Maurycy Turkowski

Maurycy Turkowski
Maurycy Turek
Kanonik honorowy
Ilustracja
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

12 września 1873
Głogów Małopolski

Data i miejsce śmierci

9 sierpnia 1962
Kraków

Katecheta w I Państwowego Gimnazjum im. Ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie i dyrektor Bursy Gimnazjalnej im. ks. Feliksa Dymnickiego
Okres sprawowania

1 września 1908–30 września 1931

Dyrektor Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Sióstr Boromeuszek w Łańcucie
Okres sprawowania

1931/1932

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

15 lipca 1896

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych

Maurycy Henryk Turkowski, właśc. Turek[a] (ur. 12 września 1873 w Głogowie Małopolskim, zm. 9 sierpnia 1962 w Krakowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii, katecheta, działacz społeczny.

Uczestnicy 40-lecia matury w rzeszowskim gimnazjum w 1932. W środkowym rzędzie od lewej: pierwszy Maurycy Turkowski, czwarty ks. Szczepan Szydelski.
Na pierwszym planie I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie, obok popijarski Kościół Świętego Krzyża
Ks. dr Maurycy Turkowski

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Maurycy Henryk Turkowski urodził się 12 września 1873 w Głogowie Małopolskim jako jedno z ośmiorga dzieci Jana (pierwotnie Turek, 1838-1907) i Karoliny z domu Pado (1846-1924)[1][2][3][4][5]. Miał trzech braci i cztery siostry[5][6]. Jego rodzeństwem byli m.in.: Karol (1879-1959, architekt), Paweł (1884-1945, absolwent rzeszowskiego gimnazjum z 1904[2], sędzia, któremu ślubu w 1929 udzielił ks. Maurycy Turkowski[7]), Antoni (1869-1945, przed 1914 dyrektor Kasy Zaliczkowej w Łopatynie[8], potem sekretarz starostwa powiatu sanockiego[9])[10][6]. Był także stryjem Stanisława (1919-2010, duchowny) i Tadeusza (1923-2012, malarz), tj. synów Antoniego[10]. Ponadto był kuzynem ks. dr. Jana Mazanka (1856-1915, rektor Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej) i krewnym s. Urszuli Frankiewicz (1927-2009, przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego)[10].

Jeszcze pod nazwiskiem Turek w 1884 podjął naukę w C. K. Gimnazjum w Rzeszowie, gdzie w 1892 ukończył VIII klasę, a 1 września tego roku zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie był m.in. Szczepan Koziarz, potem Szydelski, który także został księdzem)[11][12][2][4]. W trakcie nauki gimnazjalnej był utrzymywany przez wuja, prof.A. Pado[5]. Po maturze w 1892 wstąpił do Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu, które ukończył w 1896[4][5]. 15 lipca 1896 otrzymał sakrament święceń z rąk bp. Łukasza Soleckiego[5][13] i został duchownym rzymskokatolickim[3][10]. Podjął pracę kapłańską na obszarze diecezji przemyskiej[4]. Początkowo posługiwał jako wikary i katecheta w Gniewczynie od 1896 do 1899 oraz w Czukwi w 1899[10][4][5]. Od 1899 do 1902 był zastępcą katechety w Samborze (1899-1902)[10][4].

Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 12 sierpnia 1902 został mianowany pomocnikiem katechety w C. K. Gimnazjum w Sanoku[14][15]. Formalnie rozpoczął pracę w szkolnictwie 5 września 1902[1]. W kolejnych latach uczył religii w sanockim gimnazjum[16][17][18], w roku szkolnym 1906/1906, 1907/1908 uczył także języka łacińskiego[19][20], a ponadto współtworzył uczelnię wieczorną dla uczniów klas wyższych, której był opiekunem[21][15][3][10][3]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 25 lipca 1904 został mianowany egzaminowanym zastępcą nauczyciela w sanockim gimnazjum[22][23]. 19 października 1904 złożył egzamin[1]. Jesienią 1904 złożył egzamin na katechetów szkół średnich[24]. W kwietniu 1905 złożył egzamin konkursowy na proboszczów[25]. W okresie pracy w Sanoku był duszpasterzem w tamtejszej parafii Przemienienia Pańskiego[26]. W mieście był kapelanem Polskiego Związku Zawodowego Katolickich Robotników przy tamtejszej Fabryce Wagonów[3]. Należał do Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej, był opiekunem Czytelni Wieczorowej dla uczniów[3]. Działał w Towarzystwo Pomocy Naukowej[27].

