Nihon

Nihon
kopernik ← nihon → flerow
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.

nihon, Nh, 113
(łac. nihonium)

Grupa, okres, blok

13, 7, p

Masa atomowa

[286][1][a]

Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Nihon (Nh, łac. nihonium) – syntetyczny pierwiastek chemiczny, transuranowiec o liczbie atomowej 113. W układzie okresowym znajduje się w bloku p bezpośrednio pod talem, dlatego bywa nazywany nieoficjalnie eka-talem.

Badania[edytuj | edytuj kod]

1 lutego 2004 roku zespół złożony z rosyjskich naukowców ze Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej oraz amerykańskich naukowców z Lawrence Livermore National Laboratory doniósł o wytworzeniu czterech atomów moskowu, które po rozpadzie utworzyły atomy nihonu. Izotop tego pierwiastka o najdłuższym czasie życia, 286113Nh, zaobserwowano w łańcuchu rozpadów jądra tenesu, również wytworzonego w Dubnej, w 2009 roku[2].

28 września 2004 roku zespół japońskich naukowców z instytutu Riken doniósł, że również odniósł sukces w syntetyzowaniu nihonu, uzyskując pojedynczy atom lżejszego izotopu tego pierwiastka, 278113Nh[3]. W 2012 roku japońskiemu zespołowi udało się uzyskać kolejny atom tego izotopu, który rozpadł się przez szereg sześciu kolejnych rozpadów alfa, prowadzący do znanych izotopów. Jądro potomne 262105Db nie rozpadło się przez spontaniczne rozszczepienie jak poprzednim razem, ale przez emisję cząstki alfa, zgodnie z wcześniejszymi obserwacjami tego izotopu. To potwierdziło, że zsyntetyzowane jądro atomowe istotnie było jądrem pierwiastka 113[4].

20983Bi + 7030Zn → 279113Nh* → 278113Nh + 10n

W grudniu 2015 roku Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej uznała, że prace zespołu z Riken spełniają kryteria wymagane dla uznania odkrycia pierwiastka 113; tym samym Japończycy uzyskali prawo do jego nazwania[5].

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Przed zatwierdzeniem ostatecznej nazwy stosowano nazwę systematyczną wynikającą z liczby atomowej – ununtrium. 28 listopada 2016 roku IUPAC nadała pierwiastkowi nazwę nihonium (Nh), akceptując propozycję jego odkrywców z Riken. Wywodzi się ona ze słowa Nihon oznaczającego Japonię[6][7]. Komisja Terminologii Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego zaproponowała dla tego pierwiastka nazwę polską – nihon[8].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wartość w nawiasach klamrowych jest liczbą masową najtrwalszego izotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 286,18246 u (286
    Nh    ).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
  2. ↑ Yu. Ts. Oganessian i inni, Synthesis of a New Element with Atomic Number Z = 117, „Physical Review Letters”, 104 (14), 2010, art. nr 142502, DOI: 10.1103/PhysRevLett.104.142502 (ang.).
  3. ↑ Japanese scientists create heaviest ever element [online], Xinhuanet, 28 września 2004 [zarchiwizowane z adresu 2016-08-09] (ang.).
  4. ↑ Search for Element 113 Concluded at Last [online], ScienceDaily, 26 września 2012 [dostęp 2019-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-11] (ang.).
  5. ↑ Discovery and Assignment of Elements with Atomic Numbers 113, 115, 117 and 118 [online], IUPAC, 30 grudnia 2015 [dostęp 2019-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-31] (ang.).
  6. ↑ IUPAC is naming the four new elements nihonium, moscovium, tennessine, and oganesson [online], IUPAC, 8 czerwca 2016 [dostęp 2019-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-08] (ang.).
  7. ↑ IUPAC announces the names of the elements 113, 115, 117, and 118 [online], IUPAC, 30 listopada 2016 [dostęp 2019-12-31] (ang.).
  8. ↑ O nazwach pierwiastków 113, 115, 117 i 118 w języku polskim oraz o nazw tych odmianie [online], Komisja Terminologii Chemicznej PTChem, 2018 [dostęp 2019-12-31].
p • d • e
Układ okresowy pierwiastków
1 2   3[i] 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
1 H   He
2 Li Be   B C N O F Ne
3 Na Mg   Al Si P S Cl Ar
4 K Ca   Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
5 Rb Sr   Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
6 Cs Ba   La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
7 Fr Ra   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
8 Uue Ubn ✱  
  ✱ Ubu Ubb Ubt Ubq Ubp Ubh Ubs ...[ii]  
Metale alkaliczne Metale ziem
alkalicznych 		Lantanowce Aktynowce Metale przejściowe Metale Półmetale Niemetale Halogeny Gazy szlachetne Właściwości
nieznane
  1. ↑ Alternatywnie do skandowców zalicza się często nie lutet i lorens, lecz lantan, aktyn oraz hipotetyczny unbiun.
  2. ↑ Budowa 8. okresu jest przedmiotem badań teoretycznych i dokładne umiejscowienie pierwiastków tego okresu w ramach układu okresowego jest niepewne.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nihon&oldid=70288966”