Michał Wiszniewski
 Portret Michała Wiszniewskiego autorstwa Rafała Hadziewicza. | |
 Prus I | |
| Rodzina | Wiszniewscy herbu Prus I |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ok. 27 września 1794 |
| Data i miejsce śmierci | 22 grudnia 1865 |
| Ojciec | Aleksander |
| Matka | Marianna Borzek |
| Żona | Elżbieta z Lisieckich |
| Dzieci | Ludwika (ur. 1820), Maria (ur. 1824), |
Michał Wiszniewski (ur. 27 września 1794 w Firlejowie k. Rohatyna, zm. 22 grudnia 1865 w Nicei) – polski filozof, psycholog oraz historyk literatury.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Michał Wiszniewski urodził się w polskiej rodzinie szlacheckiej Wiszniewskich herbu Prus I. Był synem Aleksandra i Marianny Borzek.
Ukończył Liceum Krzemienieckie, w którym przez pewien czas był także profesorem. W 1831 został profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Brał udział w rewolucji krakowskiej 1846. Według Adama A.Kosińskiego, był prezesem rządu rewolucyjnego[1].
W 1848 opuścił Polskę i udał się na emigrację do Włoch, gdzie m.in. prowadził interesy finansowo- giełdowe w Turynie i Genui. W 1859 dzięki różnym koneksjom i przyjaźni z ministrem i premierem Camillo Cavourem otrzymał tytuł książęcy – przedstawił wywód genealogiczny jakoby pochodził od książąt pruskich, co jest tylko elementem legendy herbowej rodu Prus a nie ma podstaw heraldycznych. Tytuł książęcy na Królestwo Szwecji zatwierdził król Oskar II, „zaszczycający swemi względami Michała”[2].
W działalności naukowej zajmował się głównie historią literatury i psychologią. Był autorem pionierskiej pracy Charaktery rozumów ludzkich, która uznawana jest za pierwszą polską pracę z dziedziny psychologii.
Pod koniec życia na skutek złych inwestycji giełdowych stracił majątek. Zmarł w niedostatku w Nicei.
Michał Wiszniewski był żonaty z Elżbietą z Lisieckich. Z tego związku czworo dzieci:
- Ludwika (ur. 1820)
- Maria (ur. 1824)
- Adam (ur. 1826) – książę, tytuł książęcy potwierdził król Wiktor Emanuel II w 1861, członek towarzystw naukowych włoskich, francuskich i angielskich.
- Michalina (1828–1836)
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
- Bacona metoda tłumaczenia natury (1834)[3]
- Charaktery rozumów ludzkich (1837, Engl. edition 1953 [1])[4]
- O rozumie ludzkim (1848)[5]
- Historia literatury polskiej (tom 1–10, 1840–1857)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Adam Amilkar Kosiński, Przewodnik heraldyczny, tom 2, Warszawa 1880, str.629
- ↑ Adam Amilkar Kosiński, Przewodnik heraldyczny, tom 2, Warszawa 1880, str. 629–630.
- ↑ Michał Wiszniewski, Bakona metoda tłumaczenia natury [online], polona.pl [dostęp 2020-10-22].
- ↑ Michał Wiszniewski, Charaktery rozumów ludzkich [online], polona.pl [dostęp 2020-10-22].
- ↑ Michał Wiszniewski, O rozumie ludzkim, jego siłach, przymiotach i sposobach kształcenia [online], polona.pl [dostęp 2020-10-22].
- ↑ Michał Wiszniewski, Historya literatury polskiej [online], polona.pl [dostęp 2020-10-22].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Polaczkówna M.: Michał Wiszniewski. 1830–1848. „Rocznik krakowski” T. 12: 1910.
- Kadler A.: Działalność filozoficzna Michała Wiszniewskiego. W: „Charisteria. Rozprawy filozoficzne”, 1960.
- Dybiec J.: Michał Wiszniewski. Życie i twórczość, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1970
- Bańka J.: Poglądy filozoficzno-społeczne Michała Wiszniewskiego, 1967.
- Adam Amilkar Kosiński, Przewodnik heraldyczny, tom 2, Warszawa 1880
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Prace Michała Wiszniewskiego w serwisie Polona.pl