Pozostając katechetą gimnazjalnym od 1906 był doktorantem na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Lwowskiego[3][15][5][3]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 13 lutego 1908 otrzymał półroczny urlop z pracy w Gimnazjum w Sanoku (w jego miejsce powołano ks. Teofila Garbackiego)[28][29][30]. 5 grudnia 1908 na Uniwersytecie Lwowskim uzyskał stopień doktora teologii na podstawie pracy pt. Dzieje szkolnictwa ludowego w Galicji w okresie konkordatu 1855-1869. Diecezja Przemyska (promotorem był ks. prof. Jan Fijałek)[31][32][33][15][3][4][34].

Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 31 sierpnia 1908 w charakterze zastępcy nauczyciela katechety został przeniesiony do macierzystego C. K. I Gimnazjum w Rzeszowie z dniem 1 września tego roku (zastępując ks. dr Bronisława Karakulskiego)[35][32][36][4][34]. W połowie 1909 został mianowany rzeczywistym nauczycielem katechetą[37]. W grudniu 1909 został zatwierdzony w zawodzie nauczycielskim z tytułem c. k. profesora[38][39][34]. W kolejnych latach był tam katechetą[40][33][41][4].

Tuż po wybuchu I wojny światowej w dniu 26 sierpnia 1914 został sekretarzem w powołanym komitecie pomocy dla austriackiego Czerwonego Krzyża[42]. Następnie przebywał poza Rzeszowem od 19 września do 19 października 1914, potem od 31 października 1914 do 3 września 1915 (przebywał w Zakopanem i w Wiedniu), a od 20 grudnia 1914 w Baden, gdzie był katechetą na kursach gimnazjalnych, a generalnie udzielał się w działalności komitetów wychodźczych oraz jak kapłan i filantrop[43][44], natomiast dla polskich wygnańców z Sanoka, Liska, Turki i Lwowa, osiadłych w miejscowości Ober Hollabrunn, odprawiał nabożeństwa w miejscowym kościele[45]. Po powrocie do Rzeszowa podczas wojny został członkiem wydziału rzeszowskiego Książęco Biskupiego Komitetu Krakowskiego[46]. W jego ramach został członkiem zarządu Komitetu Opieki Nad Sierotami Wojennymi jako ekspozytury K.B.K. Opieki nad Dziećmi[47].

Z dniem 1 stycznia 1916 otrzymał VIII klasę rangi w zawodzie nauczycielskim[48][49] i kontynuował pracę katechety w rzeszowskim gimnazjum[50][51][52]. Przed 1918 został odznaczony austro-węgierskim Krzyżem Jubileuszowym dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych[52].

Profesorem I Gimnazjum w Rzeszowie, od 1923 o charakterze państwowym i noszącego imię ks. Stanisława Konarskiego, pozostawał także po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w latach 20. II Rzeczypospolitej[53][54][55][56]. W całym okresie swojej pracy w Rzeszowie (1908-1931) był dyrektorem Bursy Gimnazjalnej im. ks. Feliksa Dymnickiego[36][57], a przejściowo także jej prefektem (1925/1926)[58][4]. Prócz katechizowania i dyrektorowania bursą został także kierownikiem (zawiadowcą) przylegającego do gmachu szkoły kościoła popijarskiego, ustanowionego kaplicą gimnazjalną oraz zajął się jego restauracją, czyniąc starania w celu zdobycia funduszy na jego odnowę (organizował zbiorki pieniężne) i uzyskując dotację państwową[59][44] (np. w 1911 remontował dzwon[60][61], w 1931 zakupił nowe 12-głosowe organy do świątyni[62][44]). Został moderatorem (wzgl. opiekunem) założonego w 1922 w bursie koła Sodalicji Mariańskiej[63]. 12 czerwca 1932 poświęcono sztandar ofiarowany Sodalicji przez ks. Turkowskiego[64]. Ponadto tego był moderatorem Sodalicji Pań w Rzeszowie[44]. Pod koniec lat 20. zajmował się w gimnazjum także ruchem pod nazwą Opieka nad Ubogą Młodzieżą[65][66].

