Minuskuł 51
,_Acts_1.png) Początek Dziejów Apostolskich | |
| Data powstania | XIII wiek |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Numer | 51 |
| Zawartość | Nowy Testament (bez Apokalipsy) † |
| Język | grecki |
| Rozmiary | 30 × 22 cm |
| Typ tekstu | bizantyjski |
| Kategoria | brak |
| Miejsce przechowywania | |
Minuskuł 51 (wedle numeracji Gregory–Aland) δ 364 (Soden)[1] – rękopis Nowego Testamentu bez Apokalipsy, z XIII wieku pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim. Przechowywany jest w Oksfordzie. Był wykorzystywany w dawnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Rękopis został przystosowany do czytań liturgicznych, stosuje niezwykłą kolejność ksiąg. Część kart kodeksu została utracona.
Opis rękopisu[edytuj | edytuj kod]
Kodeks zawiera pełny tekst Nowego Testamentu bez Apokalipsy, na 325 pergaminowych kartach (30 na 22 cm)[2][3]. Część kart została utracona (2 Piotra 3,2-17; Mateusz 18,12-35; Marek 2,8-3,4)[4]. Stosuje niezwykłą kolejność ksiąg: Dzieje Apostolskie, Listy Pawła, Listy powszechne, Ewangelie (podobnie kodeks 234)[5].
Tekst rękopisu pisany jest dwoma kolumnami na stronę, w 28 linijek na stronę[2].
Tekst jest dzielony według rozdziałów (κεφαλαια), których numery podane zostały w bocznym marginesie, a tytuły (τιτλοι) podane zostały na górze strony. Ponadto Ewangelie dzielone są również według podziału na Sekcje Ammoniusza, ale brak odniesień do Kanonów Euzebiusza. W Dziejach i Listach zastosowano Aparat Eutaliusza[5][4].
Na początku zawiera Prolegomenę, zawiera księgi liturgiczne z życiorysami świętych (Synaksarion i Menologium) na końcu rękopisu, noty liturgiczne na marginesie[4].
Tekst[edytuj | edytuj kod]
Grecki tekst Nowego Testamentu reprezentuje bizantyjską tradycję tekstualną. Aland nie umieścił go w żadnej kategorii[6][7]. Rękopis został zbadany metodą wielokrotnych wariantów Claremont Profile Method w Łk 1 i Łk 20, w których reprezentuje standardowy tekst bizantyjski[8].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Gregory datował go na XII wiek[4], Kurt Aland datował na XIII wiek[2], aktualnie INTF datuje na wiek XIII[2].
William Laud w 1636 roku podarował go bibliotece. John Mill wykorzystał go w swym wydaniu (jako Laud 2). Mill zauważył podobieństwo tekstualne do Poligloty kompluteńskiej. Richard Bentley skolacjonował jego tekst[4].
Johann Jakob Wettstein wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu, nadał mu numer 51 i sporządził jego opis[9]. Griesbach sprawdził niektóre jego warianty[10][4]. Nie jest wykorzystywany we współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu[11][12].
Rękopis przechowywany jest w Bibliotece Bodlejańskiej (Laud. Gr. 31) w Oksfordzie[2][3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gregory 1908 ↓, s. 50.
- ↑ a b c d e Aland 1963 ↓, s. 63.
- ↑ a b Cod. 51 INTF ↓.
- ↑ a b c d e f Gregory 1900 ↓, s. 140.
- ↑ a b Scrivener 1894 ↓, s. 197-198.
- ↑ Aland i Aland 1989 ↓, s. 324.
- ↑ Aland i Aland 1995 ↓, s. 138.
- ↑ Wisse 1982 ↓, s. 54.
- ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 51.
- ↑ Griesbach 1809 ↓, s. CIV.
- ↑ NA26 1991 ↓, s. 49*-50*.
- ↑ NA27 2006 ↓, s. 58*-59*.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Listy rękopisów
- INTF: Kodeks 51 (GA). [w:] Liste Handschriften [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2022-12-19]. (niem.).
- Kurt Aland: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neuen Testaments. Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1963, s. 63. (niem.).
- Caspar René Gregory: Die griechischen Handschriften des Neuen Testament. Leipzig: J.C. Hinrichs’sche Buchhandlung, 1908, s. 50. (niem.).
- Wydania krytyczne NT
- E. Nestle, E. Nastle, K. Aland: Novum Testamentum Graece. Wyd. 26. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1991. ISBN 3-438-05100-1. [w skrócie NA26]
- Eberhard Nestle, Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2006. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
- J.J. Wettstein: Novum Testamentum Graecum. T. 1. Amstelodami: Ex Officina Dommeriana, 1751. (łac.).
- Introdukcje do krytyki tekstu NT
- Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neues Testaments: Einführung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
- K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 138. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).
- C.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1900, s. 139-140. (niem.).
- J.J. Griesbach: Novum Testamentum Graece. T. 1. Londini: 1809, s. 104. (łac.).
- F.H.A. Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: 1894, s. 197-198. (ang.).
- Inne