Nikos Skalkotas
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
 | |
Nikos Skalkotas, gr. Nίκος Σκαλκώτας (ur. 21 marca 1904 w Chalkidzie, zm. 20 września 1949 w Atenach[1]) – grecki kompozytor.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W wieku 5 lat rozpoczął naukę gry na skrzypcach[1], uczył się u swojego ojca i wuja[2], w 1914 roku po raz pierwszy wystąpił publicznie[2]. W latach 1914–1920 kształcił się w konserwatorium w Atenach u Tony’ego Schulze, studia ukończył z wyróżnieniem[1][2]. W 1921 roku wyjechał do Berlina, gdzie studiował w Hochschule für Musik u Willy’ego Hessa (1921–1923) oraz Paula Juona i Roberta Kahna (1923–1925)[1]. W tym okresie zrezygnował z kariery skrzypka i poświęcił się wyłącznie komponowaniu[1]. Od 1925 do 1927 roku uczył się kompozycji u Philippa Jarnacha[1][2]. W latach 1927–1931 był uczniem Arnolda Schönberga w Preußische Akademie der Künste[1][2]. Konsultował się też w zakresie kompozycji z Kurtem Weillem[1][2].
Podczas pobytu w Berlinie utrzymywał się, grając w zespołach kawiarnianych i kinowych[1]. Przez pewien czas otrzymywał wsparcie finansowe od greckiego kolekcjonera Manolisa Benakisa, jednak po zerwaniu z nim w 1931 roku popadł w kłopoty finansowe[1]. W 1933 roku, w związku ze wzrostem sympatii dla nazistów i ich programową wrogością wobec awangardy muzycznej, wrócił do Grecji, zostawiając swoje partytury w Berlinie jako zastaw za długi[1]. Po powrocie do ojczyzny występował w Atenach jako członek orkiestr, jego kompozycje spotkały się jednak z niezrozumieniem i zmarł w zapomnieniu[1]. Doceniony został dopiero po śmierci[1].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Tworzył pod silnym wpływem Arnolda Schönberga, który w swojej książce Style and Idea (1950) wymienił Skalkottasa jako jednego ze swoich najzdolniejszych uczniów[1][2]. Przejął technikę dodekafoniczną, traktując jednak jej zasady nieortodoksyjnie, operując kilkoma lub kilkunastoma seriami, często niespokrewnionymi[1]. Wpływ Schönberga widoczny jest zwłaszcza w rozwiniętej pracy tematycznej i stosowaniu techniki wariacyjnej[1]. Nie naśladował jednak swojego mistrza niewolniczo, równoważąc jego oddziaływanie sięganiem po elementy neoklasycyzmu i nawiązaniami do twórczości Strawinskiego oraz Bartóka[1]. Oprócz utworów dwunastodźwiękowych pisał kompozycje atonalne, dokonywał też nawrotów do tonalności[1].
Wybrane kompozycje[edytuj | edytuj kod]
(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])
Utwory orkiestrowe
- Koncert na instrumenty dęte (1929, zaginiony)
- Mała suita na skrzypce i orkiestrą kameralną (1929, zaginiona)
- Koncert na fortepian, skrzypce i orkiestrę kameralną (1930, zaginiony)
- 2 suity symfoniczne (I 1935, II 1944 zinstr. 1946–1949)
- 3 koncerty fortepianowe (I 1931, II 1937–1938, III na fortepian, 10 instrumentów dętych i perkusję 1938–1939)
- 36 tańców greckich (1931–1936, 2. wersja 1949)
- Concertino na 2 fortepiany i orkiestrę (1935)
- Koncert skrzypcowy (1937–1938)
- Koncert na wiolonczelę i orkiestrę (1938, zaginiony)
- Koncert na skrzypce, altówkę, instrumenty dęte i kontrabasy (1939–1940)
- Mała suita na orkiestrę smyczkową (1941)
- Koncert na kontrabas i orkiestrę (ok. 1941–1943)
- uwertura Powrót Odyseusza (1944)
- Koncert na 2 skrzypiec i orkiestrę (1944–1945)
- Symfonia klasyczna na instrumenty dęte, 2 harfy i 8 kontrabasów (1947)
- Sinfonietta B (1948)
- Concertino C na fortepian (1948)
- Mała suita taneczna (1949)
- Morceau charactéristique na ksylofon i orkiestrę (1949)
- I talasa (1949)
Utwory kameralne
- 2 tria smyczkowe (I 1924 zaginione, II 1935)
- Sonata na skrzypce solo (1925)
- 4 kwartety smyczkowe (I 1928, II 1929 zaginiony, III 1935, IV 1940)
- Oktet na flet, klarnet, fagot, trąbkę, puzon i trio fortepianowe (1929, zaginiony)
- Ewkoli musiki na kwartet smyczkowy (1929, zaginione)
- Oktet na kwartet dęty drewniany i kwartet smyczkowy (1931)
- Trio fortepianowe (1936)
- Der Marsch der kleinen Soldaten, Rondo, Nachstück, Kleiner Choral und Fuge na skrzypce i fortepian (1937–1938)
- Suita na wiolonczelę i fortepian (1937–1938, zaginiona)
- Duo na skrzypce i altówkę (1938)
- 8 wariacji na temat greckiej pieśni ludowej na trio fortepianowe (1938)
- 9 tańców greckich na kwartet smyczkowy (1938–1947)
- Gavotte, Scherzo, Menuetto cantato na skrzypce i fortepian (1939)
- Concertino na obój i fortepian (1939)
- Scherzo na kwartet fortepianowy (1939–1940)
- 10 szkiców na kwartet smyczkowy lub orkiestrę smyczkową (1940)
- Concertino na trąbkę i fortepian (1940–1942)
- 2 kwartety na obój, fagot, trąbkę i fortepian (1940–1942)
- 6 tańców greckich na skrzypce i fortepian (1940–1947)
- Largo na wiolonczelę i fortepian (1941–1942)
- Sonata concertante na fagot i fortepian (1943)
- Mikri serenata na wiolonczelę i fortepian (1945)
- Bolero na wiolonczelę i fortepian (1945)
- 3 greckie pieśni ludowe na skrzypce i fortepian (1945–1946)
- 2 małe suity na skrzypce i fortepian (1946, 1949)
- Zarte Melodie na wiolonczelę i fortepian (1949)
- Duo na skrzypce i wiolonczelę (1947)
Utwory fortepianowe
- Sonatina (1927)
- 15 małych wariacji (1927)
- 4 suity (I 1936, II i III 1940, IV 1941)
- 32 utwory (1940)
- 4 etiudy (1941)
Utwory wokalno-instrumentalne
- 3 pieśni na głos i fortepian (1932–1938)
- Kapote na sopran lub baryton i fortepian (1938–1939)
- 16 pieśni na mezzosopran i fortepian (1941)
- To fengari na sopran i fortepian (1941–1942)
- To tragudi tu klidona na 2 soprany i 2 mezzosoprany (1943–1944)
Utwory sceniczne
- balet I Lijeri kie o Charos (1938, 2. wersja 1947)
- muzyka do baśni dramatycznej Chrisosa Ewelpidisa Me tu Maju ta maja na recytatora, sopran, chór ad libitum i orkiestrę (1943–1944, orkiestracja 1949)
- muzyka do sztuki Williama Szekspira Henryk V (1947–1948, zaginiona)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 9. Część biograficzna s–sł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 280–281. ISBN 978-83-224-0865-0.
- ↑ a b c d e f g h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3355–3356. ISBN 0-02-865530-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Nikos Skalkotas – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project