Jednocześnie od 1911 do 1927 był katechetą w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim w Rzeszowie[67][4] oraz pełnił funkcję skarbnika zarządu Towarzystwa Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego[68][55][69]. Reskryptem Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego z 8 kwietnia 1929 otrzymał dekret ustalenia[70]. W rzeszowskim gimnazjum przepracował 23 lata jako katecheta[34]. W Rzeszowie przebywał 25 lat[10]. Z dniem 30 września 1931 został przeniesiony w stan spoczynku wskutek stwierdzonej przez komisję lekarską trwałej niezdolności do prawidłowego pełnienia służby[71][4]. Pozostał przy pracy kapłańskiej i nadał udzielał się jako duszpasterz i katecheta[3][10].

Był członkiem Towarzystwa Szkoły Ludowej w Rzeszowie[72]. 11 grudnia 1911 został przewodniczącym komisji odczytowej Związku Katolicko-Społecznego w Rzeszowie[73]. 4 października 1924 został członkiem wydziału Towarzystwa Kasynowego w Rzeszowie[74]. Na początku 1926 został wybrany do składu rady nadzorczej założonego wówczas Banku Ziemi Rzeszowskiej o charakterze spółdzielni[75]. Udzielał się jako kapelan harcerstwa[3]. Był członkiem Rady Naczelnej Organizacji Umysłowo Pracujących i ich Współpracowników w Rzeszowie[4]. Należał do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[3].

Po opuszczeniu Rzeszowa w roku szkolnym 1931/32 sprawował stanowisko dyrektora Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Sióstr Boromeuszek w Łańcucie[3][4]. Od 1932 do 1946 posługiwał we Lwowie[3][10]. Tam od 1932 do 1935 był wikariuszem parafii św. Marii Magdaleny[3][4]. Pracował jako katecheta w prywatnych gimnazjach: Sióstr de Notre Dame (1932-1935), Sióstr Sacre Coeur i szkole Milskiej i Makowieckiej (1935-1939)[3]. Działał w Towarzystwie Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych we Lwowie[3][34].

Podczas II wojny światowej pozostawał we Lwowie[3]. Zmuszony nakazem wyjazdu w czerwcu 1946 wyjechał ze Lwowa i przybył do Krakowa[3]. W tym mieście pozostał do końca życia[3][10][76].

Przed 1913 został obdarzony tytułem kanonika honorowego[33]. Przed 1917 otrzymał tytuł Expositorium Canonicale[50]. Latem 1920 otrzymał przywilej noszenia Rokiety i Mantoletu[77][13]. W 1954 uczestniczył w procesie beatyfikacyjnym bp. Józefa Sebastiana Pelczara[3].

Przez ostatnie ok. siedem / osiem lat życia, wskutek paraliżu poruszał się na wózku inwalidzkim[15][3][10]. W końcowym okresie pracy kapłańskiej posługiwał w kościele Zmartwychwstania Pańskiego przy ul. Łobzowskiej w Krakowie (na mocy indultu prymasa sprawował msze święte w pozycji siedzącej)[10]. 15 lipca 1956 obchodził jubileusz 60 rocznicy święceń kapłańskich, a pięć lat później 65 rocznicę[10]. Specjalizował się w językach wschodnich: aramejskim i arabskim[15]. U schyłku życia nadal dokształcał się w językach obcych, których opanował siedem[10] (w tym włoski, francuski, niemiecki, hiszpański, angielski, rumuński[34]). Prywatnie podróżował po wielu krajach[34]. Zamieszkiwał przy ulicy Batorego 9, a w mieszkaniu był odwiedzany m.in. przez bp. Karola Wojtyłę[10][34].

Zmarł 9 sierpnia 1962[3][10][4][44]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Głogowie (kwatera IIIa)[3][44][6].

Uchwałą Rady Miasta i Gminy Głogowa Małopolskiego z 30 sierpnia 2000 jedna z ulicy w tym mieście nazwano imieniem ks. Maurycego Turkowskiego[44]. W 1972 w Rzymie ukazała się praca pt. Ks. M. Turkowski autorstwa W. Urbana[78].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

