Nowe Choćkowce

Nowe Choćkowce
Новыя Хацькоўцы
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Rejon	wołkowyski
Sielsowiet	Wołkowysk
Populacja (2009); • liczba ludności	; 223
Nr kierunkowy	+375 1512
Kod pocztowy	231891
Tablice rejestracyjne	4
	Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Nowe Choćkowce
	Położenie na mapie Białorusi Nowe Choćkowce
	53°05′17,2″N 24°24′26,3″E/53,088111 24,407306

Nowe Choćkowce (biał. Новыя Хацькоўцы; ros. Новые Хотьковцы) – wieś na Białorusi, w rejonie wołkowyskim obwodu grodzieńskiego, około 9 km na południe od Wołkowyska.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś Nowe Choćkowce powstała w 1966 roku jako siedziba kołchozu im. Zasłonowa, który urządzono w zabudowaniach będących pozostałościami po folwarku Choćkowce nad rzeką Roś. Wieś Choćkowce znajduje się 2 km na południowy zachód od dawnych zabudowań folwarku. Wieś Nowe Choćkowce rozrosła się i obecnie jej centrum znajduje się na drugim (prawym) brzegu rzeki.

Pierwsze wzmianki o Choćkowcach pochodzą z XVII wieku. Od XVIII wieku dobra należały do rodziny Jelskich herbu Pielesz. Adam Jelski, wojski wołkowyski, kupił w 1781 roku od Tadeusza Puchalskiego miejscowości Kosin i Łukawicę za 90 tysięcy złotych, a jego syn Tadeusz (zm. w 1876 roku) został właścicielem Choćkowców. Na przełomie XIX i XX wieku majątek o powierzchni około 600 hektarów był własnością Henryki Jelskiej (1858–1927), wnuczki Tadeusza, i jej męża Adama Eustachego Jelskiego (1838–1915). Po jej śmierci majątek został podzielony między ich córki, a Choćkowce dostały się jednej z nich, Janinie Wereszczakowej (1885–1948), która była ostatnią właścicielką majątku, do II wojny światowej^[2]^[3].

Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Choćkowce, wcześniej należące do powiatu wołkowyskiego województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej, znalazły się na terenie powiatu wołkowyskiego (ujezdu), wchodzącego w skład kolejno guberni: słonimskiej, litewskiej i grodzieńskiej Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku wieś wróciła do Polski, weszła w skład gminy Biskupice powiatu wołkowyskiego województwa białostockiego, od 1945 roku – był w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi^[4].

Na terenie wsi Nowe Choćkowce stoi ograbiona kapliczka^[5], ponadto są tu: siedziba leśnictwa, sklep, punkt felczersko-akuszerski, dom kultury i biblioteka.

Dawny dwór[edytuj | edytuj kod]

Siedziba kołchozu znajduje się w miejscu będącym pozostałościami po folwarku Choćkowce^[3], nad lewym brzegiem rzeki Roś. Co najmniej do I wojny światowej istniał tu stary, rozległy, parterowy dwór modrzewiowy, pochodzący z końca XVIII wieku (prawdopodobnie po 1780 roku). W ciągu XIX wieku dwór został jeszcze bardziej rozbudowany, miał czterokolumnowy ganek, zwieńczony trójkątnym szczytem. Od strony ogrodu znajdował się centralny taras. Dom był kryty gontowym czterospadowym dachem^[2].

Nie wiadomo, kiedy dwór został zniszczony. Już w okresie międzywojennym rodzina właścicieli mieszkała w jednej z oficyn. Ze starych zabudowań do 1939 roku zachował się jedynie stojący nieopodal stary sześcioboczny, dwukondygnacyjny lamus, służący wtedy celom mieszkalnym^[2]. Do czasów dzisiejszych zachowało się parę innych elementów architektury z początku XX wieku^[6]: wybudowana w latach 1908–1909 oficyna i młyn, ponadto fragment zdziczałego parku.

Dwór był otoczony przez park o powierzchni około 5,5 ha, w tym 2 hektary stawu (otaczający dom od północy i zachodu), z dużą liczbą sędziwych, liściastych i iglastych drzew^[2].

Majątek w Choćkowcach jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego^[2].