Mural

Mural – rodzaj malatury, nazwa pochodzenia hiszpańskiego oznaczająca w skrócie dzieło dekoracyjnego malarstwa ściennego, najczęściej monumentalne. Murale jako malarstwo ścienne pochodzi jeszcze z okresu prehistorii, były szczególnie rozpowszechnione w starożytnym Rzymie na ulicach miast^[1].

Malowidła takie, w zależności od intencji twórcy, mogą mieć na celu impresję odbiorcy, reklamę jakiegoś produktu lub promocję akcji charytatywnej.

Murale można zdefiniować jako wielkoformatową grafikę na ścianach budynków.

W Polsce w okresie PRL-u szczególnie upowszechniły się murale reklamujące przedsiębiorstwa i instytucje, które zasadniczo reklamy nie potrzebowały, ponieważ najczęściej byli to monopoliści na rynku. Niemalże w każdym mieście była gdzieś namalowana reklama PKO, PZU czy Totalizatora Sportowego albo Pewexu. Były też reklamy lokalnych fabryk i zakładów. Na przykład w Łodzi do dziś można spotkać murale Zakładów Przemysłu Bawełnianego im. Armii Ludowej, czy Zakładów Przemysłu Jedwabniczego „Pierwsza”.

Łódzkie „murale”, jako pierwsze i jedyne w Polsce, doczekały się publikacji monograficznej, wydanej w 2010 roku^[2].

Murale z okresu PRL[edytuj | edytuj kod]

Pewex – reklama na budynku w Gdańsku
Mural PKO BP w Gdyni
Mural w Lwówku Ślaskim
Reklama ZPB im. Armii Ludowej w Łodzi
Reklama PKO BP w Trzciance
Mural będący nośnikiem treści społecznych (mural propagandowy) z portu morskiego w Helu
Mural Foton Jubiler Warszawa Praga
Mural banku PKO w Brodnicy, obecnie zakryty warstwą termoizolacji

Murale współczesne[edytuj | edytuj kod]

Dziewczynka z konewką w Białymstoku
Ostrowiec Świętokrzyski – logo NSZZ „Solidarność” z podobizną księdza Popiełuszki
Mural w Nowej Rudzie poświęcony żołnierzom wyklętym
Mural w Dusznikach-Zdroju
Mural w Gdańsku
Mural przy ul. Piotrkowskiej w Łodzi autorstwa grupy Design Futura
Mural autorstwa grupy TATS-CRU w Łodzi
Mural grupy Twożywo na nieistniejącej już kamienicy przy ul. Pańskiej 112 w Warszawie
Malowidło ścienne przy ulicy Na Stoku w Gdańsku
Mural przy ul. Pilotów w Gdańsku
Przestrzenny mural na rogu ul. Tuwima i Piotrkowskiej w Łodzi (nieistniejący)
Reklama Polisy SA przy ul. Siennej 45 w Warszawie
Antyrasistowski mural w Białymstoku – autorzy Anita Kitlas i Francesco Cherkos
Mural w Gdańsku przedstawiający Jana Pawła II i Lecha Wałęsę
Powstanie wielkopolskie – kamienica w Ostrowie Wlkp.
Festiwal kultury romskiej Romane Dyvesa w Gorzowie Wlkp.
Mural przedstawiający kurę w Katowicach
Mural na tyłach ul. Foksal (Warszawa Śródmieście)
Pierwszy Mural w Nowej Hucie NCK.
Projekt Aleksandra Toborowicz, wykonanie studenci krakowskiej ASP. Powstał 19.10.2013 r.
Mural na 11-kondygnacyjnym budynku przy ul. Moczyńskiego w Bydgoszczy
Mural na kamienicy przy ul. Piotra Skargi w Bydgoszczy
Mural na Placu Społecznym we Wrocławiu. Wykonany w ramach akcji charytatywnej Bitwa na Nakrętki
„Trójwymiarowy” mural na Rynku Śródeckim w Poznaniu zatytułowany „Opowieść śródecka z trębaczem na dachu i kotem w tle”, ukończony 21 września 2015
Mural poświęcony Rewolucji 1905 roku. Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. nr 58. Autor: Takie Pany. Data ukończenia: 27.11.2015 r.
Mural poświęcony wydarzeniom z czerwca 1956 roku w Poznaniu przy ulicy Górna Wilda
Mural upamiętniający gen. bryg. Ludwika Krempę w Sanoku
Mural Anny Wazówny w Brodnicy
Mural poświęcony piosenkarce Korze w Warszawie
Mural „Caritas” według projektu witraża Stanisława Wyspiańskiego, Kraków szpital na Siemiradzkiego
Mural w Raszkowie przedstawiający Władysława II Jagiełło, Zygmunta I Starego i pięciu braci Chwalczeskich: Stanisława, Piotra, Andrzeja, Franciszka i Jerzego.
Mural poświęcony Andrzejowi Bieniaszowi, muzykowi Püdelsów.
Kraków ul. Koletek 8

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Murale – sztuka, która powraca do polskich miast. Daj się zaskoczyć! [online], Budynkowo.pl – Architektura | Budynki | Zabytki | Nieruchomości | Budownictwo [dostęp 2019-10-09] (pol.).
↑ Bartosz Stępień, Łódzkie murale. Niedoceniona grafika użytkowa PRL-u., Księży Młyn, Łódź 2010, ISBN 83-7729-038-3, ISBN 978-8377290385

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] Murale – sztuka, która powraca do polskich miast. Daj się zaskoczyć! [online], Budynkowo.pl – Architektura | Budynki | Zabytki | Nieruchomości | Budownictwo [dostęp 2019-10-09] (pol.).

[2] Bartosz Stępień, Łódzkie murale. Niedoceniona grafika użytkowa PRL-u., Księży Młyn, Łódź 2010, ISBN 83-7729-038-3, ISBN 978-8377290385

[1]

[2]