  • Pieśni kościelne z dodatkiem modlitw pogrzebowych i ministrantury dla młodzieży gimnazjalnej, cz. 1 (1926, Rzeszów)[3]
  • Pieśni kościelne z dodatkiem Drogi Krzyżowej i Męki Pana naszego Jezusa Chrystusa dla młodzieży gimnazjalnej (1926 Rzeszów)[3]
  • Sprawozdanie Dyrekcji Bursy Gimnazjalnej im. X. F. Dymnickiego w Rzeszowie za czas od 1 września 1913 do 31 sierpnia 1931 (1931, Rzeszów)[3]
  • Spis księży rodaków głogowskich (1952, Kraków; rękopis)[79]
  • Ks. Wincenty Padewicz (1952, Kraków; rękopis)[78]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Pierwotnie nazywał się Maurycy Henryk Turek i pod takim nazwiskiem ukończył gimnazjum. W ewidencji kościelnej diecezji przemyskiej był określany w języku łacińskim jako „Mauritius Turkowski”. W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Moritz Turkowski”.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 96.
  2. a b c Spis maturzystów w latach 1860–1938. W: Sprawozdanie Dyrekcji I Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1937/38. Rzeszów: 1938, s. LXIII.
  3. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Andrzej Motyka. Biografie duszpasterzy. Ks. Turkowski Maurycy (1873-1962). „Zwiastowanie”. Nr 2, s. 61-63, 2003. Kuria Diezecjalna w Rzeszowie. ISSN 1426-1790.  Andrzej Motyka: Turkowski Maurycy, Ks., (1873-1962). diecezja.rzeszow.pl/. [dostęp 2020-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-26)].
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p Tadeusz Ochenduszko: Leksykon nauczycieli i wychowanków I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie urodzonych pomiędzy XVII wiekiem a 1945 rokiem (2015). Tomasz Tokarski. 2015-02-07. [dostęp 2020-03-16].
  5. a b c d e f g Kapłani głogowscy 2011 ↓, s. 56.
  6. a b c Anna Kotula-Sowa, Łukasz Kleska: Cmentarz Rzymskokatolicki w Głogowie Małopolskim „Na Piasku”. Głogów Małopolski: 2010, s. 61, 63, 164. ISBN 978-83-931644-1-7.
  7. Kronika. Z życia towarzyskiego. „Express Jarosławski”. Nr 46, s. 2, 16 listopada 1929. 
  8. Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 543.
  9. Antoni Paweł Turkowski. cmentarzsanok.zetohosting.pl/. [dostęp 2020-03-16].
  10. a b c d e f g h i j k l m n o p q Stefan Wójcik. Ks. infułat dr Stanisław Turkowski. Lwowski duszpasterz na Dolnym Śląsku. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 100-101, 2001. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  11. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Rzeszowie za rok szkolny 1892. Rzeszów: 1892, s. 43.
  12. Kronika. Zjazd koleżeński. „Głos Rzeszowski”. Nr 29, s. 3, 14 lipca 1912. 
  13. a b Schematismus Universi Venerabilis Cleri saecularis et regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1937. Przemyśl: 1937, s. 182, 183, 212,.
  14. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”. Nr 29, s. 397, 27 sierpnia 1902. 
    22. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1902/1903. Sanok: 1903, s. 4.
    Kronika. Mianowania i przeniesienia. „Tygodnik Samborsko-Drohobycki”. Nr 36, s. 2, 7 września 1902. 
  15. a b c d e f Józef Stachowicz: Nasi profesorowie na zjeździe. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 90.
  16. 22. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1902/1903. Sanok: 1903, s. 3.
  17. 23. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1903/1904. Sanok: 1904, s. 3.
  18. 24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 3.
  19. 25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 3.
  20. 26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907. Sanok: 1907, s. 3.
  21. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 3.
  22. 24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 5.
  23. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”. Nr 19, s. 361, 27 lipca 1904. 
  24. Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 11, s. 347, Listopad 1904. 
  25. Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych w kwietniu. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 5, s. 158, Maj 1905. 
  26. Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1903. Przemyśl: 1902, s. 229.
    Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1905. Przemyśl: 1904, s. 243.
    Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1906. Przemyśl: 1905, s. 243.
    Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1907. Przemyśl: 1906, s. 243.
    Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1908. Przemyśl: 1907, s. 244.
  27. Kronika. Towarzystwo pomocy naukowej. „Gazeta Sanocka”. Nr 132, s. 3, 8 lipca 1906. 
  28. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 7.
  29. Kronika. Wiadomości dyecezyalne. „Echo Przemyskie”. Nr 20, s. 2, 8 marca 1908. 
