Masakra w dolinie Wyoming
| Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych | |||
 Alonzo Chappel: Bitwa w dolinie Wyoming | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik | rzeź amerykańskich milicjantów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Pensylwanii  | |||
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |||
 41°19′14″N 75°49′08″W/41,320556 -75,818889 | |||
Bitwa w dolinie Wyoming (także Masakra w dolinie Wyoming) – bitwa wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, pomiędzy amerykańskimi milicjantami a lojalistami i wspierającymi ich Irokezami. Starcie to miało miejsce w dolinie Wyoming (obecnie w stanie Pensylwania) 3 lipca 1778. W samej bitwie zginęło ponad 300 patriotów, a ci którzy uciekli, zostali złapani i zabici. Źródła podają, że od 30 do 40 jeńców zostało zamęczonych na śmierć.
Przed bitwą[edytuj | edytuj kod]
W 1777, po tym jak armia brytyjska poddała się pod Saratogą w regionie zwanym Upstate New York, przebywający w tym rejonie lojaliści i sprzymierzeni z nimi Irokezi zaczęli stosować taktykę wojny podjazdowej. Napadali siedziby patriotów a także sprzymierzonych z nimi Indian. Swoją bazę wypadową mieli w Forcie Niagara i stamtąd wypuszczali się na wypady prowadzeni przez swoich dowódców: majora Johna Butlera, kapitana i wodza Mohawków Josepha Branta oraz wodza Seneków Cornplantera.
Bitwa[edytuj | edytuj kod]
Bitwa w dolinie Wyoming odbyła się, gdy rangerzy prowadzeni przez Butlera oraz oddział Indian Kajugów i Seneka dowodzony przez Cornplantera przeprowadzili niespodziewany atak na 360 obrońców z Fortu Forty niedaleko rzeki Susquehanna (w pobliżu dzisiejszego Wilkes-Barre). Patrioci zostali praktycznie całkowicie zniszczeni i spalono także około 1000 domów.
Po bitwie część lojalistów i Irokezów zaczęli znęcać się i zabijać więźniów oraz uciekających osadników. Wszyscy Amerykanie, którzy zostali złapani w czasie walki, zostali zabici. Butler w swoim raporcie napisał, że zdjęto 227 skalpów[1]. Twierdził także, że żaden cywil nie zginął, mimo iż istniało wiele dowodów przeciwko takim twierdzeniom.
Świadectwa ocalałych wskazują, że bitwa trwała około 45 minut. Przegrupowanie oddziałów niedoświadczonej w boju milicji patriotów przerodziło się w paniczną ucieczkę, a wojsko lojalistów oraz Irokezi rozpoczęli rzeź ocalałych, która trwała do późnych godzin nocnych.
Świadkowie wspominali, że Butler nie był w stanie zapobiec rzezi, gdyż „mogłoby to doprowadzić do dezercji, a nawet do zwrócenia się żołnierzy przeciwko swojemu dowódcy”[2].
Następstwa[edytuj | edytuj kod]
Doniesienia o masakrze jeńców w dolinie Wyoming (oraz kolejnej w dolinie Cherry) rozwścieczyła amerykańską opinię publiczną, która zażądała zemsty. Latem 1779 wyruszyła ekspedycja Sullivana (zwana także ekspedycją Sullivana-Clintona), której zadaniem była pacyfikacja lojalistów oraz czterech plemion Irokezów. W Upstate New York zniszczono przynajmniej 40 wiosek Indian.
Wspomnienie[edytuj | edytuj kod]
Masakra została opisana przez szkockiego poetę Thomasa Campbella w 1809 w wierszu Gertrude of Wyoming. Ze względu na ogrom okrucieństwa, Campbell opisał wodza Mohawków, Josepha Branta, jako „potwora Branta”, chociaż ustalono, że wódz nie uczestniczył w zdarzeniu.
Stan Wyoming przystąpił do Unii w 1890 i swą nazwę otrzymał właśnie na cześć miejsca, w którym odbyła się masakra.
W hołdzie ofiar od 1878 przy Wyoming Monument odbywa się ceremonia organizowana przez Towarzystwo Pamięci Wyoming. Pierwszą taką ceremonię, w 100-lecie masakry, prowadził prezydent Rutherford Hayes. Na pomniku znajduje się 178 nazwisk rozpoznanych ofiar.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Battle and Massacre af Wyoming. [dostęp 2020-07-27]. (ang.).
- ↑ Hugh Bicheno: Rebels & Redcoats The American Revolutionary War. HarperCollinsPublishers, 2004, s. 121. ISBN 0-00-715626-X.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mark M. Boatner (1966). Encyclopedia of the American Revolution. New York: D. McKay Co.
- Barbara Graymont (1972). The Iroquois in the American Revolution. Syracuse, N.Y.: Syracuse University Press. ISBN 0-8156-0083-6.
- Glenn F. Williams (2005). Year of the Hangman: George Washington’s Campaign Against the Iroquois. Yardley, Pa.: Westholme. ISBN 1-59416-013-9.
- Joseph A. Altsheler (1911). The Scouts of the Valley: A Story of Wyoming and the Chemung. New York: D. Appleton.