Milica Hrebeljanović
 Portret z monasteru Ljubostinja, 1402–1405 | |
| Imię i nazwisko urodzenia | Milica Nemanjić |
|---|---|
| Data urodzenia | ok. 1335 |
| Data śmierci | 11 listopada 1405 |
| Małżeństwo | |
| Krewni i powinowaci | |
Milica Hrebeljanović, z domu Nemanjić (serb. Милица Немањић Хребељановић, ur. ok. 1335, zm. 11 listopada 1405) – księżna serbska, żona księcia Łazarza I Hrebeljanovicia. W latach 1389–1393 sprawowała rządy w Serbii w imieniu niepełnoletniego syna Stefana.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Córka Vratka Nemanjicia, prawnuka Vukana Nemanjicia[1]. Pochodziła z linii bocznej carskiego rodu Nemanjiciów[1][2]. W 1353 r. wyszła za mąż za serbskiego władcę Łazarza I Hrebeljanovicia, który wykorzystał jej carskie pochodzenie do wzmocnienia swojej władzy. Urodziła dwóch synów i pięć córek: Stefana, Vuka, Marę, Jelenę, Draganę, Teodorę i Oliverę. Gdy 15 czerwca 1389 r. jej mąż poległ w bitwie na Kosowym Polu, podczas której Serbowie zostali pokonani przez siły osmańskie, Milica przejęła rządy. W imieniu niepełnoletnich synów, w latach 1389–1393 sprawowała faktyczną władzę w Serbii[3]. W tym czasie oddała córkę Oliverę do haremu sułtana Bajazyda, by uchronić pozostałości księstwa[3][2]. Jej decyzje polityczne pozwoliły zachować względną niezależność[2]. W 1392 r. przeniosła szczątki męża do monasteru Rawanica[3]; opis uroczystości pogrzebowych oraz lament wdowy nad trumną pojawiły się później w istotnych tekstach średniowiecznej literatury serbskiej[4]. W 1393 r. władzę przejął jej syn Stefan, a Milica wstąpiła do monasteru Ljubostinja[3], który założyła około 1390 r.[5] Tam przyjęła imię zakonne Eugenia i zajęła się nauką oraz tworzeniem dzieł literackich[3]. Dwukrotnie jednak – w maju 1398 i w r. 1403 – wstawiła się za Stefanem u sułtana[5]. Przyjaźniła się z poetką, mniszką Jefimią, która wspierała ją w sprawach politycznych[6]. Zmarła w 1405 r.[3]
Jak jej mąż Lazar[7], Milica została kanonizowana przez Serbski Kościół Prawosławny. Jest znana jako święta Eugenia (Jevgenija), czyli pod imieniem, które przyjęła w klasztorze[8]. Jej postać pojawia się także w innych Kościołach wschodnich[9]. Jest popularną postacią w serbskim folklorze, jedną z bohaterek mitu kosowskiego, cyklu kosowskiego oraz ludowych eposów, takich jak Budowa Rawanicy czy Car Łazarz i caryca Milica[1]. Odwaga i mądrość Milicy były opisywane przez Grzegorza Cambłaka i Konstantyna Kosteneckiego[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Brzozowska 2013 ↓, s. 61.
- ↑ a b c Gavrilović 2006 ↓, s. 74.
- ↑ a b c d e f Brzozowska 2013 ↓, s. 62.
- ↑ Brzozowska 2013 ↓, s. 67.
- ↑ a b c Gavrilović 2006 ↓, s. 75.
- ↑ Gavrilović 2006 ↓, s. 78.
- ↑ Brzozowska 2013 ↓, s. 66.
- ↑ Brzozowska 2013 ↓, s. 64.
- ↑ Brzozowska 2013 ↓, s. 60.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zofia Brzozowska. Księżna Milica – między sakralizacją władzy monarszej, oficjalnym kultem cerkiewnym i narodowym mitem. „Poznańskie Studia Slawistyczne”. 5, s. 59–73, 2013. Poznań: Uniwersytet Adama Mickiewicza. ISSN 2084-3011.
- Zaga Gavrilović: Women in Serbian politics, diplomacy and art at the beginning of Ottoman rule. W: Byzantine Style, Religion and Civilization: In Honour of Sir Steven Runciman. Elizabeth Jeffreys (red.). Cambridge: Cambridge University Press, 2006. ISBN 978-0-7190-6592-7.