  30. Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 4, s. 161, Kwiecień 1908. 
  31. Kronika. Wiadomości dyecezyalne. „Głos Rzeszowski”. Nr 51, s. 2, 20 grudnia 1908. 
  32. a b Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 11/12, s. 397, Listopad/grudzień 1908. 
  33. a b c Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1912. Rzeszów: 1917, s. 42.
  34. a b c d e f g h Kapłani głogowscy 2011 ↓, s. 57.
  35. Kronika. Wiadomości dyecezyalne. „Głos Rzeszowski”. Nr 36, s. 2, 6 września 1908. 
    Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”. Nr 22, s. 346, 3 września 1908. 
    XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 4.
    Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. I Wyższego Gimnazyum w Rzeszowie za rok szkolny 1909. Rzeszów: 1909, s. 7.
  36. a b Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 12, s. 655, 657, 671, Grudzień 1911. 
  37. Kronika. „Głos Rzeszowski”. Nr 25, s. 3, 20 czerwca 1909. 
  38. Kronika. „Głos Rzeszowski”. Nr 52, s. 3, 26 grudnia 1909. 
  39. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. I Wyższego Gimnazyum w Rzeszowie za rok szkolny 1910. Rzeszów: 1910, s. 7.
  40. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. I Wyższego Gimnazyum w Rzeszowie za rok szkolny 1909. Rzeszów: 1909, s. 5.
    Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. I Wyższego Gimnazyum w Rzeszowie za rok szkolny 1910. Rzeszów: 1910, s. 5.
    Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1911. Rzeszów: 1911, s. 5.
    Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1912. Rzeszów: 1912, s. 3.
  41. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1914. Rzeszów: 1914, s. 4.
  42. Kronika. Wiadomości osobiste. „Głos Rzeszowski”. Nr 29, s. 2, 30 sierpnia 1914. 
  43. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1916. Rzeszów: 1916, s. 10.
    Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 118.
  44. a b c d e f g Kapłani głogowscy 2011 ↓, s. 58.
  45. Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. LI.
  46. Vademecum w sprawach pomocy wojennej dla Rzeszowa i okolicy. „Głos Rzeszowski”. Nr 14, s. 2, 26 marca 1916. 
    Kronika. Z tygodnia K. B. K. w Rzeszowie. „Głos Rzeszowski”. Nr 7, s. 1, 17 lutego 1918. 
    Kronika. „Głos Rzeszowski”. Nr 10, s. 1, 10 marca 1918. 
  47. Vademecum w sprawach pomocy wojennej dla Rzeszoa i okolic. „Głos Rzeszowski”. Nr 53, s. 2, 24 grudnia 1916. 
  48. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1916. Rzeszów: 1916, s. 25.
  49. Kronika. Wiadomości osobiste. „Głos Rzeszowski”. Nr 4, s. 3, 16 stycznia 1916. 
  50. a b Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1917. Rzeszów: 1917, s. 13.
  51. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1918. Rzeszów: 1918, s. 10.
  52. a b Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1020.
  53. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1919. Rzeszów: 1919, s. 10.
  54. Sprawozdanie Dyrekcji I. Gimnazjum Państwowego w Rzeszowie za rok 1920/21. Rzeszów: 1921, s. 3.
    Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1922/23. Rzeszów: 1923, s. 2.
    Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1923/24. Rzeszów: 1924, s. 2.
    Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Lwów/Warszawa: Książnica Polska, 1924, s. 322.
    Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1924/25. Rzeszów: 1925, s. 3.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1925/26. Rzeszów: 1926, s. 3.
  55. a b Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 154, 155.
  56. Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1926/27. Rzeszów: 1927, s. 3.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1927/28. Rzeszów: 1928, s. 4.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1928/29. Rzeszów: 1929, s. 4.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1929/30. Rzeszów: 1930, s. 4.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1930/31. Rzeszów: 1931, s. 4.
  57. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. I Wyższego Gimnazyum w Rzeszowie za rok szkolny 1909. Rzeszów: 1909, s. 23-24.
    Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1922/23. Rzeszów: 1923, s. 12.
    Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1923/24. Rzeszów: 1924, s. 12.
    Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1924/25. Rzeszów: 1925, s. 14.
  58. Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1925/26. Rzeszów: 1926, s. 15.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1926/27. Rzeszów: 1927, s. 15.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1927/28. Rzeszów: 1928, s. 17.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1929/30. Rzeszów: 1930, s. 14.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1930/31. Rzeszów: 1931, s. 15.
