131, poz. 172.
  21. ↑ Żołnierze Niepodległości: Górnicki Karol. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 390.
  23. ↑ Żołnierze Niepodległości: Pieniążek Stanisław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  24. ↑ Żołnierze Niepodległości: Grzybek Władysław, ps. „Sfinx”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  25. ↑ Żołnierze Niepodległości: Maziarski Józef Aleksander, ps. „Oszczep”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  26. ↑ Żołnierze Niepodległości: Grodzicki Ludwik. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-03-17].
  27. ↑ a b Winiarski 1938 ↓, s. 573.
  28. ↑ Winiarski 1938 ↓, s. 572–573.
  29. ↑ Kaliński 1928 ↓, s. 978–979.
  30. ↑ Winiarski 1938 ↓, s. 570.
  31. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 7 z 19 czerwca 1937 roku, poz. 89.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oddział_Telefoniczny_Oddziałów_Strzeleckich&oldid=64544083”