Marzec

Marzec, ilustracja z Brewiarza Grimaniego, ok. 1510.

Marzec – trzeci miesiąc w roku, według kalendarza gregoriańskiego ma 31 dni.

Pod koniec miesiąca następuje na półkuli północnej równonoc wiosenna, a na południowej równonoc jesienna. Meteorologicznie jest to w Polsce miesiąc wiosenny^[1].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Obecna polska nazwa pochodzi — prawdopodobnie za średnio-wysoko-niemieckim pośrednictwem: marz^[2] — od łacińskiej nazwy tego miesiąca — Martius, tj. miesiąc Marsa^[2].

Staropolska nazwa tego miesiąca to brzezień — pochodząca od brzóz, które zaczynają się odżywać po zimie, co dawniej oznaczało także początek zbiorów oskoły, tj. soku brzozowego. Inna nazwa, obecnie niespotykana, to kazidroga — od słowa kazić, tj. niszczyć, psuć.

Łacińska nazwa stanowi źródłosłów nazw tego miesiąca dla większości europejskich języków z wyjątkiem części języków słowiańskich:

białoruskiego сакавік — od soku brzóz,
chorwackiego ožujak — od łżeć, w odniesieniu do zmiennej pogody (por. staropolską nazwę kwietnia – łżykwiat),
czeskiego i ukraińskiego — odpowiednio březen i березень — o tym samym pochodzeniu co staropolska nazwa,
kaszubskiego strëmiannik – dosłownie strumiennik,
litewskiego (kovas) i północnych języków ugrofińskich.