    Maurycy Turkowski: Sprawozdanie Dyrekcji Bursy Gimnazjalnej im. X. F. Dymnickiego w Rzeszowie za czas od 1 września 1913 do 31 sierpnia 1931. Rzeszów: 1931, s. 1-62.
  59. Kilka uwag i Rzeszowie i Zawoi. „Głos Rzeszowski”. Nr 39, s. 3, 24 września 1911. 
    Kronika. „Głos Rzeszowski”. Nr 9, s. 1, 3 marca 1918. 
    Kronika. Składka na kościół gimnazyalny w Rzeszowie. „Głos Rzeszowski”. Nr 16, s. 2, 18 kwietnia 1920. 
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Gimnazjum Państwowego w Rzeszowie za rok 1920/21. Rzeszów: 1921, s. 3, 4.
    Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1922/23. Rzeszów: 1923, s. 5.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1926/27. Rzeszów: 1927, s. 5.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1927/28. Rzeszów: 1928, s. 6.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1928/29. Rzeszów: 1929, s. 6.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1929/30. Rzeszów: 1930, s. 5.
  60. Kronika. „Głos Rzeszowski”. Nr 31, s. 5, 30 lipca 1911. 
  61. Kronika. „Głos Rzeszowski”. Nr 31, s. 3, 1 października 1911. 
  62. Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1930/31. Rzeszów: 1931, s. 6.
  63. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1922/23. Rzeszów: 1923, s. 10.
    Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1924/25. Rzeszów: 1925, s. 11.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1926/27. Rzeszów: 1927, s. 13.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1929/30. Rzeszów: 1930, s. 13.
    Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1930/31. Rzeszów: 1931, s. 14.
  64. Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1931/32. Rzeszów: 1932, s. 14.
  65. Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1928/29. Rzeszów: 1929, s. 16.
  66. Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1930/31. Rzeszów: 1931, s. 15-16.
  67. Prywatne gimnazyum realne żeńskie w Rzeszowie. „Głos Rzeszowski”. Nr 29, s. 2, 14 lipca 1912. 
    Sprawozdanie Kierownictwa i Zarządu Prywatnego Gimnazyum Realnego Żeńskiego w Rzeszowie. Rzeszów: 1912, s. 9.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego żeńskiego Gimnazjum realnego w Rzeszowie z prawami szkół publicznych za lata szkolne: 1911-12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20. Rzeszów: 1920, s. 5, 6, 8, 15, 19, 22, 26.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok 1921/1922. Rzeszów: 1922, s. 4.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok 1923/1924. Rzeszów: 1924, s. 4.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok 1924/1925. Rzeszów: 1925, s. 4.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1925/26. Rzeszów: 1926, s. 4.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1928/29 i 1929/30. Rzeszów: 1930, s. 4, 15.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1935/36. Rzeszów: 1936, s. 8, 14, 17.
  68. Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego żeńskiego Gimnazjum realnego w Rzeszowie z prawami szkół publicznych za lata szkolne: 1911-12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20. Rzeszów: 1920, s. 13, 19, 29.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok 1921/1922. Rzeszów: 1922, s. 11.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok 1923/1924. Rzeszów: 1924, s. 13.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok 1924/1925. Rzeszów: 1925, s. 6.
    Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1925/26. Rzeszów: 1926, s. 15.
  69. Sprawozdanie Dyrekcji Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1935/36. Rzeszów: 1936, s. 12.
  70. Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1928/29. Rzeszów: 1929, s. 5.
  71. Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1931/32. Rzeszów: 1932, s. 5.
    Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 12, s. 707, 25 grudnia 1931. 
    Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 8/9, s. 360, Sierpień/wrzesień 1931. 
  72. Sprawozdanie Zarządu Koła Rzeszowskiego „Towarzystwa Szkoły Ludowej” za rok administracyjny 1909. Rzeszów: 1910, s. 29.
  73. Ze związku katolicko-społecznego. „Głos Rzeszowski”. Nr 6, s. 3, 4 lutego 1912. 
  74. Z Towarzystwa Kasynowego w Rzeszowie. „Ziemia Rzeszowska i Jarosławska”. Nr 44, s. 3, 31 października 1924. 
  75. Kronika rzeszowska. Bank ziemi rzeszowskiej – spółdzielnia. „Ziemia Rzeszowska i Jarosławska”. Nr 6, s. 6, 6 lutego 1926. 
  76. Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 149.
  77. Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 7/8, s. 91, Lipiec/sierpień 1920. 
  78. a b Kapłani głogowscy 2011 ↓, s. 110.
  79. Kapłani głogowscy 2011 ↓, s. 5, 6, 16, 110.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]