Obwód Opoczno Armii Krajowej
 | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozformowanie | 1945 |
| Organizacja | |
| Formacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Obwód Opoczno Armii Krajowej – jednostka terytorialna Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Operowała na terenie powiatu opoczyńskiego. Kryptonimy: „Port”, „Opole”, „Porzeczka”, „Polano”, „Szkółka”, „Flet”, „AE”[1].
Formalnie Obwód Opoczno powstał w marcu 1940 roku. Początkowo wchodził w skład Okręgu Radomsko-Kieleckiego Armii Krajowej[2]. 1 kwietnia 1942 r. Obwód Opoczno przekazano pod komendę Inspektoratu Piotrkowskiego Okręgu AK Łódź[3].
Struktura Obwodu[edytuj | edytuj kod]
Komenda Obwodu[edytuj | edytuj kod]
Kolejnymi komendantami Obwodu Opoczno byli:
- ppor. rez. Józef Kula, ps. „Brzezina”, od listopada do połowy grudnia 1939 r.
- plut. Zdzisław Jaczniakowski, ps. „Kuba”, w 1940 r.
- kpt. Józef Mikina, ps. „Butrym”, „Jedynak”, od wiosny do czerwca 1941 r.
- kpt./mjr Jan Bąkowski, ps. „Rdzawicz”, od jesieni 1941 r. do 28 sierpnia 1942 r.
- kpt Jan Seredyński, ps. „Bolek”, „Reda”, od października 1942 r. do grudnia 1943 r.
- kpt. Włodzimierz Czajkowski, ps. „Zięba”, od grudnia 1943 r. do 9 maja 1944 r.
- ponownie kpt. Jan Seredyński, ps. „Bolek”, „Reda”, od 9 maja 1944 r, do 19 stycznia 1945 r.[4]
Struktura terytorialna[edytuj | edytuj kod]
Obwód podzielono na cztery rejony gminne i jeden miejski. Oznaczono je kryptonimami pochodzącymi od pierwszych liter pseudonimów komendantów:
- Rejon I — kryptonim M-I — gminy: Machory, Topolice, Wielka Wola, Niewierszyn i Radonia. Komendant: por./kpt. Stefan Szlązak, ps. „Malwa”.
- Rejon II — kryptonimy: T-II, O-II — gminy: Białaczów, Bukowiec, Kunice, Brzustowiec, Opoczno. Komendanci: por. Zdzisław Brzeski, ps. „Topór”, Zygmunt Helion, ps. „Okularnik”, „Margas”.
- Rejon III — kryptonim J-III — gminy: Rusinów, Przysucha. Komendant: Edward Wiórkiewicz, ps. „Jastrząb”.
- Rejon IV — kryptonim G-IV — gminy: Drzewica, Krzczonów. Komendant: ppor. Zygmunt Mirkowski, ps. „Góra”.
- Rejon V — Opoczno-Miasto, podzielony na cztery dzielnice -— brak obsady.
Według stanu na 15 kwietnia 1942 r. obwód liczył 875 żołnierzy, a 1 grudnia 1944 r. 2068 żołnierzy[1].
Na terenie Obwodu Opoczno działało wiele oddziałów partyzanckich, m.in. „Trojan” (pod dowództwem Mariana Tarkowskiego, ps. „Trojan”), „Wicher” (pod dowództwem ppor. Witolda Kucharskiego, ps. „Mazur”, „Wicher”[5]), „Burza” (pod dowództwem sierż. Stanisława Karlińskiego, ps. „Kruk”, „Onufry”, „Burza”[6]). „Błysk” (pod dowództwem Wilhelma Czulaka, ps. „Góral”), „Henryk” (pod dowództwem ppor. pilota Henryka Furmańczyka, ps. „Henryk”), „Bończa” (pod dowództwem ppor. Kazimierza Załęskiego, ps. „Bończa”)[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wawrzyniak 1988 ↓, s. 36.
- ↑ Wawrzyniak 1988 ↓, s. 34.
- ↑ Niemierowska-Szczepańczyk 1992 ↓, s. 74.
- ↑ Wawrzyniak 1988 ↓, s. 35.
- ↑ Niemierowska-Szczepańczyk 1992 ↓, s. 115.
- ↑ Niemierowska-Szczepańczyk 1992 ↓, s. 122.
- ↑ Niemierowska-Szczepańczyk 1992 ↓, s. 126.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bożenna Niemierowska-Szczepańczyk: Z przeżyć okupacyjnych na Ziemi Opoczyńskiej. Wyd. drugie poprawione i uzupełnione. Łódź: 1992.
- Eugeniusz Wawrzyniak: Na rubieży Okręgu AK Łódź. Warszawa: Pax, 1988. ISBN 83-211-0928-4.